Vikipediya

Garrett Reisman

NASA astronavti

Garrett Erin Reisman (1968-yil 10-fevralda tugʻilgan) – amerikalik muhandis va sobiq NASA astronavti. U 15-ekspeditsiya zaxira ekipaj aʼzosi boʻlgan va 17-ekspeditsiya aʼzosi boʻlishdan oldin qisqa vaqt davomida Xalqaro kosmik stansiyada 16-ekspeditsiyaga qoʻshilgan. U 2008-yil 14-iyunda STS-124 bortida Kosmik kemadagi Discoveryda yerga qaytib kelgan. Garret 2010-yil 14-maydan 26-maygacha Atlantis kosmik kemasi bortida Xalqaro kosmik stansiyaga sayohat qilgan STS-132 missiyasining aʼzosi boʻlgan. U SpaceX konsultanti va Janubiy Kaliforniya universitetining Viterbi muhandislik maktabida astronavtika amaliyoti professori lavoziminida ishlagan[1].

Garrett Reisman
Tavalludi
Garrett Erin Reisman

10-fevral 1968-yil (1968-02-10) (56 yosh)
Morristown, New Jersey, U.S
Fuqaroligi AQSh
Kosmik karyera
Kosmosdagi vaqt
 107soat 3d 15s
Tanlash NASA Astronavt Guruhi 17
Jami EVA vaqti
 21 soatu 21 minut
Missiyalar STS-123 STS-124
Missiya belgisi

Hayoti va ijodi

tahrir

Reisman New-Jersy shtatining Morristown shahrida yahudiy oilasida tugʻilgan. 1986-yilda Parsippany oʻrta maktabini tugatgandan soʻng, Wharton maktabiga Ekspeditsiya 16/17 va Pensilvaniya universitetining muhandislik va amaliy fanlar fakultetiga oʻqishga kirgan va u yerda mos ravishda iqtisod, shuningdek, 1991-yilda mashinasozlik va amaliy mexanika boʻyicha bakalavr darajasini olgan[2][3]. Keyinchalik Garret Kaliforniya Texnologiya Institutida (Caltech) oʻqigan va u yerdan 1992-yilda magistrlik va 1997-yilda doktorlik darajasini olgan. Ikkalasi ham mashinasozlik sohasi boʻyicha boʻlgan[4]. Caltechda u Christopher E. Brennan va NASAning yana bir boʻlajak astronavti Bob Behnken bilan tanishgan. Keyinchalik ikkala astronavt ham STS-123 da birgalikda koinotga birinchi parvozini amalga oshirishgan[5].

NASA dagi faoliyati

tahrir

2003-yil iyun oyida Reisman Aquarius suv osti laboratoriyasida NEEMO 5 missiyasi davomida akvanavt boʻlib xizmat qilgan va oʻn toʻrt kun davomida suv ostida yashab, ishlagan[6].

Ekspeditsiya 16/17

 
Garrett Reisman STS-123 paytida Space Shuttle Endeavourni oʻrta palubasida

Reisman Xalqaro kosmik stansiyada uzoq muddat xizmat qiladigan ekipaj aʼzosi etib tayinlandi. U 2008-yil 11-martda STS-123 (Space Shuttle Endeavour) parvozida 5-raqamli missiya mutaxassisi sifatida kosmosga uchdi. Stansiyaga ulanib boʻlgach, u missiyaning birinchi ochiq kosmosga chiqishida ishtirok etdi[7]. Reisman 16-ekspeditsiya va 17-ekspeditsiyaning bir qismida 2-raqamli parvoz muhandisi vazifasida stansiyada qoldi. U oʻz vazifasini yakunlagach, 2008-yil 14-iyunda STS-124 kosmik kemasi bortida 5-raqamli missiya mutaxassisi sifatida Yerga qaytib keldi[8]. Xalqaro kosmik stansiyada boʻlgan paytida u ikki marta tashrif buyurgan kosmik shattllarni, shuningdek, Maxsus maqsadli aniq manipulyator (SPDM) va yapon eksperimental moduli „Kibo“ning bosimli qismining oʻrnatilishini kuzatdi[9].

Reisman Xalqaro kosmik stansiyada xizmat qilgan birinchi yahudiy ekipaj aʼzosi edi[10]. U 2008-yil may oyida Isroilning 60-yillik mustaqillik bayrami munosabati bilan kosmosdan turib Isroil xalqiga tabrik yoʻllagan[11]. Shuningdek, u stansiyada boʻlgan paytida „Kosmik stansiya ekipaji aʼzosining bir kunlik hayoti“ nomli qiziqarli, yuqori aniqlikdagi video tayyorlagan va oʻsha vaqtda boʻsh turgan katta Kibo boʻlimida insonlar orbital kosmosning past tortishish kuchida „suzish“ mumkin emasligini koʻrsatib bergan[12].

STS-132

tahrir

Reisman 2010-yil 14-maydan 26-maygacha Atlantis kosmik kemasi bortida Xalqaro kosmik stansiyaga sayohat qilgan STS-132 missiyasining aʼzosi edi. U ushbu missiya davomida ikkita kosmik yurishda qatnashgan[13]. Garret 2008-yil 11-martda STS-123 (Endeavour kosmik kemasi) missiyasida 5-raqamli missiya mutaxassisi sifatida kosmosga uchgan. Kosmik kema orbital stansiyaga ulanganidan soʻng, u missiyaning birinchi ochiq kosmosga chiqishida ishtirok etgan.

NASAdan keyingi faoliyati

tahrir

2011-yil 4-martda SpaceX Reisman kompaniyaga kosmonavtlar xavfsizligi va missiyasini taʼminlash boʻyicha ishlaydigan katta muhandis sifatida qoʻshilishini eʼlon qilgan[14]. Keyinchalik u ekipaj operatsiyalari boʻyicha direktor lavozimiga koʻtarilgan[15]. 2018-yil 31-mayda Reisman SpaceXdagi lavozimini tark etishini, lekin „maslahatchi“ boʻlib qolishini eʼlon qilgan. U yaqin atrofdagi Janubiy Kaliforniya universitetida inson kosmik parvozi boʻyicha dars berish imkoniyatini qoʻldan boy bera olmasligini taʼkidlagan[16][17].

Xalq madaniyatida

tahrir

"Colbert Universe"ning oʻzini oʻzi eʼlon qilgan aʼzosi Reisman 2008-yil 8-may kuni „The Colbert Report“ koʻrsatuvining bir qismida „WristStrong“ bilaguzugini taqib yurganini koʻrganlaridan soʻng, kosmosdan jonli intervyu berdi[18][19]. 2008-yil 24-iyulda Yerga qaytgach, Reisman oʻsha kechaning maxsus mehmoni sifatida „The Colbert Report“ koʻrsatuvida shaxsan ishtirok etgan[20]. Reisman Stephen Colbertga kosmosda taqib yurgan „WristStrong“ bilaguzugini taqdim etgan. Reisman „The Colbert Report“ koʻrsatuvining soʻnggi qismida ham qatnashgan[21].

Reisman Battlestar Galactica serialining final epizodi uchun mustamlakachi dengiz piyodasi sifatida kamo rolini ijro etgan[22]. Space.com nashrining xabar berishicha, uning „kimdir unga qarab oʻqtalgan va keyin u vafot etgan“ sahnasi 2009-yil 20-martda efirga uzatilgan epizodning yakuniy tahririda boʻlmasligi mumkin[22].

Yakuniy (efirga uzatilgan) epizod uchun podkastda prodyuser Ron Moore Raptor oʻzining yadroviy yukini (yoʻq qilinishidan biroz oldin) qoʻllaydigan sahna fonida koʻrilgan odamlardan biri Reisman ekanligini tasdiqlagan.

2019-yil iyul oyida prodyuser Ron Moore Reisman bilan Sovet Ittifoqi AQShdan oldin odamlarni Oyga qoʻndirgan vaqt jadvalini muhokama qilgandan soʻng oʻzining " Butun insoniyat uchun " muqobil realiti-seriyasini yaratgani haqida xabar berilgandi[23]. Reisman, shuningdek, shouning texnik maslahatchisi boʻlib ishlagan[24] va 2- mavsumda mehmon sifatida ishtirok etgan[25]. Reisman 2020-yil 8-fevralda Joe Rogan tajribasida ham qatnashgan.

Reisman aktrisa Jane Krakowskining bolalikdagi sinfdoshi boʻlgan[26]. 2010-yil may oyida Krakowski Jay Leno bilan The Tonight Show koʻrsatuvida u Space Shuttle Atlantisda boʻlganida Reisman bilan elektron pochta almashganini aytdi. Koʻpchilik Rok muxlislari boʻlgan ekipajning iltimosiga koʻra, Krakowski koinotga olib kelingan shouning dastxatli ssenariysini taqdim etgan.

Manbalar

tahrir
  1. ↑ „Astronaut to join USC Department of Astronautical Engineering“. news.usc.edu (2018-yil 31-may). Qaraldi: 4-noyabr.
  2. ↑ „NASA biography, GARRETT E. REISMAN (PH.D.), NASA ASTRONAUT (FORMER)“. NASA (2011-yil iyun). Qaraldi: 4-noyabr.
  3. ↑ Jagoda, Naomi. „Astronaut's career was launched here“. The Daily Pennsylvanian (2008-yil 25-mart). 2011-yil 7-avgustda asl nusxadan arxivlangan.
  4. ↑ Carreau, Mark. „Astronaut trades jokes with Colbert in space interview“. Houston Chronicle (2008-yil 8-may).
  5. ↑ Brennen. „Former Graduate Students“. Caltech. Qaraldi: 4-noyabr.
  6. ↑ NASA. „NEEMO History“. NASA (2006-yil 21-mart). 2006-yil 8-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-noyabr.
  7. ↑ Dean, Brandi. „NASA – All Aboard for STS-123: The Station Goes Global“. Johnson Space Center (2008-yil 29-yanvar). 2008-yil 29-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-noyabr.
  8. ↑ „Space shuttle takes its place on the pad“. NBC News (2008-yil 3-may). „Chamitoff will remain behind on the station, replacing astronaut Garrett Reisman, who began his stint as a member of the station's live-aboard crew during the last shuttle mission in March. Reisman will be returning to Earth in Chamitoff's place.“.
  9. ↑ Dunn, Marcia. „Shuttle makes big delivery to space station“. NBC News (2008-yil 2-iyun). 2015-yil 3-aprelda asl nusxadan arxivlangan.
  10. ↑ Cashman. „Brown: Israel one of 20th century's 'greatest achievements'“. The Jerusalem Post (2008-yil 8-may). 2021-yil 28-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-noyabr.
  11. ↑ Shefler. „Where (almost) no Jew has gone before“. The Jerusalem Post (2010-yil 8-noyabr). 2021-yil 27-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-noyabr.
  12. ↑ Malik, Tariq. „NASA Astronaut Readapts to Life on Earth“. Space.com (2008-yil 30-iyun). Qaraldi: 4-noyabr.
  13. ↑ NASA. „STS-132 Mission Summary (PDF)“. NASA (2010-yil may). 2010-yil 5-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-noyabr.
  14. ↑ „"Astronaut Garriett Reisman Joins SpaceX" (March 4, 2011) SpaceX website“. 2011-yil 18-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-noyabr.
  15. ↑ „Boeing, SpaceX seek to end ISS reliance on Russia“. USA Today.
  16. ↑ „Astronaut to join USC Department of Astronautical Engineering“. news.usc.edu (2018-yil 31-may). Qaraldi: 4-noyabr.
  17. ↑ „SpaceX crew director moves to academia, says company will win race to space“ (en-us). Ars Technica. Qaraldi: 4-noyabr.
  18. ↑ Carreau, Mark. „Astronaut trades jokes with Colbert in space interview“. Houston Chronicle (2008-yil 8-may).
  19. ↑ „Garrett Reisman – May 8, 2008“. The Colbert Report. Comedy Central (2008-yil 8-may).
  20. ↑ „Episode #04094 – July 24, 2008“. The Colbert Report. Comedy Central (2008-yil 24-iyul). 2008-yil 12-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  21. ↑ „Stephen & Friends - "We'll Meet Again" - December 18, 2014“. The Colbert Report. Comedy Central (2014-yil 18-dekabr). 2014-yil 19-dekabrda asl nusxadan arxivlangan.
  22. ↑ 22,0 22,1 „Real-life astronaut dishes 'Battlestar Galactica'; Three months on real space station followed by one day on fake spaceship“. NBC News (2009-yil 19-mart).
  23. ↑ Radish. „'For All Mankind' Showrunner Ronald D. Moore on His Alt History Space Race Apple+ Series“. Collider (2019-yil 15-iyul). 2020-yil 2-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-noyabr.
  24. ↑ „For All Mankind — Jamestown Tour | Apple TV+“. YouTube (2020-yil 6-may). 2020-yil 10-mayda asl nusxadan arxivlangan.
  25. ↑ „Interview: Astronaut Garrett Reisman guest stars on 'For All Mankind'“. collectSpace.com (2021-yil 26-fevral).
  26. ↑ „Actress Jane Krakowski, astronaut Garrett Reisman bring star power to Morris Tomorrow gala“ (2009-yil 28-mart).

Havolalar

tahrir 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Garrett_Reisman&oldid=5293107" dan olindi