Baylaqon
Baylaqon (ozarbayjoncha: Beyləqan) — Ozarbayjonning Baylaqon tumani maʼmuriy markazi. Sovet davrida stalinchi arbob Andrey Jdanov sharafiga Jdanovsk (ruscha: Ждановск) deb nomlangan. Sovet Ittifoqi qulashi ortidan 1991-yilda tarixiy nom qaytarilgan. Baylaqon Ozarbayjonning eng eski shaharlaridan biri. Araks va Koʻra daryolari birlashadigan yerga yaqin joyda joylashgan (Arronsa). 1221-yilda moʻgʻullar istilosi davrida vayron qilingan va 1403-yilda Amir Temur tomonidan qayta tiklangan.
Baylaqon Beyləqan | |
|---|---|
| Shahar | |
 | |
| 39°46′32″N 47°37′07″E / 39.77556°N 47.61861°E | |
| Mamlakat | Ozarbayjon |
| Tuman | Baylaqon tumani |
| Hukumat | |
| Asos solingan | 1403-yil |
| Markazi balandligi | 60 m |
| Rasmiy til(lar)i | ozarbayjon tili |
| Aholisi (2012) |
15 599[1] |
| Vaqt mintaqasi | UTC+4:00 |
| Telefon kodi | +994 152 |
|
| |
Tarixi
tahrirBaylaqon oʻrnida Oʻren qal’a manzilgohi boʻlgan. Ayrim tarixchilar Baylaqonni 6-7-asrlarda asosiy harbiy-siyosiy markaz vazifasini bajargan Paytakaran bilan bogʻlaydi. Biroq, boshqa tarixchilar Paytakaran Oʻren qal’adan 7-8 kilometr janubi-sharqda joylashgan alohida shahar boʻlganini taʼkidlaydi[2]. Baylaqonga sosoniylar podshohi Qubod I (hukmronlik yillar 488-496, 498/9-531) asos solgan, deb ishoniladi[3]. Rus sharqshunosi Vladimir Minorskiy „Baylaqon“ (ehtimol, Bēl-ākān) nomini Gilondagi Baylaman (Bel-mān, „Bellar uyi“) bilan bogʻliq deb hisoblagan[4]. U bu nomni Baylaqon eronlik koʻchmanchilarni asosan Gilondan, shuningdek, Kaspiy dengizi janubidagi boshqa hududlardan qabul qilganidan dalolat deb hisoblagan[5]. VI asrda „Paydangaron“ (uning nomi suryoniy tilida yozilgan) Sharqdagi Ossuriya cherkovining yeparxiyasi boʻlib, ulardan ikkitasining yepiskopi maʼlum[6]. Musulmonlar istilosi paytida Baylaqon arab sarkardasi Salmon ibn Robiyaga (650-yilda vafot etgan) hech qanday qarshilik koʻrsatmasdan taslim boʻlganligi haqida xabar berilgan. Baylaqon oʻrta asr geograflari tomonidan kamtarona, ammo gullab-yashnayotgan shahar sifatida tilga olinadi, u oʻzining matolari va nāṭef nomli qandolatchilik mahsuloti bilan mashhur[3].
12-asrda shahar Gruziyaga soliq toʻlashga majbur boʻldi va 1221-yilda moʻgʻullar tomonidan talon-taroj qilindi, aholini oʻldirib, yoqib yubordi. Biroq, omon qolganlar keyinchalik qaytib kelib, uni qayta qurishdi[3]. 14-asr oxirida u Temur tomonidan vayron qilingan, keyinchalik Amir Temurning oʻzi qayta tiklagan, ammo shahar tashlab ketilgan. Uning xarobalari hozirda Oʻren qal’a deb nomlanadi va Kabirli qishlogʻi yaqinida, zamonaviy Baylaqon shahridan 22 km uzoqlikda joylashgan[7].
Manbalar
tahrir- ↑ World Gazetteer: Azerbaijan [sayt ishlamaydi] — World-Gazetteer.com
- ↑ Gadjiev 2017, s. 125.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Bosworth 1989, s. 2.
- ↑ Minorsky 1958, s. 15.
- ↑ Minorsky 1958, s. 14.
- ↑ Fiey, Pour un Oriens Christianus Novus, 119
- ↑ „Орен-Кала“. 2007-yil 30-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.
Adabiyotlar
tahrir- OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
- Bosworth, C. E. (1989). "Baylaqān". in Yarshater, Ehsan. Encyclopædia Iranica, Volume IV/1: Bāyju–Behruz. London and New York: Routledge & Kegan Paul. 2 b. ISBN 978-0-71009-124-6. https://iranicaonline.org/articles/baylaqan-armenian-form-paytakaran-cf.
- Fiey, Jean Maurice. Pour un Oriens Christianus Novus: Répertoire des diocèses syriaques orientaux et occidentaux. Beirut: Orient-Institut, 1993. ISBN 9783515057189.
- Gadjiev, Murtazali (2017). "Construction Activities of Kavād I in Caucasian Albania". Iran and the Caucasus (Brill) 21 (2): 121–131. doi:10.1163/1573384X-20170202. https://brill.com/view/journals/ic/21/2/article-p121_2.xml.
- Minorsky, Vladimir. A History of Sharvān and Darband in the 10th-11th Centuries. Cambridge: W. Heffer & Sons, Ltd., 1958.
| Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |
 | Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak. |