Demokratiya uchun Yevropa jamgʻarmasi

Demokratiya uchun Yevropa jamgʻarmasi (EFD ,inglizcha: European Endowment for Democracy) 2013-yilda Yevropa Ittifoqi va Yevropa Ittifoqiga aʼzo davlatlar tomonidan tashkil etilgan xalqaro nohukumat tashkilotdir^[1]. Demokratiyaga qaratilgan loyihalarni moliyalashtiradi^[2]. Tashkilot byudjetining toʻrtdan uch qismi toʻgʻridan-toʻgʻri muxolifat aʼzolarini qoʻllab-quvvatlashga yoʻnaltiriladi. 2013-yil yozida fond oʻz faoliyatini boshladi.

Tarixi

EEDni yaratishda asosiy harakatlantiruvchi kuch Polsha boʻlgan^[3], shuningdek,Shvetsiya va Yevropa Komissiyasi ham ishtirok etdi. 2015-yil holatiga koʻra, Germaniya va Ispaniya kichik hissa qoʻshgan, Fransiya va Buyuk Britaniya esa moliyalashtirishga hissa qoʻshgani yoʻq^[2].

Polsha tashqi ishlar vaziri Radoslav Sikorskiyning tashabbusi bilan 2011-yilda Polsha Yevropa Ittifoqi Kengashi raisligi Yevropa Ittifoqidan tashqarida demokratlashtirishni qo‘llab-quvvatlash uchun moliyalashtirish vositasini yaratish tashabbusi bilan chiqdi. Aytilishicha, Sikorski bunga "2010-yilda Belorussiyadagi saylovlardagi firibgarlikka qarshi bostirilgan norozilik namoyishlari va „arab bahori“ voqealari hal qiluvchi turtki bo‘lgan. Dastlab u Ukraina kabi Yevropa Ittifoqining sharqiy va janubiy qoʻshnilarida ishlash uchun tashkil etilgan, 2015-yilga kelib geografiya kengaytirildi, moliyalashtirishning 15% Eron va Rossiya kabi uzoqroq mamlakatlarda ishlash uchun ajratildi^[2].

2020-yilda EED Rossiyada "nomaqbul tashkilot " sifatida tan olingan.

Faoliyati

2013-2015-yillarda EED 192 ta loyihani moliyalashtirdi. 2015-yil holatiga koʻra, ariza topshirilgan loyihalarning 10 foizi moliyalashtiriladi va umumiy byudjet yiliga 7-8 million yevroni tashkil qiladi^[2].

2021-yilda EED 293 ta loyihani moliyalashtirdi, ulardan 34 foizi Sharqiy hamkorlik mamlakatlari, 44 foizi media grantlari edi. Jami byudjetining 25 million yevrosini sarfladi^[4].

Manbalar

↑ „«Европейский фонд за демократию» признан в РФ нежелательной организацией“. Интерфакс.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 Richard Youngs. „The European Endowment for Democracy, Two Years On“ (en). Carnegie Europe (2015-yil 4-sentyabr).
↑ Kinga Brudzińska. „Central European Support for Democracy: New Drivers and Challenges“ (en). Carnegie Europe (2021-yil 17-iyun).
↑ „European Endowment for Democracy 2021 Annual Report“. European Endowment for Democracy.

[interfax-1] „«Европейский фонд за демократию» признан в РФ нежелательной организацией“. Интерфакс.

[carnegie-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 Richard Youngs. „The European Endowment for Democracy, Two Years On“ (en). Carnegie Europe (2015-yil 4-sentyabr).

[3] Kinga Brudzińska. „Central European Support for Democracy: New Drivers and Challenges“ (en). Carnegie Europe (2021-yil 17-iyun).

[4] „European Endowment for Democracy 2021 Annual Report“. European Endowment for Democracy.

[1]

[2]

[3]

[4]