Bonsai

Bonsai (yaponcha: 盆栽 - „laganda oʻstirilgan“) — miniatyurada haqiqiy (baʼzan mitti) daraxtning aniq nusxasini yetishtirish sanʼati. Dendroartning yoʻnalishlaridan biri. Oʻsimliklarning oʻsishi kesish, chimchilash, ildiz tizimi hajmini cheklash bilan tartibga solinadi.

Xitoy bogʻidagi Bonsai koʻrgazmasi (Sidney)

Bonsai sifatida oʻstirilgan gulli rhododendron

Tegishli sanʼat — arbosculpture, ikebana, akvarium dizayni va honnonbo. Xitoyda ham xuddi shunday " Penjing " sanʼati mavjud. Bonsai sanʼatining tarmoqlari: kokedama, кусамоно (yaponcha: 草物) líní ), вабикуса (yaponcha: 侘び草) mán mán).

Kelib chiqish tarixi

Bonsai uslubi Xitoyda paydo boʻlishiTang sulolasi (VIII-X-asrlar) davriga toʻgʻri keladi. Devor rasmlari orasidan penzay tasviri topilgan — tabiatdan olingan va qozonga koʻchirilgan oʻsimlik.

„Bonsai“ soʻzi xitoycha „pencai“ (xitoycha bir xil belgilarni oʻqish) soʻzidan kelib chiqqan va „laganda oʻstirilgan“ degan maʼnoni anglatadi.

Afsonalardan birida aytilishicha, nomaʼlum bir imperator barcha daraxtlar, shaharlar, daryolar va togʻlar bilan miniatyura imperiyasini yaratishni buyurgan. Shu maqsadda miniatyura daraxtlari yaratilgan.

Sanʼatni Yaponiyaga VI asrda buddist rohiblar olib kelgan deb hisoblanadi. Madaniy oʻsimliklar uyning tokchasini bezash uchun ishlatilgan, shuning uchun daraxtlarning maksimal balandligi yarim metrga yaqin edi. Biroz vaqt oʻtgach, bonsailarni texnikasining rivojlanishi munosabati bilan ular choy marosimida foydalanishni boshlaydilar. Bu vaqtda sanʼat xachi-no-ki — „idishdagi daraxt“ deb nomlanadi. XVIII-asrdan boshlab yaponlar bu texnikani nihoyat sanʼatga aylantirdilar, koʻplab uslublar paydo boʻldi. Tokugava davrida park dizayni yangi turtki oldi: azaleya va chinor yetishtirish badavlat kishilar uchun oʻyin-kulgiga aylandi.

Bu sanʼatni buddistlar ham rivojlantirgan boʻlib, ular bonsai oʻstirgan odam Xudo bilan tenglashadi, deb ishonishgan, chunki ularning qarashlarida dunyo Budda bogʻiga oʻxshaydi, u yerda u bogʻbondir.

Endi oddiy daraxtlar bonsai uchun ishlatiladi, ular doimiy va boshqa turli usullar tufayli kichik boʻladi. Shu bilan birga, kosa hajmi bilan chegaralangan ildiz tizimining oʻlchamlari va bonzalarning tuproq qismining nisbati tabiatdagi katta daraxtining nisbatlariga mos keladi.

Mis sim faqat Ikkinchi jahon urushidan keyin qoʻllanila boshlandi, undan oldin torlar ishlatilgan.

Birinchi bonsai koʻrgazmasi 1914-yilda Tokioda boʻlib oʻtdi.

XXI-asrga kelib, dunyoning 26 tilida bonsai haqida 1200 dan ortiq kitoblar yozilgan.

Muhim

Bonsai mahalliy daraxt turlaridan qilish juda oson. Ammo ularning qishlash davri haqida unutmang. O'simlikni tanlashda siz quyidagi savollarga javob berishingiz kerak:

Daraxt qaysi tuproqda o'sadi? Qancha yorug'lik kerak? Daraxtning joylashuvi yorug'mi yoki soyalimi?

U qanday joylarni afzal ko'radi - quruq yoki nam?

• Bonsai turlari galereyasi
• 
  Hawthorn
• 
  begonvillar
• 
  Kalamondin

Yovvoyi daraxtlar

• Butalar va daraxtlar bonsai
• 
  Xitoy bekasi
• 
  Yapon behisi
• 
  Bir ustunli do'lana
• 
  Maydabargli archa
• 
  Mayda bo'yli archa
• 
  Kanada archasi
• 
  Oddiy archa
• 
  Yevropa archasi
• 
  Xitoy archasi
• 
  Oddiy terak
• 
  Skumpiya
• 
  Oddiy archa
• 
  Antipka
• 
  Yovvoyi olma
• 
  Maydabargli olma

Adabiyot

• Вольфганг Кольхепп.. Бонсай из деревьев европейских лесов. ISBN 5-93739-017-2. 
• Perkins D.. . ISBN 9781135935627. 
• Olivová L.B., Børdahl V., Nordic Institute of Asian Studies. . ISBN 9788776940355. 
• Cresswell J.. . ISBN 9780199547937. 

Havolalar

• „Бонсай (Япония сегодня № 9-10, 2005)“. 2007-yil 14-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 24-iyun.