Amat
Amat[1] (yana Ammit, Amit, Amt[2][3], Ammat[4], Amemit[5], Amamat[1] /ˈæmɪt/; misrcha: ꜥm-mwt — „yamlamay yutuvchi“[6], Ammut — „Oʻlimni yamlamay yutuvchi“[5]) — qadimigi Misr mifologiyasida Duat (misrcha: dwȝt)da istiqomat qiluvchi, tanasi begemotniki, yoli va panjasi arsloniki, yuzi timsohnikidan boʻlgan maxluq. Amentidagi Osiris sudida agar insonga buyuk Ennead aybdor deb hukm chiqarsa, Amat aybdor insonning yuragini yamlamay yutgan[4].
 | ||||||||
| ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mifologiya | Qadimgi Misr | |||||||
| Ism talqini | Yamlamay yutuvchi | |||||||
| Lotincha yozilishi | Ammut, Ammit | |||||||
| Jins | urgʻochi | |||||||
| Mashgʻulot | Gunohkorlarning yuragini yeydi | |||||||
Amat haqidagi tasavvurlar qadimgi Misrning Yangi podsholik davrining boshida paydo boʻlgan boʻlib, XIX sulola davrida toʻliq shakllangan[4].
Firʼavnlar daxmasidagi suratlardagi yurakni tarozida tortish sahnasida Amat tasvirlanmagan, sababi firʼavn tirikligi davrida Maatning haqiqati tashuvchisi va tarafdori hisoblanib, uni buzishga firʼavn haqli boʻlmagan. Firʼavnlar daxmasida Amat maxluq shaklida emas, balki firʼavnlar himoyachisi (qoʻriqchi) sifatida tasvirlangan[7]. Tutanxamon (KV62) maqbarasidan topilgan zarhal begemot boshlari bilan bezatilgan krovatda „Amat Firavnni yaxshi koʻradi“ degan yozuv tushirilgan[8]. Amat tunning ikkinchi soatidan firʼavn jasadini qoʻriqlagan, ammo Ptolemeylar davridagi „Vaqtlar kitobi“da bu jarayon kechki soat 10 deb qayd etilgan[9].
Galereya
tahrir-
Osiris sudida yurakni tarozida tortish sahnasi. Ani papirusi, taxminan. Miloddan avvalgi 1300-yil, Britaniya muzeyi -
Amat. Nebkebning Marhumlar kitobidan (miloddan avvalgi 1391—1353-yillar). -
Tutanxamon maqbarasidagi zarhal begemot boshi bilan bezatilgan krovat. -
Dayr al-Madinadagi Maat ibodatxonasigi boʻrtma tasvir. Ammat oʻng tomonda. Ptolemeylar davri. -
Osiris sudi (miloddan avvalgi 1375-yil).
Manbalar
tahrir- ↑ 1,0 1,1 „Amat“. 2022-yil 20-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 17-sentyabr.
- ↑ Slovar yegipetskoy mifologii (rus tilida). Moskva: Sentrpoligraf, 2008 — 256-bet.
- ↑ Sergey Аleksandrovich Tokarev. Mifi narodov mira: ensiklopediya (rus tilida). Moskva: Sovetskaya ensiklopediya, 1987 — 728-bet.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Ivan Rak. Mifi Drevnego Yegipta (rus tilida). U-Faktoriya, 2007 — 398-bet.
- ↑ 5,0 5,1 „Marhumlar kitobi“. 2020-yil 16-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 17-sentyabr.
- ↑ Adolf Erman, Hermann Grapow. Wörterbuch der aegyptischen Sprache (nemis tilida). Berlin: Akademie Verla, 1992 — 2786-bet.
- ↑ Friedrich Abitz. Pharao als Gott in den Unterweltsbüchern des Neuen Reiches (nemis tilida). Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1995 — 219-bet.
- ↑ Horst Beinlich, Mohamed Saleh. Corpus der hieroglyphischen Inschriften aus dem Grab des Tutanchamun: Mit Konkordanz der Nummernsysteme des "Journal d'entrée" des Ägyptischen Museums Kairo, der Handlist to Howard Carter's Catalogue of objects in Tutankhamūns tomb und der Ausstellungs-Nummer des Ägyptischen Museums Kairo. Oxford: Griffith Institut, 1989 — 282-bet.
- ↑ Christian Leitz. Lexikon der ägyptischen Götter und Götterbezeichnungen, 2-tom. Leuven: Peeters, 2002 — 647-bet.