Aleksandr Grigoryants

Aleksandr Grigoryevich Grigoryants (1941-yil 19-iyun, Toshkent) – sovet va rus olimi, texnika fanlari doktori, professor. Lazer texnologiyasi va texnologiyasi boʻyicha mutaxassis, Rossiya Federatsiyasida xizmat koʻrsatgan fan arbobi.

Hayoti

Aleksandr Grigoryevich Grigoryants 1941-yil 19-iyunda Toshkent shahrida tugʻilgan. Dastlab Toshkent politexnika institutiga oʻqishga kiradi. Keyin institutda ikkinchi kursdan boshlab bir qancha muvaffaqiyatli talabalar qatorida N. E. Bauman nomidagi MVTUGAga oʻtkazilgan. 1965-yilda oʻqib tugatgandan soʻng, „Payvandlash jarayonlarini mashinalari va avtomatlashtirish“ ixtisoslashtirilgan kafedrasida ishlash uchun qoladi. Vaqt oʻtishi bilan doktorlik dissertatsiyasini himoya qilib, professor ilmiy darajasini oladi.

Rossiya muhandislik akademiyasining aʼzosi boʻlgan.

U 1981-yildan Moskva davlat texnika universitetiga rahbarlik qiladi. N. E. Bauman tomonidan yangi tashkil etilgan. Shu bilan birga, u Moskva lazer texnologiyalari markazining bosh direktori hisoblanadi.

Ilmiy yutuqlari

A. G. Grigoryantsning payvandlash nazariyasi sohasida faoliyat olib borgan. Unda dastlabki yoʻnalishi vaqtinchalik va qoldiq payvandlash kuchlanishlari oʻrganiladi. Shu bilan birga, deformatsiyalarini strukturaning ishlashiga taʼsirini hisobga olgan holda oʻrganish, ularni yoʻq qilish usullarini ishlab chiqish ahamiyat kasb etadi.

A. G. Grigoryants (oʻrtada), 1976-yilgi Moskva oliy texnika universitetining payvandlash fakulteti bitiruvchilari orasida u kurator boʻlgan. A. Grigoryantsning oʻng tomonida A. Ukupnik turadi

U SSSRdagi birinchi tadqiqotchilardan biri boʻlib, payvandlash jarayonida metallarning kuchlanish-deformatsiya holatini oʻrganish uchun kompyuter modellashtirishdan foydalangan.

1970-yillarning boshidan boshlab payvandlashda lazer nurlanishining qoʻllanilishini tadqiq qiladi. Ish natijalari 1981-yili SSSRda birinchi boʻlib „Lazerli ishlov berish uskunalari va texnologiyasi“ boʻlimini yaratish uchun asos boʻlib, u yerda rahbarlik qilgan. Hozirgi kunda ushbu kafedra „Mashinasozlikda lazer texnologiyalari“ deb nomlanadi. Ushbu kafedra koʻrsatgan natijalari uchun N. E. Bauman nomidagi MSTU yetakchi kafedralaridan biri hisoblanadi.

Oilasi

Turmush oʻrtogʻi – Grigoryants (Grishina) Natalya Vasilievna, 1941-yilda tugʻilgan.

Oʻgʻli – Grigoryants Grigoriy Aleksandrovich, 1966-yilda tugʻilgan.

Qizi – Yelizaveta (Grigoryants) Natalya Aleksandrovna, 1975-yilda tugʻilgan.

Ilmiy-tadqiqot ishlari

A. G. Grigoryants 450 dan ortiq nashr etilgan asarlari bor. Unda payvandlangan boʻgʻinlar mustahkamligi nazariyasi va lazer texnologiyasi boʻyicha 49 ta monografiya, darslik va oʻquv qoʻllanmalar muallifi mavjud. RSCI maʼlumotlariga koʻra, Mashinasozlik guruhida Aleksandr Grigoryants eng koʻp tilga olingan rossiyalik olimlarning 100 taligiga kirgan. 02.01.2020 holatiga koʻra, uning H indeksi 17 ni tashkil qiladi.

Mukofotlari

• Payvandlash paytida deformatsiyalar va kuchlanishlarni aniqlash va yoʻq qilish usullarini ishlab chiqish va amalga oshirish uchun fan va texnika sohasidagi xizmatlari uchun Lenin komsomol mukofoti laureati (1970).
• ZILda fan va texnikaning eng yangi yutuqlarini jadal joriy etish asosida ishlab chiqarish texnologiyasini tubdan takomillashtirish uchun texnologiya sohasidagi xizmatlari uchun SSSR Davlat mukofoti laureati (1981).
• Kemasozlik, metallurgiya va mashinasozlikda yuqori samarali termal kesish jarayonlari uchun avtomatlashtirilgan ishlab chiqarish komplekslarini yaratish va joriy etish uchun fan va texnologiya sohasidagi xizmatlari uchunRossiya hukumati mukofoti laureati (2005).
• Materiallarni qayta ishlash uchun lazer texnologiyasi sohasida yuqori malakali kadrlar tayyorlash uchun innovatsion ilmiy va taʼlim tizimini yaratish boʻyicha ilmiy, amaliy va uslubiy ishlanmalar uchun taʼlim sohasidagi xizmatlari uchun Rossiya hukumati mukofoti laureati.
• Rossiya Federatsiyasida xizmat koʻrsatgan fan arbobi (2000)
• 2021-yilda A. G. Grigoryantsning 80 yilligiga uning shogirdlaridan biri, Rossiyada xizmat koʻrsatgan artist A. S. Ukupnik unga musiqiy asar bagʻishlagan.