Guandun

Guandun (xit. an’anaviy 廣東, soddalashtrilgan 广东, pinyin: Gwong²dung¹, pall.: Gwong²dung¹, so‘zma-so‘z: «Kuondun»)— Xitoy janubidagi provinsiya, Janubiy Xitoy dengizi sohilida. Mayd. 197,1 ming km². Aholisi 71,4 mln. kishi (1998), aksariyati xitoy (xan)lar. Maʼmuriy markazi — Guanchjou (Kanton).

Guandun

Provinsiya
Maʼmuriy markazi	Guanchjou
Gubernator	Van Veychjun
Partqo'm kotibi	Xuan Kunmin
Rasmiy tili	xitoycha
Aholi (2020)	126 012 510 (1-oʻrin)
Zichligi	701,49 kishi./km² (7- oʻrin)
Maydoni	179 800 km²
Balandligi dengiz sathidan  Baland choʻqqisi	Shikenkun, 1902 m
Vaqt mintaqasi	+8:00
Qisqacha	xit. soddalashtrilgan 粤, pinyin: Yuè
Kod ISO 3166-2	CN-GD
Xaritada

Jugʻrofiyasi

Guandun hududi balandligi 1800—1900 m boʻlgan togʻ, qir hamda daryo vodiylaridagi pasttekisliklardan iborat.

Iqlimi

Iqlimi subtropik, janubida tropik. Pasttekisliklarda yanvarning oʻrtacha temperaturasi 8—16 °C, iyulniki 26—28 C°. Yillik yogʻin miqdori 1200 — 2000 mm. Daryolari (Sitszyan, uning irmogʻi Beyszyan va boshqalar) sersuv. Guandun hududining qariyb yarmi doim yashil oʻrmon (qaragʻay, kunningamiya, lavr va choy daraxtlari, evkalipt, xin va boshqalar).

Iqtisod

Iqtisodiyotida qishloq xoʻjaligi yetakchi oʻrinda, Guandun Xitoyning tropik ekinlar eqiladigan muhim rayoni. Asosiy qishloq xoʻjaligi ekini — sholi, shuningdek, batat, shakarqamish, moyli ekinlar (yer yongʻoq, soya, kunjut, kameliya, tung), mevali oʻsimliklar (sitruslar, banan, ananas, mango), jut, rami, sizal va boshqalar yetishtiriladi. Ipakchilik rivojlangan. Chorvachiliqda koʻproq qoramol, choʻchqa va parranda boqiladi. Baliqchilik va baliq ovlash bilan ham shugʻullaniladi. Tuz olinadi.

Sanoat

Sanoatining yetakchi tarmogʻi — oziq-ovqat va toʻqimachilik. Foydali qazilmalardan bitumli slaneslar, volfram, marganes, surma rudalari va b. bor. Mahalliy koʻmir va temir rudasi asosida qora metallurgiya sanoati barpo etilgan. Har xil mashinasozlik korxonalari Guanchjou, Chjanszyan, Shantouda joylashgan. Kimyo va sellyuloza-qogʻoz sanoati rivojlangan.

Transport

Sitszyan daryosi va uning irmoqlarida kema qatnaydi. Dengiz portlari: Guanchjou, Chjanszyan, Shantou, Xaykou.

Yana qarang

• Shenjen
• Meizhoudagi yoʻlning qulashi (2024)

Adabiyotlar

• OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil