Biriktiruvchi toʻqima

Biriktiruvchi toʻqima – odam va hayvonlarda rivojlanadigan toʻqimalar guruhi. Organizmda trofik, himoya, plastik va mexanik funksiyalarni bajaradi. Xususiy, togʻay va suyak biriktiruvchi toʻqima lari bilan farq qilinadi. Xususiy biriktiruvchi toʻqima koʻpincha trofik, himoya va plastik funksiyalarni, togʻay biriktiruvchi toʻqima esa mexanik funksiyani bajaradi; u xondroplast va xondrotsitlar, hujayralararo modda hamda kollagen va elastik tolalardan iborat. Xususiy biriktiruvchi toʻqima zich va gʻovak biriktiruvchi toʻqimalarga boʻlinadi. Gʻovak biriktiruvchi toʻqima terini muskullarga biriktirib, aʼzolar orasini toʻldirib turadi, shilliq va seroz pardalarning biriktiruvchi toʻqimali qavatini hosil qiladi. Uning hujayrali tarkibida fibroblastlar, gistiotsitlar makrofaglar, semiz hujayralar – labrotsitlar, plazmatik hujayralar – plazmatsitlar, yogʻ hujayralari – lipotsitlar, retikulyar hujayralar, qisqartiruvchi hujayralar – peritsitlar, xromatoforlar, endotelial hujayralar ajratiladi. Zich Biriktiruvchi toʻqima shakllangan va shakllanmagan boʻladi. Shakllanmagani teri asosini yoki uning toʻr qavatini tashkil etadi. Shakllangan zich Biriktiruvchi toʻqima tolali tuzilmalarning tartibli joylashishi bilan ajralib turadi; baʼzi aʼzolar (koʻz oqi, teri, fassiya) da ular oʻrim boʻlib joylashsa, boshqalarida (boylamlar, paylarda) parallel joylashadi. Shakllangan zich Biriktiruvchi toʻqima dan tomirlar, bronxlar va boshqa tuzilmalar devorini hosil qiladigan elastik toʻqimalar ham tashkil topadi. Suyak Biriktiruvchi toʻqima dan odam va umurtqali hayvonlar skeletk tashkil topadi.

Suyak toʻqima osteoblastlar, osteotsitlar va osteoklastlardan iborat. Hujayraaro modda kollagen tolalardan tuzilgan boʻlib, tarkibida koʻpgina mineral tuzlar bor.

Adabiyotlar

• OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil