2011-yilda dunyodagi eng yaxshi yetti harbiy byudjet

Harbiy byudjet, harbiy byudjet yoki mudofaa byudjeti — davlat qurolli kuchlarini saqlash va takomillashtirish uchun moʻljallangan davlat xarajatlari miqdori sanaladi.

2008-yilda harbiy xarajatlar. Qanchalik qorongʻi boʻlsa, davlat yalpi ichki mahsulotidagi harbiy xarajatlarning ulushi shunchalik yuqori boʻladi.
2005-yilda harbiy xarajatlar .

Ilgari harbiy byudjetga faqat quruqlikdagi kuchlar uchun davlat xarajatlari kiritilgan..

Davlatning harbiy byudjeti koʻpincha ularning hokimiyat organlari fikriga koʻra, davlat xavfsizligiga duchor boʻlgan tahdidlar darajasini aks ettiradi. Byudjet hajmi davlatning harbiy faoliyatni moliyalashtirish qobiliyatini ham tavsiflaydi, bu davlat iqtisodiyotining hajmiga, hukumat va davlat aholisining boshqa byudjet xarajatlariga nisbatan harbiy faoliyatni moliyalashtirishni afzal koʻrishiga bogʻliq. Odatda , harbiy byudjet huquqni muhofaza qilish organlari va faxriylarni reabilitatsiya qilish xarajatlarini oʻz ichiga olmaydi va harbiy byudjet hisoblash jadvalida qoʻshilmaydi.

Stokgolm tinchlik tadqiqot instituti maʼlumotlariga koʻra, 2011-yilda dunyoda harbiy xarajatlar 1,74 trillion AQSH dollarini tashkil qilgan[1] (jahon yalpi ichki mahsulotining 2,5% ga yaqin). 2020-yil malumotlariga koʻra insoniyatning harbiy harajatlari 2 trillon dollarga yaqinlashgan[2].

Harbiy byudjetlar 2020

tahrir

MISI maʼlumotlariga koʻra

Joy Davlat Xarajatlar (milliard dollar)
1
  AQSh
684.6
2
  Xitoy
181.1
3
  Saudiya Arabistoni
78.4
4
  Rossiya
61.1
5
  Hindiston
60.5
6
  Buyuk Britaniya
54.8
7
  Fransiya
52.3
8
  Yaponiya
48.5
9
  Germaniya
48.5
10
  Janubiy Koreya
39.8

Harbiy byudjetlar 2011-SIPRI qoʻllanmasi

tahrir
Daraja Mamlakat Harbiy byudjet (milliard dollar) Global ulush
Dunyoda jami 1739 100 %
1   AQSh 711 40.9 %
2   Xitoy 138 7.9 %
3   Rossiya 70.2 4.0 %
4   Fransiya 64.6 3.7 %
5   Yaponiya 60.8 3.5 %
6   Birlashgan Qirollik 60.3 3.5 %
7   Hindiston 49.6 2.9 %
8   Saudiya Arabistoni 48.5 2.8 %
9   Olmoniya 48.1 2.8 %
10   Braziliya 36.9 2.1 %

Tarixiy maʼlumotlar

tahrir

1897-yil

tahrir
Harbiy byudjet qiyosiy jadvali
Davlat qurolli kuchlarga yillik xarajatlar Aholi jon boshiga
Avstriya-Vengriya 169 469 000 3.81
Angliya 229 515 000 5.76
Germaniya 290 955 000 5.57
Rossiya 284 379 994 2.50
Fransiya 236 515 000 5.76
 
Masalan, AQShning 2014-yilgi harbiy byudjyeti tarkibida boshqa harbiy sohaga oid byudjetlar koʻrsatilmagan.

1898-yil fevral oyidagi shanba sharhi shtatlarning butun byudjetiga nisbatan shtatlarning harbiy byudjetlari toʻgʻrisida quyidagi maʼlumotlarni taqdim etdi:

2003-yil

tahrir

2004-yilda chop etilgan qoʻllanmada Stokgolm tinchlik tadqiqot instituti 2003-yilda NATO aʼzolari tomonidan harbiy texnika xaridi 11%ga oshganini koʻrsatdi. Baʼzi shtatlarda harbiy byudjet Sovuq urush davrida kuzatilgan darajaga koʻtarildi. AQShning harbiy byudjeti ushbu shtatlar roʻyxatida birinchi oʻrinni egalladi va 47 tani tashkil etdi. 2003-yilda dunyodagi barcha harbiy xarajatlarning 415 milliard dollar ni tashkil etdi. Iroq urushi uchun qoʻshimcha mablagʻlar va unga bogʻliq boʻlgan 83 milliard dollarlik xarajatlar harbiy byudjyetdagi oʻsishning asosiy qismini, qolganlari esa atigi 3,5 milliard dollarni tashkil etdi.

Buyuk Britaniya, Fransiya, Germaniya va Italiyaning harbiy byudjeti 15% ga yaqin dunyodagi barcha harbiy xarajatlarning Fransiya va Buyuk Britaniya nafaqat AQShning tegishli texnologik darajadagi harbiy operatsiyalarida qatnashish, balki oʻzlarining mustaqil harbiy kampaniyalarini (masalan, Liviyada boʻlib oʻtgan) oʻtkazish uchun qurol va harbiy texnika sotib olishni koʻpaytirdilar.

2003-yilda NATOga aʼzo boʻlmagan davlatlar orasida Yaponiya harbiy ehtiyojlar uchun 46,9 milliard dollar, Xitoy 32,8 milliard dollar va Rossiya 13 milliard dollar sarfladi.

Manbalar

tahrir
  1. The 15 countries with the highest military expenditure in 2011 // SIPRI. Архивировано 28 iyul 2013 года.
  2. [kun.uz „Qudratli davlatlarning 2020-yilgi harbiy xarajatlari ma'lum qilindi“] (2021-yil 26-fevral). 2022-yil 9-avgustda asl nusxadan arxivlangan.

Adabiyot

tahrir
  • Xozyaystvo voennoe // Ensiklopedicheskiy slovar Brokgauza i Yefrona : v 86 t. (82 t. i 4 dop.). — SPb., 1890—1907.

Havolalar

tahrir