G‘alaba ruhi
Gʻalaba ruhi (italyancha: Genio della Vittoria; shuningdek — Gʻalaba, Gʻolib) — 1532-1534 yillarda Mikelanjelo tomonidan yasalgan haykal. Ushbu haykaltaroshlik guruhida keksa odam ustida turgan yosh va baland boʻyli yigit tasvirlangan. Yigitning chap tizzasi mag‘lubni bosib turibdi, o‘ng qo‘li esa zarba berish uchun ko‘tarilgandek. Haykal gʻayrioddiy nisbatlar bilan ajralib turadi — yigitning boshi kichik, bu uning tanasining uzunligini yanada aniqroq koʻrsatib beradi, ayniqsa pastdan yuqoriga qaraganda[1].
Ehtimol, bu haykaltaroshlik guruhi dastlab Rim papasi Yuliy II [2] qabri uchun moʻljallangan boʻlgan, lekin Mikelanjeloning vafotigacha uning Florensiyadagi ustaxonasida saqlanib qolgan. Daniele da Volterra uni rassomning qabriga oʻrnatmoqchi edi [3].
Shuningdek, haykalning tugallanganligi yoki „non-finito“ texnikasiga tegishli ekanligi haqida aniq maʼlumotlar yoʻq[1].
Romen Rolland haykalning ichki mazmuni haqida shunday yozgan:
(…) g'olib unga qaramaydi, g'olib sekinlashadi; u noaniqlikda yuz o'giradi, uning qayg'uli og'zi va xijolatli ko'rinishi bor. Ko'tarilgan qo'l elkasiga tushdi. U orqaga qaytib, endi g'alaba istamaydi, uni rad etadi. U g'alaba qozondi. U mag'lub bo'ldi. Bu qahramonlik shubhasi, bu g'alaba singan qanotlari bilan (...)
это сам Микеланджело, символ всей его жизни.[3]
Uilyam Uollesning taʼkidlashicha, tadqiqotchilar haligacha bu haykalni qaysi rakursdan koʻrib chiqish kerakligini hal qila olmaganlar [1] . Xuddi shu xususiyat — bitta rakursning yoʻqligi — uning Ikki jangchi yoki Gerkules va Kakus loy modelida ham bor[4].
Manbalar
tahrirAdabiyot
tahrir- Вазари Д.. Жизнеописания прославленных живописцев, скульпторов и архитекторов. (Ukraincha)
- Микеланджело. Поэзия. Письма. Суждения современников / сост. В. Н. Гращенков. М.: Искусство, 1983.
- Эрпель Фриц.. Микеланджело / Пер. с нем. Сергея Данильченко. Берлин: Хеншель, 1990. ISBN 3-362-00044-4.
- Eric Scigliano.. Michelangelo's Mountain: The Quest For Perfection In The Marble Quarries Of Carrara. Simon and Schuster, 2005. (Inglizcha)
- John Addington Symonds.. The Life of Michelangelo Buonarroti, 1893. (Wayback Machine saytida 2014-07-18 sanasida arxivlangan)(Inglizcha)
- William Wallace.. The Treasures of Michelangelo. Andre Deutsch, 2010. ISBN 978-0-233-00253-8. (Inglizcha)