Benguela viloyati

Benguela viloyati
Benguela viloyati; Luombaka Volupale
	12°40′0″N 14°1′0″E / 12.66667°N 14.01667°E
Mamlakat	Angola
Aholisi	2,231,385

Benguela (Umbundu: Luombaka Volupale) – Angolaning gʻarbida joylashgan viloyat. Atlantika okeanida joylashgan va Kuansa Sul, Namibe, Huila va Huambo viloyatlari bilan chegaradosh. Viloyatning maydoni 39,826 gektar. Uning poytaxti Benguela shahri. 2014-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, viloyatda 2,231,385 nafar aholi istiqomat qiladi^[1]. Benguela viloyatining hozirgi gubernatori – Isaak dos Anjos^[2].

Tarixi

Caminho de Ferro de Benguela (1973)

XVI asrda Benguela qirolligi mavjud bo'lgan.

1600-yildan boshlab Benguelani hukmdor Hombi Njimbe boshqargan. Oʻsha paytda qirollik Kuvo daryosining boshidan Longa daryosigacha choʻzilgan va bugungi Angolaning shimoli-gʻarbiy togʻlarini qamrab olgan. Bu hudud asolisi asosan Umbundu tilida soʻzlashgan^[3].

Portugaliya bu yerda keyinchalik tashkil etgan savdo punkti mineral resurslar va tuproq sifati boʻyicha portugallarning umidlarini qondirmadi, shuning uchun bu yerda Mbaka nomi bilan qul savdosi qishlogʻi tashkil etildi^[4]. Yevropa davlatlarining Afrikadagi mustamlakalarga ega boʻlish uchun imperialistik urinishlari davri bilan, XIX asr oxirida Portugaliya Germaniya imperiyasi va boshqa davlatlarning yutuqlaridan himoya qilish uchun mintaqada oʻz ishtirokini kuchaytirdi. 1884—1885-yillarda Berlin Kongo konferensiyasidan oldin ham, Yevropa davlatlari Afrika mustamlaka hududlarini oʻzaro taqsimlagan. Portugaliya 1869-yilda oʻzining mustamlaka boshqaruvini kuchaytirdi va Luanda, Benguela va Mosamedes (hozirgi Namibe) tumanlarini boʻlib oldi^[5]. 1903-yildan boshlab Lobito portini Belgiya Kongosi bilan bogʻlaydigan Benguela temir yoʻli qurildi, bu portning ahamiyati oshishiga olib keldi va sanoat rivojlana boshladi, xususan, Benguela tumanining rivojlanishiga hissa qoʻshgan sisal tolasini qayta ishlash yoʻlga qoʻyildi^[6].

Geografiyasi

Benguela viloyati mamlakatning gʻarbiy qismida, Atlantika okeani sohilida joylashgan. Shuningdek, u Kuansa Sul (shimolda), Namibe (janubiy-gʻarbda), Huila (janubiy-sharqda) va Huambo (sharqda) provinsiyalari bilan chegaradosh.

Munitsipalitetlari

Benguela provinsiyasi oʻnta munitsipalitetdan iborat:

Baia-Farta
Balombo
Benguela
Bocoio
Kaymbambo
Katumbela
Chongʻoroy
Kubal
Ganda
Lobito

Manbalar

↑ „Resultados Definitivos Recenseamento Geral da População e Habitação – 2014 Província de Benguela“. Instituto Nacional de Estatística, República de Angola. 2020-yil 1-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 3-may.
↑ „Isaac dos Anjos hails provincial governors' capacity building“. ANGOP (2014-yil 28-iyul). Qaraldi: 2014-yil 18-sentyabr.
↑ Thornton.
↑ „História“ (pt). Benguela.gov. 2014-yil 7-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 18-sentyabr.
↑ „História“ (pt). Benguela.gov. 2014-yil 7-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 18-sentyabr.„História“ (in Portuguese).
↑ James, W. Martin. Historical Dictionary of Angola. Scarecrow Press, 5 May 2011 — 40-bet. ISBN 978-0-8108-7458-9.

Havolalar

[Censo2014-1] „Resultados Definitivos Recenseamento Geral da População e Habitação – 2014 Província de Benguela“. Instituto Nacional de Estatística, República de Angola. 2020-yil 1-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 3-may.

[2] „Isaac dos Anjos hails provincial governors' capacity building“. ANGOP (2014-yil 28-iyul). Qaraldi: 2014-yil 18-sentyabr.

[3] Thornton.

[bengu-4] „História“ (pt). Benguela.gov. 2014-yil 7-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 18-sentyabr.

[benguela-5] „História“ (pt). Benguela.gov. 2014-yil 7-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 18-sentyabr.„História“ (in Portuguese).

[James2011-6] James, W. Martin. Historical Dictionary of Angola. Scarecrow Press, 5 May 2011 — 40-bet. ISBN 978-0-8108-7458-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]