Ichki suvlar

Ichki suvlar davlat akvatoriyasining bir qismi sanaladi.

Ichki suvlar dengiz va dengizdan tashqari suvlardan iborat hisoblanadi.

Daryolar, koʻllar, kanallar va boshqa suv havzalari va shuningdek davlat chegaralarida joylashgan chegara suvlari ichki dengiz boʻlmagan suvlari sanaladi.

Ichki dengiz suvlariga quyidagilar kiradi:

Dengiz suvlari, shu jumladan arxipelag davlatlarining suvlari, hududiy suvlarning kengligini hisoblash uchun qabul qilingan toʻgʻri chiziqdan qirgʻoq yoʻnalishida joylashgan;
Port suvlari;
Qirgʻoqlari bir davlatga tegishli boʻlgan qoʻltiqlarning suvlari va agar ularning kengligi 24 dengiz milidan oshmasa;
Tarixiy dengizlar va qoʻltiqlar.

Mohiyati

Birlashgan Millatlar Tashkilotining Dengiz huquqi toʻgʻrisidagi konvensiyasiga koʻra, mamlakatning ichki suvlariga arxipelag davlatlari bundan mustasno, mamlakat hududiy suvlari tubining quruqlik tomonidagi suvlar kiradi^[1].

Ichki suvlarda davlatning suvereniteti uning materikdagi suverenitetiga teng deb hisoblanadi. Sohilboʻyi davlat oʻzining ichki suvlariga oid qonunlar qabul qilish, har qanday foydalanishni tartibga solish va har qanday resurslardan foydalanishda erkin sanaladi. Kelishuvlar boʻlmasa, xorijiy kemalar ichki suvlarda oʻtish huquqiga ega emas va bu begunoh oʻtish huquqining yoʻqligi ichki suvlar va hududiy suvlar oʻrtasidagi asosiy farq deb qaraladi^[2]. Arxipelag davlatlarining eng chekka orollaridagi „arxipelagiya suvlari“ ichki suvlar sifatida qaraladi.

Xorijiy kemaning ichki suvlarga kirishiga ruxsat berilganda, u qirgʻoqboʻyi davlatining qonunlariga boʻysunadi, bunda faqat bitta istisno mavjud boʻlib: kema ekipaji bayroq davlatining qonunlariga boʻysunadi. Portda sodir etilgan jinoyatlar va u yerda xorijiy kema ekipaji tomonidan sodir etilgan jinoyatlar har doim qirgʻoqboʻyi davlatining yurisdiksiyasiga kiradi. Kema kapitani mahalliy hokimiyat organlarining aralashuvini talab qilganda, qirgʻoqboʻyi davlatining tinchligi va xavfsizligiga xavf tugʻilganda yoki bojxona qoidalarini bajarish uchun qirgʻoqboʻyi davlati kemalar ishlariga aralashishi mumkin^[1].

Bahsli hududlar

Bahsli suvli hududlar ham mavjud. Kanada shimoli-gʻarbiy dovoni oʻzining ichki suvlarining bir qismi sifatida toʻliq Kanada yurisdiksiyasi ostida boʻlishini daʼvo qiladi, AQSh va koʻpchilik dengiz kuchlari tomonidan eʼtiroz bildirilgan, bu esa uni xalqaro boʻgʻoz deb hisoblaydi, yaʼni xorijiy kemalar tranzit oʻtish huquqiga ega deb qaraladi^[3]^[4]^[5].

1994-yilda tuzilgan Dengiz huquqi boʻyicha xalqaro tribunal ishtirokchi davlatlar oʻrtasidagi dengiz nizolarini hal qilish vakolatiga ega hisoblanadi.

Manbalar

↑ ^1,0 ^1,1 „Конвенция ООН по морскому праву, часть II, статья 8 Внутренние воды“. 2021-yil 21-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 8-oktyabr.
↑ Konvensiya OON po morskomu pravu, chast II, statya 2
↑ „Натан ВандерКлиппе (9 апреля 2006 года). «Северо-Западный проход меняет политическое название»“. 2021-yil 7-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 8-oktyabr.
↑ Natan VanderKlippe (9 aprelya 2006 goda). „Severo-Zapadniy proxod menyaet politicheskoe nazvanie“
↑ Alanna Mitchell (5 fevralya 2000). „Severo-Zapadniy Proxod Ottayal“. Globus i pochta.

[:0-1] 1,0 ^1,1 „Конвенция ООН по морскому праву, часть II, статья 8 Внутренние воды“. 2021-yil 21-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 8-oktyabr.

[2] Konvensiya OON po morskomu pravu, chast II, statya 2

[3] „Натан ВандерКлиппе (9 апреля 2006 года). «Северо-Западный проход меняет политическое название»“. 2021-yil 7-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 8-oktyabr.

[4] Natan VanderKlippe (9 aprelya 2006 goda). „Severo-Zapadniy proxod menyaet politicheskoe nazvanie“

[5] Alanna Mitchell (5 fevralya 2000). „Severo-Zapadniy Proxod Ottayal“. Globus i pochta.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]