Abdulkarim al-Halabiy

Abdulkarim al-Halabiy (arabcha: عبد الكريم الحلبي – Abu Muhammad (Abu Ali) Qutbuddin Abdulkarim ibn Abdunnur ibn Munir al-Halabiy) – hadis va qiroat olimi.

Abdulkarim al-Halabiy
Shaxsiy maʼlumotlar
Tavalludi	milodiy 1265-1266-yil (hijriy 663-664-yil)
Vafoti	milodiy 25.03.1335-yil (hijriy 30.07.735-yil) Misr
Dini	Islom
Tanilgan sohasi	hadis va qiroat olimi

Hayoti

Abdulkarim al-Halabiy 1265-66-yillar (hijriy 663-64-yillar)da Halab shahrida tavallud topgan. Manbalarda „Ibn uxt ash-shayx Nasr ibn Sulaymon“ yoki „Ibn Umar al-Manbijiy“ degan kunyalar bilan xalq orasida tanilgani keltiriladi. Abdulkarim al-Halabiyning qori boʻlib yetishishida togʻasi Nasr ibn Sulaymon al-Manbijiyning hissasi katta boʻlib, yoshligida undan qiroat ilmini oʻrgangan. Keyinchalik ilm talabida Qohira, soʻng Damashq va Hijozga borgan Abdulkarim al-Halabiy yerdagi koʻplab olimlardan tahsil olgan. Abu Tohir Ismoil ibn Hibatulloh al-Malijiy, Safiy­­yuddin Halil ibn Abu Bakr al-Marogʻiy, as-Saxoviy, shayx Hasan ibn Abdulloh ar-Roshidiy, al-Kamol az-Zariyr, ash-Shotibiy kabi ustozlardan qiroat ilmini oʻrganish bilan bir qatorda, Misr, Shom, Hijoz, Damashq va boshqa mintaqalik mingdan ziyod ustozlardan hadis eshitgan. Jumladan, Misrning hanbaliy mazhabi qozi al-quzotlari Abu Bakr Muhammad ibn Ibrohim al-Maqdisiy, Ibn Daqiq al-Iyd, Abu-l-Hasan Ali ibn Ahmad al-Maqdisiy, Abu-l-Abbos Ahmad ibn Abdulxoliq, Zaynab bint al-Makkiy al-Harroniy, Abu Muhammad Abdulaziz al-Harroniy kabi olimlardan hadis ilmini oʻrgangan. Uning oliy isnod bilan hadis ri­voyat qilgani va ustozlarining adadi ming yoki bir ming uch yuz nafar boʻlgani haqida maʼlumotlar mavjud. Koʻp marotaba haj safariga borgan. Abdulkarim al-Halabiy va Shamsuddin az-Zahabiy bir-birlaridan hadis rivoyat qilganlar. Uning shogirdlari ichidan Ibn al-Mulaqqin, Ibn Rofeʼ, Ibn Balabon, Ibn Marzuq al-Xatib va Abdulqodir al-Qurashiy kabi olimlar yetishib chiqqan. Manbalarda uning hanafiy mazhabiga mansub tavozeʼli, goʻzal axloqli shaxs boʻlgani zikr qilingan.

Asarlari

• „Al-Ihtimām bi-talxӣs kitāb al-­ilmām“. Ibn Daqiq al-Iydning „Al-­Ilmām bi-ahādӣs al-ahkām“ nomli asa­rining muxtasari;

• „Sharh sahӣh al-Buxārӣ“;

• „Al-Mavrid al-’azb al-hanӣ fi-l-­kalām ’alā sӣra Abd al-Gʻanӣ“;

• Abdulgʻaniy ibn Abdulvohid al-Jammoiliyning „Ad-Durra al-muziyya fi-s-sӣra an-nabaviyya“ nomli asarining sharhi;

• „Tarӣx Misr“. Misrlik boʻlgan yoki Misr­da yashagan hadis roviylarining biografiyalariga oid alifbo tartibida bitilgan asar;

• „Mu’jam ash-shuyӯx“. Muallif ustozlari biografiyasiga oid asar;

• „Al-Arbaʼӯn at-tusā’iyyāt“;

• „Al-Arbaʼӯn al-mutabāyināt“;

• „Al-Arbaʼӯn al-buldāniyya“.

Vafoti

Abdulkarim al-Halabiy 1335-yil 25-martda (hijriy 30-iyul 735-yil) Misrda vafot etgan.

Adabiyotlar

• Az-Zahabiy. Mu’jam ash-shuyӯx. – Toif: 1988. I, 412;

• Ibn Hajar. Ad-Durar al-kāmina. II, 398-399;

• Ibn al-Jazariy. Gʻāya an-nihāya. I, 402;

• Ali Toksarı. „Kutbüddin el-Halebî“. TDV İA. – Ankara: 2002. XXVI, 484.