Boʻrjar

kanal

Boʻrjar (oʻzbekcha: Bo‘rjar, Бўржар ; eski nomi – Rakatsu ^[1]) – Toshkentdagi kanal, Anhor kanalining chap tarmogʻi (baʼzan Boʻzsuv kanalining chap tarmogʻi deb ham yuritiladi). Nisbatan qisqa uzunligiga (5,4 km) qaramay, u shaharning yuqori suvli kanallaridan biri (suv oqimi 33 m³/sek) ^[2] ^{[ком 1]} . Boʻrjarda Boʻrjar GESi qurilgan.

Tavsifi

Boʻrjar kanali Anhordan, kosmonavtlar shoh koʻchasidan uncha uzoq boʻlmagan joy(bu yerdagi qirgʻoqlardan biri boʻylab Oʻzbekiston Prezidentining sobiq qarorgohi „Oqsaroy“, hozirgi Islom Karimov muzeyi; boshqa tomonida Beshyogʻoch koʻchasi)dan boshlanadi. Shu bilan birga, „Anhor“ nomi gʻarbga bir oz yon tomonga ketadigan kichikroq kanal uchun saqlanib qolgan. Boʻrjar bu yerdan janubi-gʻarbga oqib oʻtadi va Anhor suvlarining koʻp qismini va yoʻnalishini ajralish paytigacha saqlab turadi. Baʼzan ^[3] umumiy kanalning ustki qismi Boʻzsuv kanaliga tegishli boʻlib, anhorning Boʻrjar bilan bir vaqtda boshlanishi hisobga olinadi.Bundan tashqari, Boʻrjar navbatma-navbat poytaxtning bir qancha yirik koʻchalarini kesib oʻtadi. Kanalda 5 ta koʻprik qurildi ^[2] : Kosmonavtlar shoh koʻchasi, Furqat / Bobur koʻchasi ^{[ком 2]}, Muqimiy koʻchasi, Chapanat koʻchasi, Kichik halqa yoʻli uchun. Boʻrjar uchastkasi tugashidan oldin Toshkent- Samarqand temir yoʻli va Chashtepa koʻchasi ostidan suv oʻtadigan gidrotrubalarda yashiringan. Kanal qirgʻoqlari deyarli hamma joyda tik.

Boʻrjar sohillarida Alisher Navoiy nomidagi Milliy bogʻning „Sharq“ stadioni, 2010 yilgacha 2-trolleybus deposi joylashgan. Kanal boʻylab deyarli butun uzunligi boʻylab (qoʻshilishgacha boʻlgan yer osti qismidan tashqari) Toshkentning Chilonzor va Yakkasaroy tumanlari chegarasi chizilgan.

Choshtepa koʻchasidan keyin Boʻrjar Salar kanaliga quyiladi.

Boʻrjar GES

Kosmonavtlar xiyobonidan pastda (41°18′19″N 69°15′13″E / 41.30528°N 69.25361°E / 41.30528; 69.25361) kanalida Boʻrjar GESi qurildi (1933-1936), bu yerda SSSRda 1-marta SRPP (RMZ) tomonidan loyihalashtirilgan bosimli basseynning avtomatik gidravlik klapandan foydalanilgan. Suv bosimining balandligi 18,5 metr, elektr stantsiyasining quvvati (1983 yil maʼlumotlariga koʻra) 6,4 MVt. „Toshkent ensiklopediyasi“ga koʻra, Boʻrjar GESining boshqaruv pulti Boʻzsuv tizimidagi Toshkent – Boʻzsuv va Shayxontoxirda joylashgan boshqa gidroelektr stansiyalarini ham boshqaradi. ^[4] .

Kaskad

Rakatboshi

Boʻrjar tutashadi

Boʻrjarning oʻng tarmogʻi Milliy bogʻ hududidan boshlanuvchi yirik Oqtepa (Aqtepa) kanaga tutashadi. A. Navoiy (41°17′50.4″N 69°14′30.7″E / 41.297333°N 69.241861°E / 41.297333; 69.241861).

Toʻgʻridan-toʻgʻri Boʻrjar GESi roʻparasida kichik kanal (ariq) Rakatboshi yoki Rakat (41°18′19.1″N 69°15′17.5″E / 41.305306°N 69.254861°E / 41.305306; 69.254861).

Izohlar

↑ Krome togo, privedyonnoe znachenie, veroyatno otnositsya k uchastku nije otxoda Aktepi, poskolku rasxod vodi v Aktepe dostigaet 52 m³/sek
↑ Ulitsa menyaet nazvanie v tochke peresecheniya s kanalom

Manbalar

↑ Bulatova V. A., Mankovskaya L. Yu. Pamyatniki zodchestva Tashkenta XIV—XIX vv. – Tashkent: Izdatelstvo literaturi i iskusstva, 1983. S. 41
↑ ^2,0 ^2,1 Tashkent. Ensiklopediya / Glavniy redaktor Ziyadullaev S. K. – Tashkent: „Glavnaya redaksiya UzSE“, 1983. St. „Burdjar“
↑ Tashkent. Ensiklopediya / Glavniy redaktor Ziyadullaev S. K. – Tashkent: „Glavnaya redaksiya UzSE“, 1983. St. „Anxor“
↑ Tashkent. Ensiklopediya / Glavniy redaktor Ziyadullaev S. K. – Tashkent: „Glavnaya redaksiya UzSE“, 1983. St. „Burdjarskaya GES“

Adabiyot

Tashkent. Plan goroda. – Tashkent: „Uzgeodezkadastr“, 1995.

[3] Krome togo, privedyonnoe znachenie, veroyatno otnositsya k uchastku nije otxoda Aktepi, poskolku rasxod vodi v Aktepe dostigaet 52 m³/sek

[5] Ulitsa menyaet nazvanie v tochke peresecheniya s kanalom

[1] Bulatova V. A., Mankovskaya L. Yu. Pamyatniki zodchestva Tashkenta XIV—XIX vv. – Tashkent: Izdatelstvo literaturi i iskusstva, 1983. S. 41

[Ташкент._Энциклопедия-2] 2,0 ^2,1 Tashkent. Ensiklopediya / Glavniy redaktor Ziyadullaev S. K. – Tashkent: „Glavnaya redaksiya UzSE“, 1983. St. „Burdjar“

[4] Tashkent. Ensiklopediya / Glavniy redaktor Ziyadullaev S. K. – Tashkent: „Glavnaya redaksiya UzSE“, 1983. St. „Anxor“

[6] Tashkent. Ensiklopediya / Glavniy redaktor Ziyadullaev S. K. – Tashkent: „Glavnaya redaksiya UzSE“, 1983. St. „Burdjarskaya GES“

[1]

[2]

[ком 1]

[3]

[ком 2]

[4]