Jibuti adabiyoti qadimdan sheʼriyat anʼanalariga ega. Bir necha yaxshi ishlab chiqilgan Somali versifikatsiya shakllariga gabay, jifto, gerar, wiglo, buranbur, bi’rade, afarei va gurau kiradi. Gabay (epik sheʼr) eng murakkab uzunlik va metrga ega, koʻpincha 100 misradan oshadi. Yosh shoirning shunday misra yoza olishi sheʼriyatning yutug‘i, sheʼriyatning cho‘qqisi sanaladi. Hikoyachilar va qorilar (hafidayaal) guruhlari anʼanaviy ravishda yaxshi rivojlangan sanʼat turini targʻib qilishgan. Sheʼrlar bir nechta asosiy mavzular atrofida, jumladan, barodik (elegiya), aman (maqtov), jaail (romantika), gukhadin (diatribe), digasho (gʻulgʻayish) va gubabo (rahbarlik)[1]. Barorodik muntazam ravishda taniqli shoir yoki arbobning oʻlimiga bagʻishlangan. Afar xalqi o‘ziga xos jangchi-shoir va folbin bo‘lgan jinnilar bilan yaxshi tanish, xalq ertaklarining boy og‘zaki ijodiga ega. Ular, shuningdek, jangovar qoʻshiqlarning keng repertuariga ega[2].

Bundan tashqari, Jibuti islom adabiyotining uzoq anʼanalariga ega. Bunday tarixiy asarlar orasida eng mashhuri o‘rta asrlarga oid „Futuh al-Xabash Shihob al-Din“ asari bo‘lib, unda XVI asrda Adal sultonligi qo‘shinlari Habashistonni bosib olgani haqida hikoya qilinadi. So‘nggi yillarda qator siyosatchilar va ziyolilar ham mamlakat haqida xotiralar yoki mulohazalar yozdilar[3].

Adabiyotlar

tahrir
  • Hibo Moumin. Historical overview of Djiboutian literature in French, 1959—2007 // Africas Horn, 1 (2014). (angl.)
  • Pénel, Jean Dominique. Djibouti 70. Abdillahi Doualeh Waïs, Houssein Abdi Gouled, Dini: Repères sur l'émergence de la littérature djiboutienne en français dans les années soixante-dix Nouvelle édition. L’Harmatan, 2020. ISBN 978-2-343-18213-1 (fr.)

Mumendan:

  • Abdourahman Ali Waberi (2007). Les voix poétiques de Djibouti. (fr.)
  • Pénel, Jean Dominique. La Littérature djiboutienne en fronçais // Notre Librairie, no 126, avril-juin 1996, pp.48-61. (fr.)
  • Pénel, Jean Dominique. Littérature orale djiboutienne: les travaux de Didier Morin // Notre Librairie, no 126, avril-juin 1996, pp. 62-64. (fr.)
  • Lilius, Suzanne. Djibouti connections // Jimale Ahmed & Taddesse Adera (eds.): The road less traveled. Reflections on the literatures of the Horn of Africa. Trenton, NJ: Red Sea Press, 2008, 19‒53. (angl.)

Havolalar

tahrir

Jibuti adabiyoti

Manbalar

tahrir
  1. Mohamed Diriye Abdullahi, Culture and Customs of Somalia, (Greenwood Press: 2001), p.75-76
  2. Matt Phillips, Jean-Bernard Carillet, Lonely Planet Ethiopia and Eritrea, (Lonely Planet: 2006), p.301.
  3. Shihāb al-Dīn Aḥmad ibn ʻAbd al-Qādir ʻArabfaqīh, Translated by Paul Stenhouse, Richard Pankhurst. The conquest of Abyssinia: 16th century. — Tsehai Publishers & Distributors, 2003. — P. 77. Arxivnaya kopiya ot 5 sentyabrya 2015 na Wayback Machine