Braziliyaliklar Braziliya fuqarolaridir. Braziliya koʻp millatli jamiyatga ega va uning aholisining aksariyati yevropalik, mahalliy va afrikalikdir. Afrika millatiga mansub odamlar shimoli-sharqda va janubi-sharqda eng koʻp, hindlarning avlodlari asosan shimolda joylashgan.[1]

Braziliyaliklar
Brasileiros
[[Fayl:|300px]]
Umumiy aholi soni

201.032.714

Katta aholiga ega mintaqalar
Braziliya Braziliya 200.000.000
Tillar
99% Portugal tili, 0,8% Nemis tili, 0,2% Hind tillari
Dinlar
87% Xristianlik <kichik>(68% Katolik cherkovi, 19% Protestantizm), 7,4% Dinsizlik, 1,3% Spiritizm , 0,5% Islom, 0,5% Iudaizm, 0,3% Afroamerikalik dinlar

Braziliyaliklar oʻzlarining ona tili sifatida portugal tilida gaplashadilar, bu federal konstitutsiyaga muvofiq rasmiy tildir.

Kelib chiqishi

tahrir
Teri rangiga qarab braziliyaliklarning oʻzini oʻzi aniqlash (1835, 1940, 2000 va 2008)
Yil Oq jigarrang Qora
1835 24.4% 18.2% 51.4%
1940 64% 21% 14%
2000 53.7% 38.5% 6.2%
2008 48.3% 43.7% 7.5%

Portugaliya mustamlakasidan oldin, Braziliyada hindular deb nomlanuvchi nomaʼlum miqdordagi mahalliy aholi yashagan. Hindlar, boshqa barcha amerikalik aholi kabi, ming yillar oldin Osiyo qitʼasidan kelgan odamlarning avlodlari. Portugallar 1500-yilda kelishgan. Taxminlarga koʻra, 1500-1808-yillarda Braziliyaga 500 000 ga yaqin portugallar kelgan. Ular mamlakatni mustamlaka qilishgan va Braziliyaning etnik tarkibiga taʼsir qilgan. 16-asr oʻrtalaridan boshlab afrikaliklar Braziliyaga shakarqamish fermalarida, keyinroq esa oltin va olmos konlarida va kofe plantatsiyalarida ishlash uchun olib kelindi. Tarixiy maʼlumotlarga koʻra, 1550-1850-yillarda (qul savdosi bekor qilinganda) Braziliyaga toʻrt millionga yaqin afrikalik kelgan.[2]

19-asr oʻrtalarigacha Braziliya aholisining koʻp qismini qora tanlilar va mulatlar tashkil etgan.[3]

Braziliyada, ayniqsa 1880-1930-yillarda yirik Yevropa immigratsiyasi sodir boʻldi. Italiyaliklar Braziliyadagi muhojirlar orasida birinchi ozchilik; undan keyin portugallar, ispanlar, nemislar va yaponlar.

Taxminan 100 yil davomida (1872-1975) Braziliya Evropadan va dunyoning boshqa qismlaridan kamida 5,5 million muhojirni qabul qildi. Bular kamayish tartibida 34% italyan, 29% portugal, 14% ispan, 5% yapon, 4% nemis, 2% livan va suriyalik va 12% boshqalar edi. Ushbu hodisa Braziliyaning "oqartilishi" deb nomlanadi.

2008-yilda oʻtkazilgan tadqiqotlarga koʻra, braziliyaliklarning 48,8% oq, 43,8% jigarrang, 6,5% qora, qolganlari esa boshqa kelib chiqishiga ishonishadi.

Braziliyada afrikalik qulla, 1500-1855-yillar
Davr 1500–1700 1701–1760 1761–1829 1830–1855
raqamlar 510.000 958.000 1.720.000 618.000
Braziliyaga immitrasiya
Kelib chiqishi Davr Jami
1884-1893 1894-1903 1904-1913 1914-1923 1924-1933 1934-1939 1940-1944 1945-1949 1950-1954 1955-1959
nemislar 22.778 6.698 33.859 29.339 61.723 16.243 N/D 5.188 12.204 4.633 192.665
ıspanlar 113.116 102.142 224.672 94.779 52.405 4.604 N/D 4.092 53.357 38.819 687.986
Italyanlar 510.533 537.784 196.521 86.320 70.177 10.928 N/D 15.312 59.785 31.263 1.518.623
Yaponlar - - 11.868 20.398 110.191 43.342 N/D 12 5.447 28.819 220.077
Portugallar 170.621 155.542 384.672 201.252 233.650 56.657 N/D 26.268 123.082 96.811 1.448.555
Suriyaliklar va turklar 96 7.124 45.803 20.400 24.491 848 N/D N/D N/D N/D 98.762
boshqalar 66.524 42.820 109.222 51.493 164.586 32.647 N/D 29.552 84.851 47.599 629.294
jami 883.668 852.110 1.006.617 503.981 717.223 165.269 N/D 80.424 338.726 247.944 4.795.962

Yana qarang

tahrir

Manbalar

tahrir
  1. (Inglizcha)Allele frequencies of 15 STRs in a representative sample of the Brazilian population arxiv nusxasi (PDF), 2011-04-08da asl nusxadan (PDF) arxivlandi, qaraldi: 2022-02-26
  2. (PT) Rodolfo Ilari e Renato Basso, O português da gente, Editora Contexto, 2006.
  3. „Immigrazione Italiana nell'America del Sud (Argentina, Uruguay e Brasile)“. 21 febbraio 2011da asl nusxadan arxivlangan. (Wayback Machine saytida 2011-02-21 sanasida arxivlangan)