Amerikada pullik hojatxonalarni tugatish boʻyicha qoʻmita

Amerikada pullik hojatxonalarni tugatish boʻyicha qoʻmita, yoki CEPTIA (inglizcha: Committee to End Pay Toilets in America) – Koʻpchilik amerika shtatlari va shaharlarida pullik hojatxonalarni tugatish vazifasini oʻz oldiga maqsad qilgan 1970-yillarda yaratilgan siyosiy tashkilot.

Baʼzi saqlanib qolgan pullik hojatxonalardan biri, San-Fransisko, Kaliforniya, 2006-yil

Qachonki inson oʻzida mayda yoʻqligi sababli erkak yoki ayol tanasining tabiiy funksiyalari cheklangan ekan, u holda chin erkinlik yoʻq.

— Ayra Jessel[1]

Qoʻmita 1970-yil oʻn toʻqqiz yoshli Ayra Jessel tomonidan yaratilgan boʻlib, „qonunchilik va jamoatchilik bosimi yordamida AQShda pullik hojatxonalarni tugatish“ni oʻz maqsadi deb hisoblar edi[1][2][3].

Hojatxonalarga avtomatlashtirilgan toʻlov punktlari tomon oʻzining „salib yurishi“ni boshlab, Jessel jurnalislarga deydi: „Sizda ellik dollarlik kupyura boʻlishi mumkin, lekin sizda daym yoʻq boʻlsa, u holda bu metall quti sizlar oʻrtangizda engillanish ham boʻlib koʻringan“[4].Bu tashkilotga aʼzolik badallari $0,25ni tashkil etardi, shu orqali uning aʼzolari Qoʻmitadan „Bepul hojatxona qogʻozi“ nomi ostida mashhur boʻlgan axborot byulletenlarini olishgan. Tashkilotning shtab kvartirasi (1500 aʼzoga ega) Amerika Qoʻshma Shtatlarining Ogayo shtatidagi Deytonda joylashgan[1].

Bundan tashqari tashkilot „CEPTIAga katta hissa qoʻshgan va bepul hojatxonalar uchun kurashgan shaxslar“ taqdirlanadigan Thomas Crapper Memorial Award mukofotini taʼsis etgan[1].

1973-yili Chikago munitsipal kengash 8 ta ovozga qarshi 37 ta ovoz yordamida ushbu shaharda pullik hojatxonalarni taqiqlash uchun ovoz bergan AQShdagi birinchi shahar boʻlgan. Hech boʻlmaganda bitta manba bu „koʻrinib turganidek, CEPTIA harakatlariga toʻgʻridan-toʻgʻri javob“ deb tasdiqlagan edi[4][5][6].

Wall Street Journal xabarlariga koʻra, 1974-yilda AQShda hech boʻlmaganda 50 mingta pullik hojatxonalar boʻlgan. Bu biznes rivojlanishiga qaramasdan CEPTIA Nyu-York, Nyu-Jersi, Minnesota, Kaliforniya, Florida va Ogayoda uning taqiqlanishi ustida juda ham muvaffaqiyatli ishlagan[7]. Tashkilot faoliyati shunchalik muvaffaqiyatli boʻldiki, 1976-yil iyuniga kelib 12 ta shtat pullik hojatxonalarni taqiqlash boʻyicha amadagi qonunlariga ega edi va qoʻmita uni yaratishda oʻz oldiga qoʻygan vazifasini amaliy jihatdan bajardi deya eʼlon qilib, oʻzining tarqatilishini maʼlum qildgan[8]. Oʻn yillik oxirlariga kelib pullik hojatxonalar AQShda deyarli yoʻq boʻlib ketgan.

Manbalar

tahrir
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 .Wallechinsky; Wallace, Irving. The People's Almanac. Doubleday and Company, Inc — 1256-bet. ISBN 0-385-04186-1. 
  2. Franckling, Kenneth (21-Aug 1974-yil). Ban on pay toilets disputed, The Dispatch (Lexington), Retrieved 19-oktabr 2010-yil
  3. Geringer, Dan (2-may 1972-yil) A New Kind of Protest[sayt ishlamaydi], The Palm Beach Post, Retrieved 19-oktabr 2010-yil
  4. 4,0 4,1 Felton, Bruce; Fowler, Mark. The Best, Worst, & Most Unusual. Sterling Publishing Company, Inc., 1994 — 262-bet. ISBN 978-0-88365-861-1. 
  5. Wiggins, Ron (2-avgust 1973-yil) Comfort-For-Pay Being Flushed Out, Evening Independent, Retrieved 19-oktabr 2010-yil
  6. (25-iyul 1973-yil) Group seeks to end pay toilets, Sarasota Journal, Retrieved 19-oktabr 2010-yil
  7. Clinched fist rising from commodes ends. Hamilton. 19-avgust 1976-yil. pp. B–6. 
  8. Dunphy, Robert J. (20-iyun 1976-yil) Notes: Pay Toilets, The New York Times

Adabiyot

tahrir
  • Ralph Slovenko, „On Answering The Call Of Nature“, 24 Wayne L. Rev. 1555 (1978).