Amberg

bavariyadagi joy, Germaniya

Amberg[1] Germaniyaning Bavariya yerida joylashgan shahardir. Ushbu shahar Maydoni – 50,04 km2. Aholisi – 43755 kishi (2010). Shahar Nyurnbergdan 60 km sharqda, Vils daryosida joylashgan. Amberg va Weidenda oliy texnika maktab bor.

Amberg
Shahar
Skyline of Amberg
Amberg
Gerb
49°26′40″N 11°50′54″E / 49.44444°N 11.84833°E / 49.44444; 11.84833
Mamlakat Germaniya
Yer Bavariya
Hukumat
 • Oberburgomistr Wolfgang Dandorfer
Maydon 5,004 km2 (1,932 kv mi)
Markazi balandligi 374 m
Aholisi
 (2010)
43 755
Vaqt mintaqasi UTC+1, yozda UTC+2
Telefon kodi 09621
Pochta indeks(lar)i 92224
Avtomobil kodi AM
Rasmiy kodi 09 3 61 000
Amberg xaritada
Amberg
Amberg

Geografiyasi

tahrir

Hududi

tahrir

Ambergning hududi 5007[2] km2dir. Dengiz sathidan oʻrtacha 374 m balandlikda joylashgan.

Tarixi

tahrir
 
Avliyo Martin bazilikasi

Amberg ilk bora 1034-yilda yilnomalarda „Ammenberg“ (soʻzma-soʻz tarjimasi: hamshira togʻi) nomi bilan tilga olingan. Oʻrta asrlarda Amberg temir va temir rudalarini tashish uchun yuk tashish punkti boʻlgan. Ambergdan temir Vils boʻylab Regensburgga suv yoʻli orqali olib kelingan. Ambergga qaytishda ular tuz olib ketishgan.

1269-yildan Amberg Wittelsbachers taʼsiriga tushib, keyinchalik Yuqori Pfalzning poytaxtiga aylangan. 1296-yilda Amberg shahar maqomiga ega boʻlgan.

1595-yildan 1620-yilgacha shahar anhalt-bernburglik Kristian I ning qarorgohi boʻlgan. 16-avgustda bu yerda Pfalzning boʻlajak saylovchisi Frederik tugʻilgan.

Oʻttiz yillik urush paytida Amberg Bavariyani egallab olgan. Shaharda yashovchi barcha protestantlardan katoliklikni qabul qilish yoki tark etish talab qilingan. Koʻp protestantlar oʻz hayotlarini saqlab qolish uchun qochib, yaqin atrofdagi Nyurnberg va Regensburg shaharlariga joylashganlar.

1810-yilda Regensburg Yuqori Pfalzning poytaxtiga aylangan. 1859-yilda Ambergga temir yoʻl qurilgan.

1972-yil 1-iyulda maʼmuriy islohot oʻtkaziladi, natijada Ammersricht, Guylo, Kamersölden va Reihering shaharlari Amberg shahriga qoʻshiladi. 1995-yilda sobiq kayzer Vilgelm kazarmasida Amberg-Weiden instituti ochilgan.

Demografiyasi

tahrir
Yil Soni
1808 8889
1925 26 330
1950 37 920
1975 46 934
1978 48 277
Yil Soni
1987 42 570
2000 43 794
2010 43 755
2012 41 578
2013 41 592
Yil Soni
2014 41 535
2015 41 861
2016 42 348
2017 42 248
2019 41 970
Yil Soni
2021 41 994
2022 42 534

Diqqatga sazovor joylari

tahrir

Tarixiy binolar

tahrir

Shaharning tarixiy markazi 4 ta: Nabburg, Vils, Wingershofer va Tile (Ziegeltor) nomli darvozalarga ega shahar devori bilan oʻralgan.

Shaharning asosiy diqqatga sazovor maskanlari Vils daryosi ustidagi koʻprikning arklarini va ularning suvdagi aksini tashkil etuvchi „shahar koʻzoynaklari“ deb ataladi.

Ambergda Yevropadagi Eh’häusl [Eh’häusl]) deb nomlangan eng kichik mehmonxonalardan biri joylashgan.

Cherkovlar

tahrir

Bozor maydonining janubiy tomonida Avliyo Martin sobori joylashgan. 1421-yilda gotika uslubida qurilgan.

Avliyo George cherkovi 11-asrda qurilgan. Cherkovning qiziqarli tarixi bor (monastirning bir qismi, 1916-yilda esa kasalxona boʻlgan).

Amberg tepasida, Bibi Maryam Najot togʻida, ilgari ziyoratgoh boʻlgan cherkov koʻrinib turadi. Cherkov 1711-yilda muqaddaslashtirilgan. Ayni paytda togʻda deyarli butun yil davomida 2-iyulgacha dam olish kuni, bu esa koʻpchilikni oʻziga jalb qiladi.

Muzeylar

tahrir

Shahar muzeyi[3][4][5], Arxeologiya muzeyi, 2006-yil 4-iyundan beri Klösterldagi yagona aeromuzey (Luftmuseum [Luftmuseum])[6][7], Toyerndagi sanoat va konchilik muzeyi kabi muzeylar mavjud.

1803-yildan Fransisk rohiblarining sobiq cherkovida teatr joylashgan. 1953-yilda teatr oʻz faoliyatini toʻxtatgan, ammo 1978-yilda qayta tiklanganidan soʻng jamoatchilik uchun ochilgan. Yaqinda teatrda gastrollar boʻlib oʻtgan, chunki Amberg teatrining oʻz truppasi mavjud emas.

Manbalar

tahrir
  1. Amberg(olm.) // Wiktionary. — 2022-12-22.
  2. — С. 242.
  3. „Stadtmuseum Amberg“ (de). Stadtmuseum Amberg.
  4. „Neuer Museumsführer“ (de) (2010-yil 14-aprel). Qaraldi: 2013-yil 24-iyun.[sayt ishlamaydi]
  5. „Amberger Stadtmuseum zeigt die älteste Apotheke Bayerns“ (de) (2008-yil 11-sentyabr). Qaraldi: 2013-yil 24-iyun.[sayt ishlamaydi]
  6. „Aktuell“. Luftmuseum Amberg. 2013-yil 12-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 25-iyun.
  7. „Amberger Luftmuseum wieder geöffnet“ (de). Radio Ramasuri (2011-yil 14-noyabr). Qaraldi: 2013-yil 24-iyun.[sayt ishlamaydi]