Anarxo-kommunizm

Anarxo-kommunizm — bu anarxizm va kommunizm tamoyillariga asoslangan siyosiy-falsafiy oqim. Ushbu ideologiya xususiy mulkni bekor qilish, ijtimoiy tenglikni targ‘ib qilish va davlat hokimiyatini yo‘q qilishni maqsad qiladi. Bu g‘oya ijtimoiy resurslar va ishlab chiqarish vositalarini umumiy egalik asosida boshqarish, erkin jamoalar orqali hamkorlik qilishni nazarda tutadi.

Anarxo-kommunizm

Tarixi  

Anarxo-kommunizmning ildizlari XIX asr oxiriga borib taqaladi. Bu g‘oya anarxizm va Proudhonning “o‘z-o‘zini boshqarish” g‘oyalaridan, shuningdek, Karl Marks va boshqa kommunistlarning iqtisodiy tenglik haqidagi qarashlaridan ilhomlangan. Anarxo-kommunizmning shakllanishida quyidagi shaxslar asosiy rol o‘ynagan:  

- Pyotr Kropotkin: Ushbu oqimning eng mashhur nazariyotchilaridan biri. Kropotkin ijtimoiy hamkorlik va o‘z-o‘zini boshqarishga asoslangan jamiyatni tasavvur qildi. U kapitalizm va davlatning har qanday shakliga qarshi chiqdi.

- Errico Malatesta : Italiyada anarxo-kommunizmni ommalashtirgan. U jamiyatda tenglik va erkinlikni qo‘llab-quvvatlagan.  

Ta’siri  

Anarxo-kommunizm turli davrlarda va hududlarda ta’sir ko‘rsatgan. Uning ta’siri asosan quyidagilarda namoyon bo‘lgan:  

1. 1. Ishchi harakatlari: XIX asr va XX asr boshida Evropa va AQShdagi ishchilar namoyishlari va qo‘zg‘olonlarida anarxo-kommunistik g‘oyalar keng tarqalgan.  
2. 2. Ispaniya fuqarolar urushi (1936–1939): Ispaniyada anarxo-kommunistlar, ayniqsa Kataloniyada, muvaffaqiyatli jamoalar tashkil etib, davlatsiz jamiyatni vaqtinchalik amalda qo‘llashdi.  
3. 3. Zamonaviy harakatlar: Hozirda anarxo-kommunizm ekologik harakatlar va ijtimoiy adolat kampaniyalarida ilhom manbai bo‘lib xizmat qilmoqda.  

Mashhur davlatlar  

Anarxo-kommunizm davlat tuzilmasiga qarshi bo‘lgani uchun, u hech qachon biron davlatning rasmiy mafkurasi bo‘lmagan. Ammo Ispaniya, Rossiya va Italiyada qisqa muddatli harakatlar orqali uning g‘oyalari amalda sinab ko‘rilgan. Ispaniyada Kataloniya va Aragonda anarxo-kommunistik jamoalar muvaffaqiyatli faoliyat yuritgan.

Anarxo-kommunizm asosan davlatga qarshi harakatlar va jamoaviy boshqaruv orqali jamiyatni qayta tashkil qilishga intiladi va uning falsafasi hozirgi kungacha turli harakatlar uchun motivatsiya sifatida xizmat qilmoqda.

Manbalar

https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Anarchist_communismNew world encyclopedia Anarxo-kommunizm

https://theanarchistlibrary.org/category/author/petr-kropotkin Theanarchistlibrary.org Anarxo-kommunizm

[1]Encyclopedia Anarxo-kommunizm

Informing Anarcho-kommunizm