Camopi
Camopi (fransuzcha talaffuzi: [kamɔpi]; Andoza:Lang-gcr) Fransiyaga tegishli Guyana departamenti va tashqi mintaqasi boʻlgan, Fransiyada joylashgan bir kommunadir. Camopi asosan Wayampi va Teko qabila aʼzolari tomonidan yashaydi[2].
Camopi | |
|---|---|
| Kommuna | |
 | |
| 49°43′0″N 3°57′0″E / 49.71667°N 3.95000°E | |
| Mamlakat | Fransiya |
| Fransiya Kommunasi | French Guiana |
| Fransiya departamentlari | French Guiana |
| Fransiya tumanlari Arrondissement | Saint-Georges |
| Hukumat | |
| • Hokim | Laurent Yawalou[1] |
| Maydon | 10,030 km2 (3,870 kv mi) |
| Aholisi (2020-2026) |
2 146 |
| Zichligi | 0,21 kishi/km2 |
| Vaqt mintaqasi | UTC−3, yozda UTC-2 |
| Pochta indeks(lar)i | 97330 |
| INSEE kodi | 97356 |
Tarixi
tahrir
1738-yilda, hozirgi Camopi shahriga yaqin Oyapock daryosida bir Yezuit missioneri ochilgan. Missionerlar Yevropa kasalliklarini olib keldi va aholining kamayishiga sabab boʻldi. 1763-yilda Yezuitlar ketib, aholi koʻpchiligi tarqalib ketdi[2].
18-19 asrlarda, Teko Wayampi qabilalarining uyiga koʻchib keldilar va 1830-yillarda ularning hududlari cheklanib qoldi, lekin qabila izolyatsiyada qoldi. 1930-yillarda, Fransiya va Braziliya mintaqaga qayta qiziqish koʻrsatdilar va chegaralarini aniqlashni istadilar. 1950-yillarda tibbiyot xizmatlari oʻrnatildi va keyin maktab ochildi. 1960-yillarda aholini katta qishloqlarga toʻplashga harakat qilindi, lekin muvaffaqiyatsizlik bilan tugatildi. Maroon ierarxiyasiga muvofiq granman (paramount chief) tayinlandi, lekin bu qabul qilinmadi.
1969-yilda Camopi shahri tuzildi. Qabila qismlari modernizatsiyani rad etdilar va 1970-yillarda kommunaga kirish cheklab qoʻyildi. 1987-yilda Fransiyaning tashqi ishlar boshqarmasi shtat rahbari sifatida Zonalar toplam foydalanish huquqlarini (ZDUC) tuzdi. [3] ZDUC degan narsa shundaki, qishloqlarda boʻzorlik, baliq tutish, qishloq xoʻjaligi va toʻplash uchun jamoatchilik yerlari mavjud.[4]
1980-yillarda Camopi daryosida qimmatbaho metallar topilgan. Oqimagan zahmatli zargarchilikchilar shaharga qaramasdan joylashgan va Camopi shahri qarshisidagi Oyapock daryosi boshqa tomondagi Vila Brasil va Ilha Bela qishloqlarini tuzishdi. 3-chorakli ajam infanteriya polki hududni himoya qilish uchun orqaga oʻrnatildi.[5] Vila Brasil zonasi tabiiy rezervatda yasashga ruxsat berilmagan holatda ham, Braziliya Vila Brasilni 2011-yilda shahar mintaqasi boʻlsa-da ilon qildi. 2013-yilda Camopi qishloqiga kirish cheklanmagan boʻldi va shahar sarguzasht uchun aralashdi [2] Janubiy qishloq guruhlaridan Trois Sauts hali Fransiyada Prefekturadan maxsus ruxsat talab qiladi.[6]. Janubiy qishloq guruhlaridan Trois Sauts 21-asr boshlarida Amerindianlar Camopi shahridan bir necha kilometr masofada oziq-ovqat fermalari bilan qishloplar qurishga boshlagan. 2010-yilda 45 ta qishloplar mavjud edi va koʻpchiligi asosiy shahardan ketdi.
Geografiyasi
tahrirMaydoni 10,030 km2 (3,870 kv mi)boʻlib, Fransiya boʻyicha uchinchi oʻrindagi katta provinsiya hisoblanadi [7].
Komun markazi boʻlgan Camopi qishloq, Brazil bilan chegarasida joylashgan, Camopi va Oyapock daryolarining bogʻlanish joyida joylashgan. Komunga faqat qayiq yoki havo orqali kirish mumkin[5].
Fransiyaning ikkinchi eng baland togʻi Mont Itoupé, komun ichida joylashgan[8].
Iqlimi
tahrirCamopi da tropik musim iklimi (Köppen iqlim klasifikatsiyasi Am) mavjud. Camopi da yillik oʻrtacha harorat 27.2 °C (81.0 °F). Yillik oʻrtacha yaqinligi 2,696.5 mm (106.16 in) boʻladi va eng koʻp yaqinligi May oyida boʻladi. Haroratlar oʻrtacha sifatida oktabr oyida eng yuqori darajada, yaʼni 28.6 °C (83.5 °F) ga yetadi va fevral oyida eng past darajada, yaʼni 26.4 °C (79.5 °F) ga yetadi. Camopi da etiroz qilingan eng yuqori harorat 38.5 °C (101.3 °F) boʻlgan, 2018 yil 30-oktabr kuni; etiroz qilingan eng past harorat 16.8 °C (62.2 °F) boʻlgan, 1978 yil 14-sentyabr kuni.
| Camopi (1991–2020 ko'rsatkichlari) iqlim koʻrsatkichlari | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Oy | Yanvar | Fevral | Mart | Aprel | May | Iyun | Iyul | Avgust | Sentyabr | Oktyabr | Noyabr | Dekabr | Yil |
| Yuqori harorat °C (°F) | 35.5 (95.9) |
35.3 (95.5) |
36.1 (97.0) |
35.5 (95.9) |
36.9 (98.4) |
35.6 (96.1) |
35.9 (96.6) |
37.0 (98.6) |
37.8 (100.0) |
38.5 (101.3) |
38.2 (100.8) |
37.0 (98.6) |
38.5 (101.3) |
| Oʻrtacha yuqori harorat °C (°F) | 30.7 (87.3) |
30.4 (86.7) |
30.9 (87.6) |
31.0 (87.8) |
30.7 (87.3) |
31.2 (88.2) |
31.7 (89.1) |
32.9 (91.2) |
34.1 (93.4) |
35.0 (95.0) |
34.3 (93.7) |
32.1 (89.8) |
32.1 (89.8) |
| Kunlik oʻrtacha harorat °C (°F) | 26.6 (79.9) |
26.4 (79.5) |
26.7 (80.1) |
27.0 (80.6) |
26.8 (80.2) |
26.9 (80.4) |
26.8 (80.2) |
27.4 (81.3) |
28.0 (82.4) |
28.6 (83.5) |
28.4 (83.1) |
27.3 (81.1) |
27.2 (81.0) |
| Oʻrtacha past harorat °C (°F) | 22.5 (72.5) |
22.5 (72.5) |
22.6 (72.7) |
22.9 (73.2) |
23.0 (73.4) |
22.4 (72.3) |
21.9 (71.4) |
22.0 (71.6) |
22.0 (71.6) |
22.1 (71.8) |
22.4 (72.3) |
22.6 (72.7) |
22.4 (72.3) |
| Minimum past harorat °C (°F) | 18.0 (64.4) |
18.3 (64.9) |
18.0 (64.4) |
18.9 (66.0) |
17.5 (63.5) |
17.5 (63.5) |
18.6 (65.5) |
18.0 (64.4) |
16.8 (62.2) |
18.0 (64.4) |
18.0 (64.4) |
18.0 (64.4) |
16.8 (62.2) |
| Oʻrtacha yogʻingarchilik sm (dyuym) | 313.1 (12.33) |
311.5 (12.26) |
310.0 (12.20) |
388.1 (15.28) |
384.0 (15.12) |
264.8 (10.43) |
190.8 (7.51) |
109.9 (4.33) |
46.6 (1.83) |
56.9 (2.24) |
86.0 (3.39) |
234.8 (9.24) |
2 696,5 (106.16) |
| Yogʻingarchilik kuzatiladigan oʻrtacha kunlar (≥ 1.0 mm) | 24.4 | 21.9 | 23.0 | 24.1 | 25.9 | 23.3 | 19.8 | 12.3 | 6.8 | 6.7 | 10.7 | 20.5 | 219.5 |
| Manba: Météo-France[9] | |||||||||||||
Qishloqlar
tahrir
Manbalar
tahrir- ↑ „Répertoire national des élus: les maires“ (fr). data.gouv.fr, Plateforme ouverte des données publiques françaises (2022-yil 4-may).
- ↑ 2,0 2,1 2,2 „Guide Camopi“ (fr). Petit Futé. Qaraldi: 2020-yil 3-iyun.
- ↑ „Un atlas des Zones de droits d'usage collectifs en Guyane“ (fr). journals.openedition.org (2014). Qaraldi: 2020-yil 31-may.
- ↑ „Les zones de droit d'usage des Amérindiens : comprendre les attributions du foncier pour mieux le gérer (1/2)“ (fr). France la Première. Qaraldi: 2020-yil 31-may.
- ↑ 5,0 5,1 „Camopi: visite de Camopi en Guayne“ (fr). America FR. Qaraldi: 2020-yil 3-iyun.
- ↑ „Musiques et danses Wayampi“ (fr). Une Saison en Guyane. 2024-yil 23-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 1-avgust.
- ↑ „Villes de plus grande taille, superficie, surface - toutes-les-villes“ (fr) (2013). 2013-yil 2-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 3-iyun.
- ↑ Pierre-Olivier Jay & Lise Landrin. „Itoupé: le sommet oublié de Guyane“ (fr). Une Saison de Guyane. 2024-yil 23-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 20-mart.
- ↑ „Fiche Climatologique Statistiques 1991-2020 et records“ (fr). Météo-France. Qaraldi: 2022-yil 28-avgust.
Biografiyasi
tahrir- Davy, Damien; Tritsch, Isabelle „Construction et restructuration territoriale chez les Wayãpi et Teko de la commune de Camopi, Guyane française“ (fr). Research Gate (2012).
 |