Impulslar generatori

Impulslar generatori – kuchlanish yoki tok impulslari hosil qiladigan qurilma. Hosil boʻladigan impulslar muddati (1 s dan 10 ne gacha), takrorlanish chastotasi (0,1 Gs dan 100 MGs gacha), generatsiyalanadigan tebranishlar shakli (toʻgʻri toʻrtburchak, oʻtkir uchli, arrasimon va b.) boʻyicha farqlanadigan bir necha turi bor. I. g . bir kanalli (bir chiqishli) va kup kanalli (ikki va undan ortik, chiqishli) qilib ishlab chiqariladi. Bunda chiqish signallari turli qutbli va darajali boʻladi. I. g .da tebranish konturi boʻlmaydi, impulslar elektron klapanlarning ochilib-yopilib turishidan hosil boʻladi. Klapanlar sifatida transformator, elektr lampa yoki diodlar ishlatiladi. Elektron klapan berk vaktida energiya yigʻiladi, ochilishi bilan tashqi zanjirga impuls shaklida uzatiladi. I. g . radiotexnika va radioelektron apparatlarda, radiolokatsiya va hisoblash texnikasida qoʻllanadi.BLOKING-GENERATORLAR

9.1. Bloking-generatorlar haqida umumiy maʼlumotlar

Bloking-generator, transformatorli musbat teskari aloqa-

li relaksatsion generator boʻlib, katta quvvatli, qisqa impulslar-

ni toʻgʻri burchakli koʻrinishdagi va amplitudasi Eman amalda

boʻladi. Chiqish kuchlanishini katta qiymatlarini olish uchun

transformatorda qoʻshimcha chulgʻamdan foydalaniladi. Gene-

ratsiyalanuvchi impuls kengligi 1–10 mks va kichik boʻlib, impuls

chuqurligi Q oʻnlab-yuzlab boʻladi.

Bloking-generator, boshqa turdagi relaksatsion generatorlar,

kabi uch xil rejimda ishlaydi:

– avtotebratgichli;

– kutuvchi;

– sinxronizatsiyalash rejimi.

Bloking-generatorlar impuls generatori quvvati qisqa im

pulslarni shakllantirishda va elementlarni taqqoslash qurilmalari

da qoʻllanadi.

9.2. Avtotebratgichli bloking-generator

9.1-rasmda avtotebratgichli bloking-generator sxemasi keltiril-

gan. U musbat teskari aloqali impulsli transformatorli kuchay-

tirgich boʻlib, birlamchi w1 chulgʻam VT1 tranzistorini kollektor

zanjiriga, ikkilamchi (w2) chulgʻami esa VT1 tranzistorining baza

zanjiriga ulangan. Chiqish kuchlanishini oshirish maqsadida w3

uchinchi chulgʻam qoʻllanilgan.

Generatorda faza balansini taʼminlash maqsadida birlamchi va

ikkilamchi chulgʻamlari qarama-qarshi ulangan.

VT1 tranzistorining oʻzgarmas tok boʻyicha rejimini R re-

zistori, baza tokini aniqlovchi aniqlaydi. Vaqt belgilovchi RC

zanjiri bloking-generatorni pauza vaqti (tn)ni aniqlaydi. Impuls

chuqurligi Qq10…100 boʻlganidan impuls (t

u) vaqti oʻnlab-yuzlab

marotaba pauza vaqtidan kichik. Demak, vaqt doimiysi RC zan-

jirni (τp= R•C) amalda tebranish davrini aniqlaydi. Pauza vaqti

quyidagi formuladan hisoblanadi: