Abu Tavʾama
Sharaf ad-din Tavʾama (arabcha: شرف ٱلدِّيْن أبُو تَوْأَمَة bengalcha: আবু তাওয়ামা) islom olimi, muallif va muhaddis edi [1][2] . U Sharqiy Bengaliyada islom dinini tarqatishda katta rol oʻynagan va mamlakatdagi birinchi madrasalardan birini tashkil qilgan. U fors va arab tillarini bilishdan tashqari, oʻsha paytdagi mahalliy eski bengal tilini ham yaxshi bilgan [3].
Sharaf ad-Din Abu Tavʾama | |
|---|---|
شرف ٱلدِّيْن أبُو تَوْأَمَة | |
| Shaxsiy maʼlumotlar | |
| Vafoti |
1300 CE Sonargaon (modern-day Bangladesh) |
| Dargabari, Sadipur, Mograpara, Narayanganj District | |
| Dini | Islom |
| Farzandlari | 1 daughter |
| Mazhab | Sunni |
| Maktab | Hanafi |
| Education | Khorasan |
Abu Tavʾama Ipak yoʻlida joylashgan, ilmiy markaz sifatida mashhur boʻlgan hozirgi kunda Oʻzbekistonning Buxoro shahridagi sunniy musulmon oilasida tugʻilgan. Uning akasi Hofiz Zayn ad-Din edi, u keyinchalik Islom ilohiyoti va tabiiy fanlarni oʻrganish uchun Buyuk Xuroson boʻylab hijrat qildi. Aytishlaricha, u 45 yoshida oila qurgan va Buxoroda mahalliy aholi Maxdum-e-Jahon deb ataydigan qizi bor edi [3]. Taʼlimni yaxshi darajada tugatgandan soʻng, taxminan 1260 yilda Dehliga koʻchib oʻtishga qaror qildi va u yerda Sulton Gʻiyos uddin Balbonning ruxsati bilan 10 yil dars berdi .
Taxminan 1270 yilda Abu Tavʾama va uning oilasi sulton tomonidan Bengaliyaning Sonargaon shahriga koʻchib oʻtishni soʻradi. Bu yerda Islom aholi orasida notoʻgʻri yoyilgan edi. Boshqalar esa , Dehli sultoni olimning taʼsiri uning hukmronligiga tahdid solayotganidan qoʻrqib, Abu Tavʾamani Sonargaonga surgun qilgani uchun koʻchib oʻtishiga sabab boʻlgan, deb taxmin qilishgan [4][5].
Abu Tavʾama, Zaynuddin va ularning oilasi Bihardagi Maner Sharifdan oʻtib, Bengalga yoʻl olishdi va u yerda Yahyo Maneri bilan birga 4 yil xizmat qilishdi [3] . Manerining oʻgʻli Ahmad Maneri Abu Tavvamaga shogird boʻldi va unga Sonargaon safariga qoʻshildi. Sonargaonni subkontinentda islomiy taʼlimning taniqli markaziga aylantirib, Sonargaonga yetib borgandan soʻng, Abu Tavʾamashaharda diniy maktab va madrasa qurdi, Ahmad Maneri bu yerda uning shogirdi sifatida 22 yil tahsil olgan va Abu Tavʾamakeyinchalik qizini unga turmushga bergan. Ularning Zaki Maneri ismli oʻgʻli bor edi.
Abu Tavʾama maʼnaviyatga oid " Maqomat " nomli kitob yozgan. Forscha islom fiqhiga oid „Nam-i-Haq“ nomli kitob Abu Tavʾamaga yoki uning shogirdlaridan biriga tegishli [6].
Abu Tavʾama 1300 — yilda vafot etdi va Mograpara, Sonargaon shahrida joylashgan kichik qabrga dafn qilindi [7]. Madrasa hozirda mavjud emas, ammo uning xarobalari Darg‘abari hududidan topilgan [8] .
Manbalar
tahrir- ↑ Indo-iranica (en). Iran Society, 2005 — 2-bet.
- ↑ Dani, Ahmad Hasan. Dacca: A record of its changing fortunes, 2nd, Mrs. Safiya S. Dani [First published 1956], 1962 — 18-bet. OCLC 987755973. „The Muslim history of Sonargaon began with the arrival of the great Maulana Shaikh Sharfuddin Abu Tawwama, the teacher“
- ↑ 3,0 3,1 3,2 A. F. M. Abdur Rahman (August 2013), Hazrat Sheik Sharf-Uddin Abu Tawwamah (RA)
- ↑ Mawlana Nur Muhammad Azmi „2.2 বঙ্গে এলমে হাদীছ“, . {{{title}}} (bn). Emdadia Library.
- ↑ Eaton, Richard. The Rise of Islam and the Bengal Frontier, 1204-1760. University of California Press, 31 Jul 1996 — 93-bet.
- ↑ Dept, East Pakistan (Pakistan) Services and General Administration. East Pakistan District Gazetteers: Dacca (en). East Pakistan Government Press, 1969 — 49-bet.
- ↑ Karim, Abdul. Social History of the Muslims in Bengal: Down to A.D. 1538 (en). Baitush Sharaf Islamic Research Institute, 1985 — 116-bet.
- ↑ Khatun, Habiba. Iqlim Sonargaon: history, jurisdiction, monuments (en). Academic Press and Publishers Library, 2006 — 73-bet. ISBN 978-984-08-0212-8.