Janubiy Turkiston harakati – Afgʻonistonning Janubiy Turkiston hududida yashovchi turkiy qabilalarning mustaqillik uchun kurashayotgan jangari guruhidir. Ushbu guruh, shuningdek, Turkiston Ozodlik Yoʻlbarslari[1][2] yoki Javzjon Boʻrilari[3] nomi bilan ham tanilgan boʻlib, Afgʻoniston Milliy Islomiy Harakatining rahbari, general Abdul Rashid Doʻstumning oʻgʻli Yor Muhammad Doʻstumga sodiq sifatida bilinadi[4][5]. 2022-yil 29-iyun kuni jangarilar guruhi harakatning tashkil etilganini eʼlon qilib, internetda bir daqiqalik video tarqatdi[6]. Videoda guruh qoʻmondoni Tolibonga qarshi kurashishini va turk xalqlarining huquqlarini himoya qilishini tushuntiradi. Guruh uygʻurlar, tojiklar, o'zbeklar va turkiy xalqlardan tashkil topgan.

Janubiy Turkiston harakati
Andoza:Logotip kengligi
Mafkurasi Separatizm


2022-yil 8-fevralda Janubiy Turkiston harakati oʻz faoliyatini Shebergʻonning Qorakent mahallasidagi Tolibon nazorat punktiga hujum qilish bilan boshladi[7][8]. Hujumda toʻrt Tolibon aʼzosi oʻldirildi va ikki kishi yaralandi. Toʻqnashuv tugagandan soʻng, hujumchilar nazorat punkti devoriga „Turkiston Ozodlik Yoʻlbarslari yashasin“ deb yozib, hududdan qochib ketishdi[9]. Janubiy Turkiston harakati Afgʻonistonning Juzjon va Faryob viloyatlarida faol harakar qiladi. Baʼzi ekspertlar guruhning Turkiya razvedka agentliklari bilan bogʻliq boʻlishi mumkinligini taxmin qiladi[10][11].

Eʼlon qilingan maqsadlariga qaramay, Janubiy Turkiston harakati Tolibon hukumatiga qarshi yirik hujumlar uyushtirish yoki keng koʻlamli operatsiyalar oʻtkazish qobiliyatini koʻrsatmagan. Guruhning mahalliy aholi orasida qancha qoʻllab-quvvatlangani yoki mustaqillikka erishish uchun uning uzoq muddatli istiqbollari qanday ekanligi nomaʼlum.

Manbalar

tahrir
  1. „What Happened to the Northern Alliance in Afghanistan?“.
  2. „Australian Government Department of Home Affairs Common Claims Afghanistan Country of Origin Information Services Section (COISS) Effective from 10 June 2022“.
  3. Ahmadi, Ali Shah „NRF in Panjshir Claims Irreparable Damage on the Taliban, But The Taliban Rejects Ground Realities“ (en-US). Hasht-e Subh Daily (2022-yil 8-may). Qaraldi: 2022-yil 27-dekabr.
  4. „Infographic: Anti-Taliban Groups in Afghanistan“ (en-US). Islamic World News. Qaraldi: 2022-yil 27-dekabr.
  5. „Infographic: Anti-Taliban Groups in Afghanistan“. makhaterltakfir.com. Qaraldi: 2022-yil 27-dekabr.
  6. Garofalo, Daniele „Resistance movements in Afghanistan are unanimous in overthrowing the Taliban and creating a democratic State“ (en). danielegarofalo.substack.com. Qaraldi: 2022-yil 27-dekabr.
  7. Research, Security Risks „Mapping Afghan Resistance Movement“ (en). Security Risks Asia (2022-yil 20-may). Qaraldi: 2022-yil 27-dekabr.
  8. „(Video) “Dzhabhat Turkestan Janubi” (South Turkestan [Turkistan Front) Forms In Opposition of Taliban (IEA) in Balkh Mazar-i-Sharif Province, Afghanistan - 30 June 2022“] (en-US). TRAC. Qaraldi: 2022-yil 27-dekabr.
  9. „Institute for the Study of War“ (en). Institute for the Study of War. 2022-yil 25-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 27-dekabr.
  10. „Emergence of two anti-Taliban groups in Afghanistan“ (en-US). Islamic World News. Qaraldi: 2022-yil 27-dekabr.
  11. „TRACKING DISORDER DURING TALIBAN RULE IN AFGHANISTAN“. 2022-yil 7-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 2-sentyabr.