Adıyaman

Adıyaman ( kurdcha: Semsûr^[1]^[2]^[3] ) — Turkiya janubi-sharqidagi shahar va tuman bo'lib , Adıyaman viloyatining markazi hisoblanadi. Shahar aholisi asosan kurdlar tashkil qiladi^[4]^[5].

Etimologiyasi

Tasdiqlanmagan nazariya^[6] shuki, shaharning sobiq nomi Hisn-Mansur 758-yilda Al-Mansur tomonidan oʻldirilgan Umaviy amiri Mansur ben Djavana nomidan kelib chiqqan^[7]. Mahalliy aholi orasida Hisn-Mansurni ismini aytish qiyin bo'lganligi sababli, Semsur laqabi paydo bo'ladi^[8].

Ism uchun turli tasdiqlanmagan nazariyalar mavjud^[8].

Perre harobalari

Severan ko'prigi

Yenipinar masjidi

Qiziqarli joylari

Nemrut tog'i

Ba'zi o'tayotgan sayyohlik karvoni uchun asosiy turistik diqqatga sazovor joy— Nemrut tog'idir .

Pirin g'orlari (qadimgi Perre shahri) Adiyamandan 5 km uzoqlikda joylagan. Ular ming yillar davomida qabriston sifatida foydalanilgan. Diqqatga sazovor joylar orasida shahar harobalari va qoyaga o'yib yozilgan bitishmalar shunday ko'zga tashlanadi.
Adiyaman viloyatidagi yagona faol cherkov bu yerda joylashgan boʻlib, u Adiyaman suriyalik pravoslav cherkovining markazi hisoblanadi^[9]^[10]. U 2012-yilda taʼmirlanib, qayta ishga tushirilgan^[11].

Iqlimi

Adıyamanda Köppen tasnifi bo'yicha O'rta yer dengizi iqlimi va ba'zi kontinental xususiyatlarga ega Trewartha tasnifi ostida quruq-issiq yoz subtropik iqlimi bo'lib yoz juda issiq va juda quruq bo'ladi. Ko'pincha harorat yoz oyining o'rtalarida 40 °C (104 °F) darajagacha yetishi mumkin. Eng yuqori qayd etilgan harorat 45.3 °C (113.5 °F)ni tashkil etdi va bu hodisa 2000-yil 30-iyulda qayd etiladi. Adıyaman qishi kuchli yog'ingarchilik bilan quruq sovuq bo'ladi. Eng past qayd etilgan harorat −14.4 °C (6.1 °F) edi 1972-yil 24-yanvar kuniga to'g'ri keladi.

Mahallalari

Ahmethoca 37°50′N 38°12′E / 37.833°N 38.200°E / 37.833; 38.200
Akdere 37°27′43″N 38°12′59″E / 37.46194°N 38.21639°E / 37.46194; 38.21639
Akpınar 37°34′26″N 38°13′12″E / 37.57389°N 38.22000°E / 37.57389; 38.22000
Akyazı 37°30′N 38°18′E / 37.500°N 38.300°E / 37.500; 38.300
Akçalı 37°51′N 38°12′E / 37.850°N 38.200°E / 37.850; 38.200
Akıncılar
Alibey 37°38′N 38°07′E / 37.633°N 38.117°E / 37.633; 38.117
Ardıçoluk 37°45′N 38°23′E / 37.750°N 38.383°E / 37.750; 38.383
Atakent
Aydınlar 37°41′N 38°23′E / 37.683°N 38.383°E / 37.683; 38.383
Ağaçkonak 37°54′N 38°18′E / 37.900°N 38.300°E / 37.900; 38.300
Battalhüyük 37°38′N 38°11′E / 37.633°N 38.183°E / 37.633; 38.183
Bağdere 37°45′N 38°12′E / 37.750°N 38.200°E / 37.750; 38.200
Bağlıca 37°56′N 38°17′E / 37.933°N 38.283°E / 37.933; 38.283
Bağpınar 37°35′29″N 38°19′06″E / 37.59139°N 38.31833°E / 37.59139; 38.31833
Başpınar 37°44′23″N 38°06′45″E / 37.73972°N 38.11250°E / 37.73972; 38.11250
Bebek 37°31′59″N 38°15′28″E / 37.53306°N 38.25778°E / 37.53306; 38.25778
Bozhüyük 37°37′N 38°18′E / 37.617°N 38.300°E / 37.617; 38.300
Boztepe 37°43′56″N 38°29′36″E / 37.73222°N 38.49333°E / 37.73222; 38.49333
Boğazözü 37°51′N 38°25′E / 37.850°N 38.417°E / 37.850; 38.417
Börkenek 37°41′N 38°06′E / 37.683°N 38.100°E / 37.683; 38.100
Büklüm 37°44′41″N 38°07′43″E / 37.74472°N 38.12861°E / 37.74472; 38.12861
Büyükkavaklı 37°42′07″N 38°15′32″E / 37.70194°N 38.25889°E / 37.70194; 38.25889
Büyükkırıklı 37°49′06″N 38°09′29″E / 37.81833°N 38.15806°E / 37.81833; 38.15806
Damdırmaz 37°49′N 38°02′E / 37.817°N 38.033°E / 37.817; 38.033
Dardağan 37°48′2″N 38°9′37″E / 37.80056°N 38.16028°E / 37.80056; 38.16028
Davuthan 37°44′N 38°05′E / 37.733°N 38.083°E / 37.733; 38.083
Derinsu
Dişbudak
Doyran
Durak
Durukaynak 37°47′N 38°08′E / 37.783°N 38.133°E / 37.783; 38.133
Ekinci
Elmacık
Esence
Esentepe
Eskihüsnümansur 37°42′N 38°21′E / 37.700°N 38.350°E / 37.700; 38.350
Gökçay 37°56′N 38°16′E / 37.933°N 38.267°E / 37.933; 38.267
Gölpınar
Gözebaşı
Gümüşkaya
Güneşli
Güzelyurt
Hacıhalil
Hasancık
Hasankendi
Karaağaç
Karagöl
Karahöyük
Karakoç
Kavak
Kayacık
Kayaönü
Kaşköy
Kemerkaya
Koruköy
Kozan
Koçali 37°55′25″N 38°15′28″E / 37.92361°N 38.25778°E / 37.92361; 38.25778
Kuyucak 37°51′40″N 38°20′37″E / 37.86111°N 38.34361°E / 37.86111; 38.34361
Kuşakkaya 37°49′N 38°07′E / 37.817°N 38.117°E / 37.817; 38.117
Kömür 37°52′02″N 38°25′42″E / 37.86722°N 38.42833°E / 37.86722; 38.42833
Kındırali
Kızılcahöyük
Kızılcapınar
Mestan
Olgunlar
Oluklu
Ormaniçi
Palanlı
Payamlı
Paşamezrası 37°40′N 38°12′E / 37.667°N 38.200°E / 37.667; 38.200
Pınaryayla 37°54′N 38°28′E / 37.900°N 38.467°E / 37.900; 38.467
Rezip 37°52′25″N 38°16′48″E / 37.87361°N 38.28000°E / 37.87361; 38.28000
Sarıharman
Sarıkaya
Taşgedik
Taşpınar
Tekpınar
Toptepe
Uludam 37°47′N 38°28′E / 37.783°N 38.467°E / 37.783; 38.467
Uzunköy
Uzunpınar
Uğurca
Yarmakaya 37°43′N 38°10′E / 37.717°N 38.167°E / 37.717; 38.167
Yayladamı
Yaylakonak 37°49′30″N 38°04′49″E / 37.82500°N 38.08028°E / 37.82500; 38.08028
Yazlık
Yazıbaşı
Yazıca
Yedioluk
Yenice
Yenigüven 37°48′N 38°20′E / 37.800°N 38.333°E / 37.800; 38.333
Yeniköy
Yeşilova
Yeşiltepe
Ziyaretpayamlı 37°46′N 38°20′E / 37.767°N 38.333°E / 37.767; 38.333
Çamgazi 37°42′N 38°09′E / 37.700°N 38.150°E / 37.700; 38.150
Çamlıca 37°42′46″N 37°59′31″E / 37.7128°N 37.9919°E / 37.7128; 37.9919
Çamyurdu
Çatalağaç
Çaylı
Çayırlı
Çemberlitaş
Çobandede
İncebağ 37°41′N 38°26′E / 37.683°N 38.433°E / 37.683; 38.433
İnceler 37°46′30″N 38°25′33″E / 37.77507°N 38.42583°E / 37.77507; 38.42583
İndere
Şerefli

Manbalar

↑ Ofra Bengio. Kurdish Awakening: Nation Building in a Fragmented Homeland, 2014 — 136-bet.
↑ Avcıkıran, Adem. Kürtçe Anamnez Anamneza bi Kurmancî (tr, ku), 2009 — 56-bet.
↑ Çiftçi, Tekin (2019). "Adıyaman ve Çevresinde Halk İnançları ve Halk Hekimliği (Baweriyên Gelêrî û Dermanê Kurmancî Li Herêma Semsûrê)" (tr). Dicle University Institute of Social Sciences (Dicle University): 42.
↑ Polat, Müslüm; Türkan, Yavuz (2012). "Osmanlıdan Günümüze Kürtlerde Ekonomik Hayat". Kimlik, Kültür ve Değişim Sürecinde Osmanlı’dan Günümüze Kürtler Uluslararası Sempozyum (Bingöl University): 307.
↑ Balcı. „The 2014 elections: Reflections on the Kurdish question“. Sakarya University. SETA (2014). 2021-yil 19-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 19-aprel.
↑ Sinclair, Thomas T. (July 2008). "Adıyaman". Encyclopedia of Islam, Third Edition. https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/adyaman-SIM_0303?s.num=435&s.rows=100&s.start=380.
↑ Taeschner, Franz (24 April 2012). "Adiyaman". Encyclopedia of Islam, Second Edition. https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/adiyaman-SIM_0316.
↑ ^8,0 ^8,1 Han, Suna (2001). "Adıyaman Tarihi ve Kültürü". Near East University Science Literature Faculty (Nicosia: Near East University): 1. Archived from the original on 2021-04-20. https://web.archive.org/web/20210420104321/http://docs.neu.edu.tr/library/6294007862.pdf. Qaraldi: 2022-11-25. Adıyaman]]
↑ „Mor Malki Ürek“. soc-wus.org. 2018-yil 24-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 24-aprel.
↑ location of building-37.757316, 38.273478
↑ „Mor Petrus-Mor Paulus Kilise'si restore edilerek ibadete açıldı! - 10-12-2012“. emlakkulisi.com. 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 24-aprel.

[1] Ofra Bengio. Kurdish Awakening: Nation Building in a Fragmented Homeland, 2014 — 136-bet.

[2] Avcıkıran, Adem. Kürtçe Anamnez Anamneza bi Kurmancî (tr, ku), 2009 — 56-bet.

[3] Çiftçi, Tekin (2019). "Adıyaman ve Çevresinde Halk İnançları ve Halk Hekimliği (Baweriyên Gelêrî û Dermanê Kurmancî Li Herêma Semsûrê)" (tr). Dicle University Institute of Social Sciences (Dicle University): 42.

[4] Polat, Müslüm; Türkan, Yavuz (2012). "Osmanlıdan Günümüze Kürtlerde Ekonomik Hayat". Kimlik, Kültür ve Değişim Sürecinde Osmanlı’dan Günümüze Kürtler Uluslararası Sempozyum (Bingöl University): 307.

[5] Balcı. „The 2014 elections: Reflections on the Kurdish question“. Sakarya University. SETA (2014). 2021-yil 19-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 19-aprel.

[6] Sinclair, Thomas T. (July 2008). "Adıyaman". Encyclopedia of Islam, Third Edition. https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/adyaman-SIM_0303?s.num=435&s.rows=100&s.start=380.

[7] Taeschner, Franz (24 April 2012). "Adiyaman". Encyclopedia of Islam, Second Edition. https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/adiyaman-SIM_0316.

[:0-8] 8,0 ^8,1 Han, Suna (2001). "Adıyaman Tarihi ve Kültürü". Near East University Science Literature Faculty (Nicosia: Near East University): 1. Archived from the original on 2021-04-20. https://web.archive.org/web/20210420104321/http://docs.neu.edu.tr/library/6294007862.pdf. Qaraldi: 2022-11-25. Adıyaman]]

[9] „Mor Malki Ürek“. soc-wus.org. 2018-yil 24-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 24-aprel.

[10] tion of building-37.757316, 38.273478

[11] „Mor Petrus-Mor Paulus Kilise'si restore edilerek ibadete açıldı! - 10-12-2012“. emlakkulisi.com. 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 24-aprel.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]