Al-Adab al-Mufrad

Imom al-Buxoriyning hadislar to‘plami

Al-adab al-Mufrad (arabcha: الأدب المفرد) — Abu Abdulloh Muhammad ibn Ismoil ibn Ibrohim al-Buxoriy qalamiga mansub inson xulqini takomillashtirish haqidagihadislar toʻplami[1][2][3].

Al-Adab al-Mufrad

Saqlanib qolgan qoʻlyozmaning koʻrinishi
Asl nomi المفرد‎ الأدب
Muallif(lar) Imom al-Buxoriy
Mamlakat Oʻzbekiston bayrogʻi Oʻzbekiston
Til arabcha
Janr(lar)i hadislar toʻplami
Sahifalar soni 202
ISBN ISBN 978-1872531182

Kitobda Muhammad (s.a.v.) paygʻambarning odob-axloqi toʻgʻrisida hadislar bor. Asardan umumiy 1322 hadis joy olgan.[4]  Ushbu kitob Imom al-Buxoriyning boshqa kitobi - „Al-Jome as-Sahih“ hadislar toʻplamining soyasida qolgan deyiladi. Musulmon ulamolari oʻrtasida al-Jome 'as-Sahih va Sahihi Muslim, Islomning Qur’ondan keyingi eng haqiqiy kitoblari ekanligi toʻgʻrisida yakdil fikr mavjud[5].

Garchi al-Adab al-Mufrad oʻzining muhim asari boʻlgan boʻlsa-da, Imom al-Buxoriy al-Adab al-Mufrad ichidagi hadislarning oʻzi uchun qoʻygan Al-Jome as-Sahihdek juda qattiq va qatʼiy haqiqiylik shartlariga javob berishini talab qilmagan. Biroq, hadis zanjirlarini al-Adab al-Mufrad ichida tushuntirgan, sharhlagan yoki izlab topgan va tasniflagan keyingi olimlarning asarlariga asoslanib, undagi rivoyatlarning aksariyati sahih yoki hech boʻlmaganda kuchsiz deb topilgan[6].

Kitob mundarijasi

tahrir

Ota-onaga eʼtibor, hurmat: 1-24 boblar

Qarindoshchilik, silayi rahm: 25-38 boblar

Tarbiya, mehr va oqibat: 39-54 boblar

Qoʻshnichilik: 55-70 boblar

Karam, yaxshilik qilish: 71-72 boblar

Yetimni tarbiya qilish: 73-81 boblar

Qoʻl ostidagilarga yaxshi munosabat haqida: 82-107 boblar

Yaxshilik va oʻzaro yordam: 108-123 boblar

Ochiqyuzlilik, tabassum va hazil: 124-127 boblar

Maslahat va mashvarat: 128-130 boblar

Oʻzaro muhabbat va yaxshi xulq: 131-135 boblar

Saxiylik, baxillik va qizgʻanchiqlik: 136-141 boblar

Koʻngil shodligi, laʼnat va duoibad: 142-149 boblar

Gap tashuvchilik: 150-152 boblar

Maqtash va eʼzozlash: 153-158 boblar

Ziyoratning fazilati: 159-161 boblar

Kishi sevgani bilan birgadir: 162 bob

Yoshi ulugʻlarni hurmatlash, kichiklarni izzatlash: 163-173 boblar

Maxluqlarga marhamatli boʻlish: 174-178 boblar

Odamlar orasida yaxshilik tarqatish: 179-185 boblar

Nasablar, qavmni sevish: 186-187 boblar

Araz va adovat: 188-192 boblar

Salomlashish, maslahat, oʻrnak: 193-196 boblar

Makr, aldov, soʻkinish: 197-202 boblar

Aybni yuziga aytish, tuhmat, mazax: 203-206 boblar

Isrofgarlik: 207-208 boblar

Turar-joylarni taʼmirlash, binolar 209-216 boblar

Muloyimlik va nazokat: 217-221 boblar

Molni tejash, zulm: 222-225 boblar

Kasalni koʻrish, bemorlik: 226-246 boblar

Yaxshi koʻrish, takabburlik, oʻch olish: 247-252 boblar

Qahatxchilik, tajribalar, ittifoq: 253-256 boblar

Aka-uka tutinish va islomiy ittifoq: 257-258 boblar

Rahmat va baraka: 259-264 boblar

Sir saqlash, halimlik, zulm va haddan oshish: 265-268 boblar

Hadyani qabul qilish va hayo: 269-271 boblar

Duo va salavot: 272-304 boblar

Gʻiybat qilish: 305-308 boblar

Mehmondorchilik 309-317 boblar

Yaxshi va yomon xulqlar, holatlar: 318-353 boblar

Ismlar, kunyalar va laqablar: 354-378 boblar

Adab haqida: 379-380 boblar

Sheʼrlar va shoirlar: 381-387 boblar

Gapirish va masxara: 388-395 boblar

Yaxshi axloqlar, zulm va adovat: 396-405 boblar

Tabiat hodisalari: 406-408 boblar

Shumlashish: 409-414 boblar

Aksirish va esnash, tik turish, oʻtirish: 415-439 boblar

Soʻrashish, quchoqlashish, oʻpish: 440-447 boblar

Salomlashish: 448-481 boblar

Hijob oyati, mahram vaqt: 482-485 boblar

Izn soʻrash: 486-512 boblar

Zimmiy, ahli kitob va mushriklarga salom: 513-523 boblar

Maktub yozish: 424-533 boblar

Oʻtirish va yotish odoblari: 534-576 boblar

Uyqu va uxlash odobi: 577-594 boblar

Xatna va boshqa marosimlar: 595-606 boblar

Gigiyena: 607-608 boblar

Qimor va nard: 609-617 boblar

Turli mavzular: 618-645 boblar

Manbalar

tahrir

Havolalar

tahrir