Atakum

Atakum
Atakum
	Qishloq
	Atakum as seen from the seafront
	Map showing Atakum District in Samsun Province
	Turkiyadagi joylashuvi
	Koordinatalari: 41°19′42″N 36°17′06″E / 41.32833°N 36.28500°E
Davlat	Turkiya
Viloyat	Samsun
Hukumat
Hudud	351 km2 (100 sq mi)
Balandligi	4 m (13 ft)
Aholisi (2022)	242 171
• Zichligi	690/km2 (1 800/sq mi)
Vaqt mintaqasi	TRT (UTC+3)
Pochta indeksi	55200
Hudud kodi	0362
Climate	Cfa
Veb-sayt	atakum.bel.tr

Atakum – Turkiyaning Samsun viloyatida joylashgan tuman hisoblanadi^[1]. Uning maydoni 351 km² boʻlib, aholisi 2022-yil holatiga koʻra 242 171 kishini tashkil etgan^[2]. Atakum Samsunning markaziy shahri gʻarbida va Ondokuzmayıs shahri atrofida joylashgan oʻrta sinfdagi tuman. Shahar aholisi soni 1990-yillarning boshida keskin oʻsdi va sogʻlom sur’atda oʻsishda davom etmoqda. Shahar asosan birinchi qavati chakana savdo va turli ofislarga ega boʻlgan oʻrta sinfdagi uy-joylardan iborat. 2009-yilda shahar dengiz sohili va piyodalar sayrgohini oʻz ichiga olgan muhim ahamiyat kasb etuvchi sohilnii qayta qurish ishlarini amalga oshirdi. Sohil boʻyi sayrgohi va tramvayni qurilishiga Samsun viloyatining sobiq gubernatori Yusuf Ziya Yilmaz boshchilik qildi. Shaharga İsmet İnönü Caddesi oʻrta qismidan oʻtuvchi Samsun tramvayi xizmat koʻrsatadi.

Ondokuz Mayıs universiteti shaharning gʻarbiy chekkasida joylashgan va universitet bekati tomonidan Samsun tramvayi xizmat koʻrsatadi. Atakumning hokimi Respublika xalq partiyasidan Cemil Deveci.

Tarixi

Turkiya mustaqillik urushi oldin Atakum yunoncha Matasyon nomi bilan atalgangan. Atakumni oʻrab turgan yerlar bir vaqtlar tamaki, choy, makkajoʻxori, guruch, dukkakli oʻsimliklar, qulupnay va yongʻoq yetishtirish uchun ishlatilgan. Hudud janubiy tepaliklar va Qora dengiz sohili oʻrtasida joylashgan xoʻjalik va yashash uchun mos joy edi. Turk mustaqillik urushidan keyin bu yerlar qoʻshni Samsun aholisi yozgi taʼtilni oʻtkazish uchun mashhur joyga aylandi. Ondokuz Mayıs universiteti tashkil etililishi va D.010 davlat yoʻli (Turkiya) qurilishi bilan qishloq xoʻjaligi yerlari tezda rivojlanib, doʻkonlar va uy- joylar bilan taʼminlandi. 1975-1994-yillar oraligʻida aholi soni tez sur`atda oʻsishi natijasida Atakum tumani tashkil etildi. 2008-yilda Samsunning sobiq markaziy tumanining bir qismi sifatida Atakum tumani tashkil etildi^[3]^[4]. 2013-yil Turkiya mahalliy hukumati qayta tashkil etish paytida, tumanning qishloq qismi shaharga birlashtirildi, qishloqlar mahallalarga aylandi^[5].

Atakum tez oʻsishda davom etdi. Tuman aholisi 2008-yil 107 953 dan 2022-yil 242 171 gacha oʻsdi. Kichik qishloq xoʻjaligi yerlari Atakumning shaharlashgan qismlari ichida qoldi. Hozirda tumanning asosiy mahallalari asosan birinchi qavati chakana savdo doʻkonlariga ega boʻlgan oʻrta qavatli turar-joy binolaridan iborat.

Metin Burma yangi tashkil etilgan Atakum tumanining birinchi hokimi sifatida xizmat qilgan. U ikki muddat hokim sifatida xizmat qilgan. 2004-yildan 2013-yilgacha Adem Bektaş Atakumning ikkinchi hokimi sifatida xizmat qildi. Hozirgi kunda Cemil Deveci hokim vazifasini bajarmoqda. U Respublikachilar Xalq partiyasi aʼzosi. Samsun viloyati Adolat va taraqqiyot partiyasi aʼzosi Mustafa Demir tomonidan boshqariladi.

Aholining oʻsishi
Yil	Aholi	±%
2008	107 953	—
2012	139 730	+29.4%
2017	192 953	+38.1%
2022	242 171	+25.5%

Orientatsiyasi

Atakum Samsun shahar markazidan 5 km gʻarbda joylashgan. Tumanning shaharlashgan qismi janubiy tepaliklar va Qora dengiz oʻrtasidagi tekislikda joylashgan. Atakum tumanining janubi va gʻarbi togʻlar va oʻrmonlar bilan belgilangan. Atakumning shaharlashgan qismi anʼanaviy koʻchalar tarmogʻi usuliga amal qiladi. Recep Tayyip Erdoʻgʻan Bulvari Atakumdagi asosiy shimoliy-janubiy yoʻlak, Abdulla Gul Bulvar, İsmet İnönü Bulvar va Ataturk bulvardi ham asosiy sharqiy-gʻarbiy yoʻlak sifatida mashhur boʻlgan. Samsun tramvaylari İsmet İnönü Bulvari oʻrta qismidan oʻtadi. Atakumning Qora dengizga tutash dengiz boʻyidagi sayr qilish joyi Adnan Menderes Bulvari nomi bilan mashhur boʻlgan. Saylgohda yuzdan ortiq bar, restoran va mehmonxonalar mavjud. Bu ayniqsa yozda mashhur mintaqaviy manzil sanaladi.

Samsun viloyatining yoqimli ob-havosi va oʻsib borayotgan iqtisodiyoti Atakumga foyda keltirdi. Tuman Samsun viloyatida aholining eng yuqori oʻsish sur`atini qayd etdi. Atakumning koʻplab chakana savdo doʻkonlari Atatürk Bulvar va Recep Tayyip Erdoğan Bulvari boʻylab joylashgan. Shaharda ikkita yirik savdo markazlari – CityMall Avm va Yeşilyurt Avm joylashgan^[6]. Atakumda katta ichki jamoat hovuzi va bovling maydoni mavjud. Koʻp talabalar Ondokuz Mayıs universiteti yaqinligi sababli Atakumda yashaydilar.

Ataturk bulvardi Atakum markazidan oʻtib, uni Samsun shahar markazi, Bafra va Sinop, Turkiya bilan bogʻlaydi. Atakumga tuman maqomi berildi va atrofdagi shaharlar bilan mahalliy hokimiyat tuzilmasi amalga oshirildi. Atakum Samsun-Çarşamba aeroporti tomonidan Samsun viloyatiga xizmat koʻrsatadigan kichik xalqaro aeroport sifatida xizmat qiladi. Mintaqaviy avtobuslar Samsunning janubida joylashgan Samsun Şehirlerarası Otobüs terminaliga keladi. VM Medical Park Samsun shifoxonasi va Ondokuz Mayıs universiteti shifoxonasi tumandagi eng yirik tibbiyot muassasalari hisoblanadi.

Tarkibi

Atakum tumanida 56ta mahalla mavjud^[7]:

Akalan
Aksu
Alanlı
Aslandamı
Atatepe
Ayvalı
Balaç
Beypınarı
Büyükkolpınar
Büyükoyumca
Çakırlar
Çakırlaryalı
Çamlıyazı
Çatalçam Güzelyurt
Çatmaoluk
Çobanlı
Çobanözü
Cumhuriyet
Denizevleri
Elmaçukuru
Erikli
Esenevler
Güneyköy
Güzelyalı
İncesu
İncesu Yalı
İstiklal
Kabadüz
Kamalı
Karakavuk
Karaoyumca
Kasnakçımermer
Kayagüney
Kesilli
Köseli
Küçükkolpınar
Kulacadağ
Kurugökçe
Kurupelit Körfez
Mevlana
Meyvalı
Mimarsinan
Özören
Sarayköy
Sarıışık
Sarıtaş
Sarıyusuf
Şenyurt
Taflan Cami
Taflan Merkez Orta
Taflan Yalı
Yenimahalle
Yeşildere
Yeşiltepe
Yeşilyurt
Yukarıaksu

Galereyasi

Atakumdagi İsmet İnönü Caddesi
Yenimahalle, Atakumdagi odatiy ko'cha
Havodagi tasviri
Atakumdagi Manav
Çobanlı İskelesi shahridan ko'ringan Atakum

Havolalar

Manbalar

↑ Büyükşehir İlçe Belediyesi, Turkey Civil Administration Departments Inventory.
↑ „İl ve İlçe Yüz ölçümleri“. General Directorate of Mapping. Qaraldi: 2023-yil 12-iyul.
↑ Kanun No. 5747, Resmî Gazete, 22 March 2008.
↑ „İl İdaresi ve Mülki Bölümler Şube Müdürlüğü İstatistikleri - İl ve İlçe Kuruluş Tarihleri“ (tr). Qaraldi: 2023-yil 4-sentyabr.
↑ „Law No. 6360“ (tr). Official Gazette (2012-yil 6-dekabr).
↑ „Home“. yesilyurtavm.com.
↑ Mahalle, Turkey Civil Administration Departments Inventory.

[1] Büyükşehir İlçe Belediyesi, Turkey Civil Administration Departments Inventory.

[2] „İl ve İlçe Yüz ölçümleri“. General Directorate of Mapping. Qaraldi: 2023-yil 12-iyul.

[3] Kanun No. 5747, Resmî Gazete, 22 March 2008.

[4] „İl İdaresi ve Mülki Bölümler Şube Müdürlüğü İstatistikleri - İl ve İlçe Kuruluş Tarihleri“ (tr). Qaraldi: 2023-yil 4-sentyabr.

[5] „Law No. 6360“ (tr). Official Gazette (2012-yil 6-dekabr).

[6] „Home“. yesilyurtavm.com.

[7] Mahalle, Turkey Civil Administration Departments Inventory.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]