Eron — Misr munosabatlari
Eron — Misr munosabatlari — tarixiy rivojlanishida Eron va Misr oʻrtasidagi ikki tomonlama diplomatik va tashqi siyosatdagi munosabatlar. Ikki davlat oʻrtasidagi munosabatlar murakkab, vaqti-vaqti bilan keskinlik bilan kuchayib boradi. Shunga qaramay, Eron va Misr IHT va D-8 tashkilotlariga aʼzo. 2011-yilgi Misr inqilobidan soʻng Eron deyarli 30 yil oʻtgach oʻzining birinchi elchisini bu mamlakatga tayinlagan[1].
 | |
 Eron |
 Misr |
| Diplomatik vakolatxona | |
| Eron elchixonasi Qohirada | Misr elchixonasi Tehronda |
Tarixi
tahrir1939-yilda Misr va Eron oʻrtasidagi diplomatik munosabatlar elchixonalar darajasiga koʻtarildi va Yusuf Zulfiqor posho Misrning Tehrondagi birinchi elchisi etib tayinlandi. Xuddi shu yili malika Favziya Misr qiroli Faruk I ning singlisi keyinchalik oxirgi Shahanshohga aylangan Eron valiahd shahzodasi Muhammad Rizo Pahlaviyga turmushga chiqqan.
Ikki davlat oʻrtasidagi mustahkam aloqalar 1980-yilda, Eronda Islom inqilobi gʻalaba qozonib, Isroilni Misr tomonidan tan olinganidan koʻp oʻtmay uzildi. Natijada Misr Eronda elchixonasi boʻlmagan yagona arab davlati edi. Mamlakatlar oʻrtasidagi bahsli mavzular qatoriga quyidagilar kiradi: Misrning 1979-yilda Isroil bilan Kemp-Devid bitimlarini imzolashi, Eron-Iroq urushi (1980—1988) davrida Misrning Iroqni qoʻllab-quvvatlashi, Misr prezidenti Anvar Sadatning qotilini Eronda ulugʻlash, diniy aqidaparast Xaleda Istambuli Misrning AQSh va Gʻarbiy Yevropaning koʻp qismi bilan yaqin munosabatlari nazarda tutiladi.
2007-yildan beri Eron va Misr oʻrtasidagi munosabatlarda, asosan, savdo va diplomatik saʼy-harakatlar tufayli biroz iliqlik kuzatildi. 2008—2009-yillarda Isroil Gʻazo sektorida harbiy operatsiya oʻtkazdi. Eron va Misr siyosatchilari mojaroning kuchayishi munosabati bilan harakatni qoralashdi. Umuman olganda, 2012-yil fevralida prezident Husni Muborakning isteʼfoga chiqishiga sabab boʻlgan Misrdagi inqilobgacha Eron va Misr oʻrtasidagi munosabatlarda sezilarli yaxshilanish kuzatilmadi. Shu yilning aprel oyida Eron Misrga elchi tayinladi. Avgust oyida Misrning yangi prezidenti Muhammad Mursiy Eronga tashrif buyurdi va mamlakatlar oʻrtasidagi ikki tomonlama diplomatik munosabatlarni tiklash qarori qabul qilindi. Natijada koʻp yillar davomidagi birinchi marta Misrning Erondagi elchisi tayinlandi. Lekin mamlakatlar oʻrtasidagi munosabatlar izchil yaxshilanayotgan boʻlsa-da, haligacha koʻplab hal etilmagan muammolar mavjud boʻlib, munosabatlarning yanada rivojlanishi shubha ostida qolmoqda. Ushbu muammolarning muhim qismi Saudiya Arabistoni va Gʻarb davlatlari kabi uchinchi davlatlar bilan aloqalar bilan bogʻliq[2].
Ikki tomonlama tashriflar
tahrir2011-yilgi Misr inqilobi va qariyb 30 yillik tanaffusdan soʻng elchilarning tayinlanishi ortidan Misr prezidenti Muhammad Mursiy Islom inqilobidan keyingi ilk tarixiy tashrifini Eronga amalga oshirdi. 2012-yil 30-avgustda Qoʻshilmaslik harakati sammitida Mursiy raislikni Eronga topshirdi[3]. Oʻz navbatida, Eron prezidenti Mahmud Ahmadinejod 2013-yil 5-fevralda Misrga rasmiy tashrif bilan keldi. Ahmadinejod Eronda Islom inqilobi gʻalaba qozonganidan keyin Misrga tashrif buyurgan birinchi Eron prezidentiga aylandi[4].
Manbalar
tahrir- ↑ „Iran appoints ambassador to Egypt, first in 30 years.“. 26-sentabr 2012-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-fevral 2013-yil.
- ↑ official says Cairo may open embassy in Iran soon, reports Iranian media[sayt ishlamaydi]Andoza:Недоступная ссылка Egypt Independent, August 28, 2012
- ↑ „Egypt's Morsi to make historic trip to Tehran.“. 8-iyun 2013-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-fevral 2013-yil.
- ↑ „Iran's president begins historic Egypt visit.“. 6-fevral 2013-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-fevral 2013-yil.