Belkanto
Belkanto (italyancha bel canto — go'zal kuylash) — Italiya xonandaligi maktabi, yengil va nafis kuylash uslubi, keng maʼnoda — vokal ijrochiligining ravonligi, mukammalligi (qarang Kantilena). Ijrochidan bekamu kust mahoratni, virtuoz jklvalarni (qarang Koloratura) talab etadi. B. uslubi 17-asr urtasida Italiya operasida yuzaga kelib, milliy xonandalik maktabining shakllanishiga asos boʻlgan. B. yangi ijro uslublari bilan boynb, o'zga milliy opera xonandaligi maktablariga, xususan Oʻrta Osiyo xalqlari opera ijrochiligi shakllanishiga taʼsir qilgan.Bel kanto (italyancha "chiroyli qo'shiq") - 16-asr oxirida Italiyada paydo boʻlgan opera kuylash uslubi. Ovozning go'zalligiga, texnik mahoratga, ifodali iboralarga urg'u berilganligi bilan ajralib turadi.
Bel kanto qo'shig'ining o'ziga xos xususiyatlari:
Chiroyli ohang: Bel kanto qo'shiqchilari butun vokal diapazonida boy, jarangdor va yaxshi qo'llab-quvvatlanadigan ohangni ishlab chiqaradilar.
Texnik virtuozlik: Bel kanto qo'shiqchilari yuqori darajadagi ovoz nazorati va chaqqonlikka ega. Ular trillar, yugurishlar va messa di-voce kabi murakkab ovozli bezaklarni qulaylik va aniqlik bilan bajarishga qodir.
Ekspressiv iboralar: Bel kanto qo'shiqchilari o'z ovozlaridan ekspressiv va nozik musiqiy iboralarni yaratish uchun foydalanadilar. Ular opera matniga katta e’tibor berib, o‘zlari kuylayotgan rolning his-tuyg‘ulari va xarakterini ovozi bilan ifodalaydilar.
Bel kanto tarixi:
Bel kanto qo'shig'i 16-asr oxirida Italiyada paydo boʻlgan. Bu dramatik harakatlardan ko'ra vokal virtuozligini ta'kidlagan opera turi - opera seriyasining rivojlanishi bilan chambarchas bog'liq edi.
Eng mashhur bel kanto bastakorlaridan ba'zilari:
Klaudio Monteverdi
Joachino Rossini
Vinchenzo Bellini
Gaetano Donizetti
Bel kanto qoʻshiqchiligi 19-asr boshlarida, bel kanto davrida choʻqqisiga chiqdi. Bu davr barcha davrlarning eng buyuk opera qo'shiqchilarining paydo bo'lishi bilan tavsiflanadi, masalan:
Giuditta makaron
Mariya Malibran
Jovanni Battista Rubini
19-asr oxirida kompozitorlar dramatik harakat va realizmga koʻproq yoʻnaltirilgan operalar yozishni boshlaganligi sababli bel kanto qoʻshiq uslubining mashhurligi pasaydi. Biroq, bel kanto qo'shiqchiligi hech qachon yo'q bo'lib ketmagan va u bugungi kunda ham opera xonandalari tomonidan qo'llanilmoqda.
Mashhur bel kanto operalari:
Eng mashhur bel kanto operalaridan ba'zilari:
Joachino Rossini tomonidan "Sevilya sartaroshi"
Norma Vincenzo Bellini tomonidan
Gaetano Donizetti tomonidan Lucia di Lammermoor
Juzeppe Verdining traviata asari
Bugun Bel kanto qo'shiqchilari:
Bugungi kunda ko'plab ajoyib bel kanto qo'shiqchilari bor. Eng mashhurlaridan ba'zilari:
Sesiliya Bartoli
Xuan Diego Flores
Anna Netrebko
Rolando Villazon
Bel kanto qo'shig'i go'zal va qiyin san'at turidir. Bu o'zlashtirish uchun ko'p yillik mashg'ulotlar va fidoyilikni talab qiladi. Biroq, mukofotlar ajoyib bo'lishi mumkin, chunki bel kanto qo'shiqchilari operada eng sehrli va ta'sirchan daqiqalarni yaratishga qodir.
Adabiyotlar
tahrir- OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |
Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak. |