Georgiy Lazuryevskiy
Georgiy Vasilyevich Lazuryevskiy (1906-yil 6-may, Toshkent, Turkiston oʻlkasi, Rossiya imperiyasi – 1987-yil 20-sentyabr[1]) – sovet olimi, tabiiy birikmalar kimyosi boʻyicha mutaxassis, Moldaviya SSR Fanlar akademiyasining birinchi aʼzolaridan biri.
| Georgiy Lazuryevskiy Vasilyevich | |
|---|---|
| Tavalludi |
6-may 1906-yil Toshkent |
| Vafoti |
20-sentyabr 1987-yil |
| Fuqaroligi |
 SSSR |
| Ilmiy darajasi | Fan doktori |
| Ilmiy unvoni | professor |
Biografiya va martabasi
tahrirGeorgiy Lazuryevskiy 1906-yilda Turkistonda tugʻilgan. Toshkentdagi Oʻrta Osiyo universitetida (hozirgi Mirzo Ulugʻbek nomidagi Oʻzbekiston Milliy universiteti) tahsil olgan va uni 1930-yilda tugatgan. Soʻngra 1953-yilgacha shu yerda ishlashda davom etgan[1].
1953–1959-yillarda Kishinyov universitetida ishladi, mohiyatan organik va bioorganik kimyo Moldaviya maktabining asoschisi boʻldi[2]. 1950-yillarning oxirida Moldaviya SSR Fanlar akademiyasining Kimyo institutini tashkil etishda qatnashgan. 1959-yilda u yerda tabiiy birikmalar kimyosi laboratoriyasini tashkil etdi va 1959-yildan 1975-yilgacha steroidlar va izoprenoidlar kimyosi laboratoriyalariga boʻlingunga qadar (keyinchalik efir moylari kimyosi laboratoriyalariga aylantirildi) rahbarlik qildi[2]. 1991-yilda oʻsish regulyatorlari kimyosi laboratoriyasi yana terpenoidlar kimyosi laboratoriyasi bilan birlashdi[3], 1961–1965-yillarda esa institutga rahbarlik qildi[1].
1961-yil avgust oyi boshida Moldaviya SSR Fanlar akademiyasining haqiqiy aʼzosi etib saylangan[4]. 1963–1969-yillarda akademiyaning bosh ilmiy kotibi, 1968–1972-yillarda uning vitse-prezidenti lavozimida faoliyat yurutgan.
Professor Lazuryevskiyning asosiy ishlari oʻsimlikning ikkilamchi metabolitlari, ayniqsa, terpenoidlar, steroidlar va alkaloidlarning tuzilishini oʻrganishga bagʻishlangan. Saraton kasalligini davolash uchun birikmalarni izlashda u steroid glikozidlarning tuzilishi va ularning antitumor faolligi oʻrtasidagi bogʻliqlikni koʻrsatdi.
2006-yil 11-mayda ASM Kimyo instituti binosida akademik Lazuryevskiyning 100 yilligiga bagʻishlangan yodgorlik lavhasi ochildi[5].
Mukofotlari
tahrirGeorgiy Lazuryevskiy Mehnat Qizil Bayroq ordeni va Hurmat Belgisi ordeni bilan taqdirlangan.
Manbalar
tahrir- ↑ 1,0 1,1 1,2 „Лазурьевский, Георгий Васильевич“, Большая русская биографическая энциклопедия (электронное издание), Версия 3.0, М.: Бизнессофт, ИДДК, 2007.
- ↑ 2,0 2,1 „Архивированная копия“. 2017-yil 26-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 25-mart.
- ↑ „Laboratorul Chimia Terpenoidelor“ (md). Institutul de Chimie al Academiei de Ştiinţe a Moldovei. 2017-yil 26-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 25-mart.
- ↑ Membrii Academiei de Ştiinţe a Moldovei: Dicţionar (1961—2006) / Ch.: Î.E. P. Ştiinţa, 2006
- ↑ „Buletinul A.Ş.M №2. Calendar ul evenimentelor (ianuarie -septembrie 2006)“ (md). Academia de Ştiinţe a Moldovei. 2014-yil 30-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 25-mart.
- G. V. Lazuryevskiy tomonidan nashr etilgan nashrlar. Rossiya davlat kutubxonasi katalogida.