Giperproteinemiya - qon plazmasi oqsillari umumiy miqdorining oshishi boʻlsa, gipoproteinemiya - plazma oqsillari umumiy miqdorining kamayishi. (norma: umumiy oqsil - 7,4g/dL (6,4-8,3); albuminlar - 4,8g/dL (3,5-5,5); globulinlar - 2,3g/dL (2-3,5); Albumin/globulin nisbati (A/G) 1,7:1) )[1][2]                                                                                                                        

Gipoproteinemiya sabablari[1]                                                                                                                                    

tahrir

1.Ovqat tarkibida oqsillar yetishmovchiligi va zahiraning sarflanishi hisobiga yuzaga keladi.                                        

2.Spru kabi ichak kasalligi sababli malabsorbsiya sindromi gipoproteinemiya bilan bogʻliq.                                      

3.Gepatit, sirroz kabi jigar kasalliklari sababli jigarda oqsillar sintezi pasayishi bilan bogʻliq.                                          

4.Nefrotik sindrom kabi buyrak kasalliklari sababli oqsillarning buyrak bilan yoʻqotilishi bilan bogʻliq.                              

5.Qon yoʻqotish yoki keng yuzali kuyish sababli oʻtkir gipoproteinemiya kelib chiqadi.                                                                  

6.Irsiy analbuminemiya (genetik kasallik, albumin sintezi amalga oshmaydi).                                                               

7.Tugʻma afibrinogenemiya (genetik kasallik, qon ivish nuqsoni bilan tavsiflanadi).  

Gipoproteinemiyaning effektlari[1]

tahrir

Plazma oqsillari miqdorining kamayishi osmotik bosim pasayishiga olib keladi hamda tana toʻqimalarida shish paydo boʻlishiga olib keladi. (oqsil kamayishi hisobiga shish kelib chiqishi shishlar patogenezining bir yoʻli boʻlib, jarayon yuqorida koʻrib chiqilgan onkotik bosim pasayishi hisobiga boradi).    

Giperproteinemiya sabablari

tahrir

1.Oʻtkir yalligʻlanish hollarida oʻtkir fazali oqsillar sintezi oshishiga sabab boʻladi (m: C-reaktiv oqsil, alfa antitripsin, gaptoglobin, fibrinogen va seruloplazmin).[1][3]                         2.Miokard infarkti kabi toʻqima oʻtkir destruksiyasi oʻtkir fazali oqsillar sintezi oshishiga sabab boʻladi.                

3.Surunkali yalligʻlanish va Malignizatsiyada ham C-reaktiv koʻtarilishi kuzatiladi.                                                    

4.Mielom kasalliklarda suyak iligi anormal shakllanishi tufayli Bence-Jones deb nomlanuvchi oqsillar va mielom globulinlar miqdori oshishi kuzatiladi.

Normal A/G nisbatining oʻzgarishi

tahrir

A/G (albumin / globulin) nisbati normada 1,7:1 holatida boʻladi. Ammo, qachonki jigar kasalliklarida albumin sintezi kamaysa (Globulinlar bu vaqtda B limfotsitlardan sintezlanganligi sababli normal boʻladi) yoki globulinlar miqdori ortsa nisbat oʻzgarishi kuzatiladi.[1]

Manbalar

tahrir
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Indu Khurana, Arushi Khurana: Textbook of medical physiology; 2nd edition, 2009.
  2. Artur Guyton, John Hall: Textbook of medical physiology; 14th edition, 2020.
  3. Linda Costanzo: Medical physiology; 6th edition, 2018.