Aljafería
Aljafería (ispancha: Palacio de la Aljafería) — Saragosadagi Mavritanlar davrining mustahkamlangan saroyi (qal’asi), XX asrning ikkinchi yarmida rekonstruktura orqali qayta tiklangan.
| Aljafería | |
|---|---|
 | |
| Joylashuv | Saragosa, Aragon, Ispaniya |
| Binokor | al Xalif Zuhayr |
| Turi | Qalʼa |
| Qurila boshlagan | 864-yil |
| Qurilish tamomlangan | XI asr |
| Xarita | |
| Koordinatalari | 41°39′23.3640″N 0°53′49.4880″W / 41.656490000°N 0.897080000°W |
Tarixi
tahrirTaifa shtati poytaxti
tahrirKordova xalifaligi parchalanganidan keyin uning oʻrnida bir qancha mustaqil kichik davlatlar vujudga keldi, ulardan biri XI asrda Saragosa tayfasi edi[1]. Shahar poytaxtga aylantirildi. Hudud hukmdorlari harbiy toʻqnashuvlarga tortildi, bu esa Ispaniyaning katolik knyazliklari bilan siyosiy ittifoq tuzishga turtki boʻldi. Moorish Saragossasining oxirgi hukmdori Abd-al-Malik Imad ad-Daula taxtdan voz kechdi va aragonlik Alfonso I ning ustunligini tan oldi. U Alfonso I siyosatining tarafdori boʻldi va uning armiyasi Kristian Aragon tomonidagi jangovar harakatlarda qatnashdi.
Saroy va qal’a
tahrir
Qal’a va saroy mustaqillikning qisqa davrida va XI asrning 2-yarmida Mavritaniya Taifa Saragosa davlatining gullagan davrida qurilgan[2]. Bu yer Banu Hud hukmdorining qarorgohi edi. Banu Hud mustaqillikka erishganiga qaramay, qoʻshni nasroniy davlatining siyosiy ustunligini tan oladi va oʻlpon toʻlaydi. 1118-yilda Saragosa shahri xristian armiyasi tomonidan bosib olindi va Aragon qirolligining poytaxtiga aylandi. Mavritanlar mustaqilligining qisqa davrida u yerda XX asrgacha juda yaxshi saqlanib qolgan Aljafería saroyi va qal’asi yaratildi[3].
Qal’aning eng qadimiy qismi — Troubadour minorasi. Uning ikkita pastki qavati IX asrda qurilishi boshlangan va X asrda qurib bitkazilgan.
Minora oʻz nomini XIX asrda, ispaniyalik Antonio Garsia Gutierres Aljaferíada boʻlib oʻtgan „Il trovatore“ dramasini yozganida oldi[2][4]. Drama 1853-yilda italiyalik Juzeppe Verdi tomonidan yaratilgan musiqa opera librettosiga moslashtirilgan.
Moorish uslubida bezatilgan qal’aning binolari 1492-yilda katolik qirollari saroyi uchun moslashtirilgan. Mudofaa qobiliyatini mustahkamlash maqsadida binolarning bir qismi 1593-yilda rekonstruksiya qilingan. Mustaqillik urushi paytida (1808-1814) qal’a Napoleon qoʻshinlari tomonidan vayron qilingan.
XX asrning ikkinchi yarmida katta restavratsiya va taʼmirlash ishlari olib borildi. Binolar Kortes (parlament) va Aragon qonunchilik palatasi majlislari uchun moslashtirilgan[5].
Galereya
tahrir-
Aljaferianing tungi ko'rinishi -
Qal'a va saroyning rejasi (xandaqlar, devorlar va minoralar quyuq rangda ko'rsatilgan) -
Qayta tiklanganidan keyin Santa Isabel hovlisi -
Sobiq masjid eshigi -
San Martin hovlisi (kirishdagi hovli) -
Moorsning polixrom panelining bir qismi
Manbalar
tahrir- ↑ https://www.lonelyplanet.com/spain/zaragoza/attractions/aljaferia/a/poi-sig/430060/360742
- ↑ 2,0 2,1 „Альхаферия“ (ru). 2012-yil 1-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 31-may.
- ↑ https://whc.unesco.org/en/list/378
- ↑ „Альхаферия“ (ru). 2012-yil 26-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 31-may.
- ↑ https://www.aragonmudejar.com/zaragoza/aljaferia/aljaferia26.htm
Adabiyotlar
tahrir- BORRÁS GUALIS, Gonzalo „La ciudad islámica“, . Guía histórico-artística de Zaragoza, 3, Zaragoza City Council, 1991 — 71—100-bet. ISBN 978-84-86807-76-4.
- BIEL IBÁÑEZ, María Pilar „Nuevas noticias sobre el palacio de la Aljafería“, . Guía histórico-artística de Zaragoza. Zaragoza City Council, 2008 — 711-727-bet. ISBN 978-84-7820-948-4.
- CABAÑERO SUBIZA, Bernabé. La Aljafería. Zaragoza: Cortes de Aragón, 1998. ISBN 978-84-86794-97-2.
- EXPÓSITO SEBASTIÁN. La Aljafería de Zaragoza, 6, Zaragoza: Cortes de Aragón, 2006. ISBN 978-84-86794-13-2.
Havolalar
tahrir- „Крепость Альхаферия и некоторые другие здания Сарагосы“ (ru). 2012-yil 1-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 31-may.
- „Дворец Альхаферия - сокровище Сарагосы“ (ru). 2013-yil 19-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 31-may.