Dzików qalʼasi
Tarnobrzegdagi Dzikov qal’asi yoki Dzikovdagi Tarnovskilar oilasi qal’asi (polyakcha: Zamek Tarnowskich w Dzikowie) — Polshaning Tarnobrzeg shahrida joylashgan park majmuasi va bogʻlari boʻlgan 15-asr qal’asi hisoblanadi[1].
Tarixi
tahrirQal’aning qurilishi 15-asrda mustahkam qarorgoh sifatida boshlangan. 17-18-asrlar orasida Tarnovskilar oilasi tomonidan sotib olingan va qayta tiklangan. Qal’a 1734-yil 5-noyabrdagi Dzikov Konfederatsiyasining binosi boʻlib[2][3], Yaslolik starosta Adam Tarlo boshchiligida II Kuchli avgust oʻlimidan soʻng Stanislav Leshchińskini Polsha qiroli sifatida tiklash uchun tashkil etilgan. Biroq, Leshchiński konfederatsiyaning ustun Sakson va Rossiya qoʻshinlariga qarshi muvaffaqiyatiga ishonmay, oʻz qoʻmondonligidan isteʼfoga chiqdi. U faqat Fransiya, Shvetsiya, Turkiya va Prussiyadan qoʻllab-quvvatlash chaqiriqlari bilan cheklandi, ammo oxir-oqibat hech qanday yordam olmadi. Natijada, Leshchiński 1736-yil 26-yanvarda taxtdan voz kechishga rozi boʻldi; va minnatdorchilik belgisi sifatida qirollik unvonidan foydalanishning abadiy huquqini oldi. Dzikov konfederatsiyasi muvaffaqiyatsiz yakunlandi[4].
Sanʼat toʻplami
tahrir
Yillar davomida Tarnovskilar oilasi qal’ada joylashgan taʼsirchan sanʼat toʻplamiga ega boʻlishdi. 19-asrda u yerda Titian, Rubens, Rembrandt, Yatsek Malchevski va Yan Matejkoning 250 ta rasmi bor edi. Rasmlardan tashqari, Gallus Anonimning Polsha yilnomasining eng qadimgi nusxasi, Adam Mitskevichning Pan Tadeush qoʻlyozmasi, Bogurodzikaning birinchi nusxasi, Vinsenti Kadlubekning asl yilnomalari va Wiślica Ststutes tomonidan yaratilgan qimmatli nashrlar ham bor edi. 1910-yilda u Zdzislav Tarnovski tomonidan Genri Frikga sotilgan va ommaviy noroziliklarga qaramay Nyu-Yorkka olib ketilgan. Hozirda Frick Collectionda koʻrsatilgan. Hozirda Varshavadagi Milliy muzey va Lvovdagi Ossolineumda saqlanadi. Keyinchalik har xil davlat muassasalari ularni egallab oldilar, masalan, ular Łańcut qal’asida, Dzikoviya atrofida 500 ga yaqin eksponat buyumlari, Rzeshov muzeyida esa 80 dan ortiq eksponatlar mavjud. Depozit qilingan qism faqat Gʻarbda tanqis boʻlib qoldi, ammo ularning koʻp qismi Sovetlar tomonidan bosib olingan sharqiy hududlar bilan izsiz yoʻqoldi[5].
1927-yil 21-dekabrda qal’a yongʻindan qattiq taʼsir koʻrsatdi, unda baʼzi kolleksiyalar vayron boʻldi. Qal’adan bebaho buyumlarni evakuatsiya qilish paytida 8 kishi halok boʻldi. 1931-yilda qal’a barokko uygʻonish uslubida qayta qurilgan.
1974-yilda saroyning yertoʻlalarida juda koʻp qimmatbaho Polsha artefaktlari boʻlgan eski kumush buyumlar kollektsiyalaridan iborat xazina sandigʻi topildi.
Hozirda
tahrir2007-yildan beri saroy rekonstruksiya qilinmoqda. Tom yopish almashtirildi, yangi poydevor qoʻyildi, qal’a yertoʻlalari taʼmirlandi. Birinchi marta uchta yangi koʻrgazmani koʻrish mumkin: „Tarnobrzegning qadimiy tarixi“, „Mixotsin kulollari“ va „Dzikoviya qal’asi tarixi“[6].
2011-yilda Tarnobrzeg shahri tarixiy muzeyining barcha toʻplamlari polyakcha: Muzeum Historyczne Miasta Tarnobrzega qal’aga koʻchirildi. Muzey 2009-yilda qasrda Adam Voychik va Tarnobrzeg shahri homiyligida tashkil etilgan.
Arxiv fotosuratlari
tahrir-
1775-1834-yillar -
1835-1912-yillar -
1913 — 1927-yillar -
1927-yil -
1930-yil
Galereya
tahrir-
Qal’aning jabhasi -
Qal’a minorasi -
Qal’a yaqinidagi park -
Tarixiy barqarorlik
Yana qarang
tahrirManbalar
tahrir- ↑ History of the Dzików Castle with archival photographs (Wayback Machine saytida 2012-03-01 sanasida arxivlangan) at Dzikowia magazine, 10-12, 2007, No 32; featuring articles by Aleksandra Janas, Adam Wójcik-Łużycki, and Michał Marczak
- ↑ Ryszard Rogiński. . Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych. ISBN 83-202-0796-7.
- ↑ Leshek Marzec, Kazimierz Mazurek, Tomas Suchecki, Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, Varshava 1986,ISBN 83-7005-057-3
- ↑ „Tarnobrzeg-Dzików“. Qaraldi: 2019-yil 18-sentyabr.
- ↑ „Historia zamku“. Qaraldi: 2019-yil 18-sentyabr.
- ↑ „Rewaloryzacja zamku“. Qaraldi: 2019-yil 18-sentyabr.
Havolalar
tahrir- (in Polish) Zamki polskie (Dzików Castle in Tarnobrzeg)