Infarkt

Infarkt (lotincha: infarcire „toʻlish, tiqilish“) — taʼsirlangan hududga yetarli darajada qon taʼminlanmaganligi sababli toʻqimalarning oʻlishi (nekroz) ga aytiladi. Bunga arteriya blokirovkalari, yorilish, mexanik siqilish yoki vazokonstriksiya, emboliya, arteriyalarning uzoq muddatli spazmlari va gipoksiya sharoitida organning funktsional haddan tashqari kuchayishi sabab boʻlishi mumkin. Natijada paydo boʻlgan lezyon infarkt deb ataladi

Oʻpka infarktining mikrografi (tasvirning oʻng tomonifda) Nisbatan normal oʻpka yonida (tasvirning chap tomonida) H&E dogʻi.

Sabablari

taloq va jigardagi infarktlar kompyuter tomogrammasi (oq strelkalar).

Yurakning chap qorincha old devorining infarkti.

Infarkt uzoq davom etgan ishemiya natijasida yuzaga keladi, bu qon taʼminotining buzilishi tufayli toʻqimalarning hududiga kislorod va oziqlanishning yetarli darajada taʼminlanmaganligidir. Toʻqimalarning taʼsirlangan hududini qon bilan taʼminlaydigan tomir, tomirdagi obstruktsiya tufayli bloklanishi mumkin (masalan, arterial embol, tromb yoki aterosklerotik blyashka), tomirdan tashqarida biror narsa tomonidan siqilib, uning torayishiga olib keladi (masalan, oʻsimta, volvulus yoki churra), shikastlanish natijasida yorilib, yorilish oqimi ostida qon bosimining yoʻqolishiga olib keladi yoki vazokonstriksiya, yaʼni tashqi kuch emas, balki mushak devorining qisqarishi natijasida qon tomirining torayishi (masalan, kokain vazokonstriksiyasining miyokard infarktiga olib kelishi).

Gipertenziya va ateroskleroz ham aterosklerotik plaklar hamda tromboembolizm uchun xavf omillaridir. Aterosklerotik shakllanishlarda tolali qopqoq ostida blyashka paydo boʻladi. Tolali qopqoq makrofaglardan ajralib chiqadigan metalloproteinazalar yoki qon oqimining tomir ichidagi kesish kuchi bilan parchalanganda, subendotelial trombogenik material (hujayradan tashqari matritsa) aylanib yuruvchi trombotsitlarga taʼsir qiladi va tomir devorida qon oqimini toʻsib qoʻyadigan tromb hosil boʻladi. Baʼzida blyashka yorilishi va embol hosil qilishi mumkin, u qonning quyi oqimi bilan tomir torayadigan joyga boradi va oxir-oqibat tomir lumenini yopib qoʻyadi.