Hanbok

Janubiy Koreyada hanbok (koreyscha: 한복) va Shimoliy Koreyada Chosŏn-ot (koreyscha: 조선옷) — Koreya xalqining milliy anʼanaviy libosi. Hanbok koʻpincha yorqin rangli matolardan tayyorlanadi. „Hanbok“ soʻzi soʻzma-soʻz „Koreys kiyimlari“ degan maʼnoni anglatsa-da, 21-asrda bu soʻz faqat Joseon sulolasi hanbokiga nisbatan ishlatilgan, bular rasmiy va yarim rasmiy qabullar, festivallar va tantanalar uchun kiyimdir. Zamonaviy hanbok Joseondan farq qiladi, 20-asrda uning shakli qulaylik uchun kuchli oʻzgarishlarga duch keldi. Oʻz tarixi davomida oliyjanob koreyslar koʻpincha chet el kiyimlarini qabul qilishgan va oddiy odamlar hanbok turlarini kiyishgan.

Asosiy komponentlar

Chogori va chima

Paji va chogoridagi odam

Anʼanaviy ayollar hanboki jeogori-bluzka, koʻylak yoki koʻylagi va chima-uzun yubkadan iborat. Bunday ansambl koʻpincha „chima chogori“ deb ataladi, ular Yaponiyada, Koreya maktablarida maktab formasi oʻrniga ishlatiladi. Erkak hanboki jeogori va keng paji shimlardan iborat  .

Chogori

Chogori — bu hanbok bluzkasi, qaysiki tarkibida ayollar chima yubka va erkaklar paji shimlaridan iborat boʻlgan.

Vaqt oʻtishi bilan jeogori shakli oʻzgarib bordi: erkaklar jeogorisi shakli nisbatan oʻzgarmasligicha qolgan boʻlsa, Joseon sulolasi davrida urgʻochi jeogori ancha qisqartirilgan; odamlar eng kalta chogorini 19-asr oxirida kiyishgan. Biroq, zamonaviy chogorilar qulaylik sababli bir oz uzunroq boʻlib qoldi, garchi bel uzunligidagi chogorilar kiyilmasa ham. Anʼanaga koʻra, koryum lentalari qisqa va tor edi, ammo zamonaviy koryum qalinroq va uzunroq boʻldi.

Chima

Chima (koreyscha: 치마) — hanbok uchun yubka; shuningdek, san (裳) yoki kun (裙) sifatida ham tanilgan. Uning paltosi sokchima deb ataladi. Gogureo freskalari, shuningdek, Xvanam-dongda (Kyonju) topilgan sopol oʻyinchoqlarga qaraganda, Gogureo ayollari birinchi navbatda chima, tepasida esa chima kamarini yopuvchi chogori kiyishgan.

Rangli xanjarlardan tikilgan chiziqli yubkalar Gogureoda allaqachon maʼlum boʻlgan boʻlsa-da, Joseon sulolasidan boshlab, chima toʻrtburchaklar shaklidagi mato boʻlagidan yasalgan boʻlib, u toʻplangan yoki ustiga yigʻilgan. Chima kamar keng boʻlib, undan tashqariga chiqariladi va yubka galstuk bilan tanaga mahkamlandi.

Paji

Paji va chogoridagi odam

Paji - erkak hanbokning bir qismi boʻlgan keng, keng shimlar. Pijaning dizayni polda oʻtirish uchun kengroq oyoqlar foydasiga oʻzgartirilgan. Zamonaviy kiyimda kiyganda, paji pantalon yoki pastki shim vazifasini bajaradi, ammo bu soʻzning oʻzi har qanday turdagi shim va shimlarga nisbatan qoʻllanadi. Pajining old qismida shimni istalgan belga mahkamlash imkonini beruvchi ikkita tortma ip mavjud.

Pho

Pho (kor. 포, 袍) — Goreo davridan Joseon davrigacha boʻlgan erkaklar tomonidan asosan kiyiladigan har qanday palto yoki xalat. Turumagi (두루마기) — sovuq havoda kundalik va tantanali kiyim sifatida kiyiladigan pho turi  .

Chokki va Magoja

Chokki (조끼) — koʻylagi, magoja (마고자) — koʻylagi. Garchi bu ikkala kiyim ham Joseon davrining oxirida, Koreya madaniyati Gʻarb mamlakatlari taʼsirida boʻla boshlaganida yaratilgan boʻlsa-da, keyinchalik chokki va magoja anʼanaviy koreys kostyumining bir qismi sifatida tan olingan. Ikkala kiyim ham chogori ustiga kiyiladi. Manchu kelib chiqishi Magoja Koreyada qirol Gojongning otasi Heungseong Dayewongun (흥선대원군) 1887 yilda Manchuriyaga siyosiy surgun qilinganidan keyin Koreyaga qaytganidan keyin paydo boʻlgan. Uning magwe xalati magojaga aylandi; issiq va qulay magoja Koreyada mashhur boʻldi. Magoja „oʻsha chogori“ (tashqi chogori) yoki magve deb ham ataladi.

Oyoq kiyimlari

Hanbok bilan maxsus boson paypoq va poyabzal, masalan, kauchuk komushin kiyiladi.

Kymbak

Geumbak — anʼanaviy koreys sanʼati boʻlib, matoni oltin folga bilan bezash. Bunday ish bilan shugʻullanadigan hunarmandlar geumbakjang (금박장), deb nomlanadi, ulardan biri Kim Deok-hvan (김덕환, 金德煥) Koreyaning tirik milliy xazinasi № 119 deb nomlanadi.