Ayse Bircan
Ayse Birjan (1954–yilda tugʻilgan) – turk faoli va yozuvchisi. Turkiyadagi yosh chap qanot tashkilotchisi sifatida u rasmiylar tomonidan nishonga olingan va Angliyaga qochib ketgan va u yerda uning faoliyati qochqinlar huquqlariga qaratilgan. Uning „Qora va turkcha“ inshosi 1992– yilda „Afrika qizlari“ antologiyasida uchraydi.
| Ayse Bircan | |
|---|---|
| Tavalludi |
1954 (yoshi 69–70) Turkiya |
| Fuqaroligi | Turkiya |
| Taʼlimi | Istanbul Universiteti |
| Kasbi | faol fuqoro va yozuvchi |
| Dini | Turkiya |
Hayoti va faoliyati
tahrirAyse Birjan 1954–yilda tugʻilgan[1][2]. U Turkiyaning Istanbul shahrida oʻsgan[3].
Uning katta bobosini Makkaga kelgan turk ziyoratchisi qul qilib sotib olib, uni Turkiyaga olib kelib, ozod qilib, asrab olib, oʻz farzandlaridan biri sifatida tarbiyalagan edi. Onasi qishlogʻidagi yagona qora tanli oiladan edi; unga oʻz qishlogʻidagi yagona qora tanli oiladan boʻlgan va unga uylanish uchun qochib ketgan bir kishi haqida aytilgan[3]. Birjanning otasi oʻzini oʻzi tarbiyalagan va farzandlarini, jumladan, qizlarini ham ilm olishga undagan[2].
1971–yilda u Istanbul universitetiga oʻqishga kirdi va u yerda sotsiologiya boʻyicha tahsil oldi. Biroq, oʻng qanot talabalar kafedrani egallaganidan keyin u oʻz ilmiy darajasini tugatmadi[2][3].
Talaba sifatida, Ayşe Bircan sotsialist siyosati va ayollar huquqlari faolligiga qoʻshildi. 1975-yilda u „Young Socialist“ gazetasining muharriri boʻldi. Shu yilning oʻzida, Beria Onger boshchiligidagi „İlerici Kadınlar Derneği“ (Progressiv Ayollar Tashkiloti)ni tashkil etishda yordam berdi[3] . Bircan ushbu tashkilotda Bursada faoliyat yuritdi, chunki bu yerda ayollar toʻqimachilik sanoatida koʻpchilikni tashkil etar edi[4].
U shuningdek, Turk Tinchlik Jamiyatining asoschisi edi[2][3].
Hukumat repressiyasi va oʻz-oʻzini surgun qilish
tahrirTaraqqiyparvar ayollar tashkiloti toʻrt yillik faoliyatdan soʻng hukumat tomonidan taqiqlandi[4]. Birjanning oʻzi ham rasmiylar nishoniga aylandi va 1979–yilda u siyosiy faoliyati uchun sud qilindi va olti yillik qamoq jazosiga hukm qilindi. Buning oʻrniga u yashirinib ketdi, soxta identifikatorlardan foydalanib, tez-tez koʻchib yurdi[2][3].
1983–yilda dissidentlarga qarshi navbatdagi repressiya paytida u Angliyaga oʻz-oʻzini surgun qilish uchun qochib ketdi. Turkiya hukumatiga besh yillik bosimdan soʻnggina uning kichik oʻgʻliga Londonga qoʻshilishga ruxsat berildi[2][3].
Bircan Angliyaga joylashganidan keyin faolligini davom ettirdi, qochqinlar huquqlari va yordamiga murojaat qildi. U Londondagi Turklar jamiyati markazini tashkil etishga yordam berdi. U, shuningdek, Hackney qochqinlarni oʻqitish konsortsiumi va Imece ayollar markazi bilan ishlagan, shuningdek, Qochqin ayollar uyushmasi bilan taʼlim olish boʻyicha ishlagan[3][5][6][7].
U 1989–yilda Buyuk Britaniyadagi kollejga qaytganidan soʻng nihoyat sotsiologiya boʻyicha diplom olishga muvaffaq boʻldi[2][3].
Birjan jurnalist va yozuvchi sifatida ham ishlagan[2]. Uning „Qora va turkcha“ inshosi 1992–yilda Margaret Basbi tomonidan tahrirlangan „Afrika qizlari“ antologiyasida aks etgan[1][8][9].
Shaxsiy hayoti
tahrir1975–yilda u kurd faoliga turmushga chiqdi. Er-xotinning bitta oʻgʻli bor edi[2][10][11].
Manbalar
tahrir- ↑ 1,0 1,1 „ICA Talks | Tales of Travel, Daughters of Africa“. British Library (1992-yil 9-oktyabr). Qaraldi: 2020-yil 18-noyabr.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 Button, John. The radicalism handbook : radical activists, groups, and movements of the twentieth century. Santa Barbara, Calif.: ABC-CLIO, 1995. ISBN 0-87436-838-3. OCLC 32389942.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 Madden, Annette. In her footsteps : 101 remarkable Black women from the Queen of Sheba to Queen Latifah. Berkeley, Calif.: Conari Press, 2000. ISBN 1-57324-553-4. OCLC 44713176. Madden, Annette „Ayse Bircan, Turkish Activist“, . In Her Footsteps, January 2000 — 56–57-bet. ISBN 9781573245531.
- ↑ 4,0 4,1 Black and A Turk: Ayse Bircan, Part VII. Turkish Digest (2007-yil 26-avgust).
- ↑ „Annual report 2011-12“. Imece Women's Centre (2011–2012).
- ↑ „Advice and Guidance on Education and Training“. Refugee Women's Association. 2021-yil 17-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 19-noyabr.
- ↑ Refugee Women's Association (2003). "Empowering and Assisting Refugee Women". Feminist Review 73 (73): 123–125. doi:10.1057/palgrave.fr.9400081. ISSN 0141-7789. https://www.jstor.org/stable/1395998.
- ↑ Daughters of Africa : an international anthology of words and writings by women of African descent from the ancient Egyptian to the present. London: Jonathan Cape, 1992. ISBN 0-224-03592-4. OCLC 26935986.
- ↑ Dickson, E. Jane. Testament of Truth (1992-yil 11-oktyabr).
- ↑ The legacy of Efua Sutherland : Pan-African cultural activism. Banbury: Ayebia Clarke, 2007. ISBN 978-0-9547023-1-1. OCLC 165409714.
- ↑ Africa Forum Volumes I-II. Africa Leadership Forum, 1991.