Kaniv

Kaniv
Kaniv; Канів
	City
	49°44′41″N 31°27′21″E / 49.74472°N 31.45583°E
Mamlakat	Ukraina
Asos solingan	1078
Aholisi (2021)	23 503

Kaniv (ukraincha: Канів, IPA: [ˈkɑn⁽ʲ⁾iu̯]) markaziy Ukrainadagi Cherkas viloyati Cherkasi tumanida joylashgan shahar. Shahar Dnepr daryosi boʻyida joylashgan va Dneprning asosiy ichki daryo portlaridan biri hisoblanadi. U Ukrainaning aholi punkitlaridan biri boʻlgan Kaniv urban aholi punkt maʼmuriyatiga mezbonlik qiladi^[1]. Aholisi: 23,503 ming kishi.

Tarixi

Kaniv (Kaniów) Radziwiłł xaritasida (1613)

Rossiya imperiyasi ostidagi Kaniv gerbi (1852).

Shaharning tashkil etilgan sanasi nomaʼlum. Bu haqda birinchi marta 11-asrda Kievdagi Paterikon gʻorlari monastirida tilga olingan, u yerda Kievning Vsevolod hukmronligi davrida ikona rassomlarining Konstantinopoldan koʻchirilishi haqida soʻz yuritilgan^[2]. Xronikalarda Kaniv haqida birinchi eslatma 1144-yil 9-iyunda Kievning Buyuk shahzodasi Vsevolod II bu yerda Sankt-Jorj cherkovini (Dormition sobori) asos solganida qayd etilgan^[2]. Xronikalarda, shuningdek, 1149-yilda Kievning Buyuk knyazi Jorj Uzoq qurolli Kievni bosib olgandan soʻng, oʻgʻli Glebni Kanivga knyaz etib tayinlagani ham qayd etilgan^[2]. Bu shahar keyinchalik yilnomalarda kumanlarga bosqinlar munosabati bilan ham tilga olingan^[2]. 1223-yilda Kalka daryosidagi jangda oʻldirilgan Ruten knyazlari orasida Kaniv knyazi Svyatoslav ham bor edi^[2].

1793-yilda Polshaning ikkinchi boʻlinishidan soʻng^[2] boshqa hududlarning katta qismi boʻlgan shahar Rossiya imperiyasi nazoratiga oʻtdi. 1800-yilda Ponyatovskiy shaharning katta qismini Buyuk Avliyo Vasiliy Kaniv monastirining arximandriti B.Fizikevichga sotdi, u oʻz mulkini Buyuk Avliyo Vasiliy ordenining mahalliy maktabiga vasiyat qildi^[2].

UlugʻUrushning keyingi bosqichlarida, 1918-yil 11-mayda shahar Kanyov jangining markazi boʻlib, unda 2-Polsha korpusi va Yuzef Haller de Hallenburg qoʻl ostidagi Polsha legionlari Avstriyani yorib oʻta olmadilar. Rossiya tomoniga nemis liniyalari. Ikkinchi jahon urushi paytida, Kaniv Sovet paraşütçülerinin fojiali muvaffaqiyatsiz tushib ketgan joyi edi.

1978-yilda Oleksa Xirnik ruslashtirishga norozilik sifatida Shevchenko qabri yonidagi tepalikda oʻzini yoqib yubordi. 2007-yilda, u Ukraina Qahramoni unvoniga sazovor boʻldi.

1966-1970-yillarda qayta qurilgan, 1972-yildan beri Dormition sobori binosida yangi tashkil etilgan Kaniv xalq ijodiyoti muzeyi joylashgan. Sovet Ittifoqi parchalanganidan soʻng, cherkov Moskva Patriarxiyasining Pasxa pravoslav jamoasiga oʻtkazildi, muzey esa Ukrainaning Buyuk Avliyo Vasiliy ordeniga tegishli boʻlgan boshqa sobiq diniy binoga koʻchirildi.

2020-yil 18-iyulgacha Kaniv viloyat ahamiyatiga ega boʻlgan shahar sifatida belgilangan va u tuman markazi boʻlishiga qaramay, Kaniv tumaniga tegishli emas edi. Ukrainaning maʼmuriy islohoti doirasida Cherkasy viloyatining tumanlari soni 4 taga qisqartirildi, shahar Cherkasy tumaniga birlashtirildi^[3]^[4].

Maʼmuriy maqomi

Kaniv — Kaniv tumanining maʼmuriy markazi. Biroq, shahar viloyatga bo'ysunadigan shahar bo'lib, shuning uchun shaharning oʻzida joylashgan tuman hokimligiga emas, balki bevosita viloyat hokimiyatiga boʻysunadi.

Yodgorliklar va diqqatga sazovor joylar

Taras tepaligi — ukrainalik shoir va rassom Taras Shevchenko dafn etilgan joy
Taras Shevchenkoning qabri va muzeyi
Sovet Ittifoqi Qahramoni Oleg Koshevoy haykali
Arkadiy Gaydar muzeyi
Kaniv gidroelektr stansiyasi (GES)
Ikkinchi jahon urushi memorial bogʻi;
Kanivdagi Avliyo Makariy yodgorligi;
Shon-shuhrat xiyoboni (Park Slavy);

Xalqaro munosabatlar

Qardosh shaharlar

Kaniv bilan egizak:

Shahar	Mamlakat	Imzolangan yili
Viersen, Shimoliy Reyn-Vestfaliya	</img> Germaniya
Sonoma, Kaliforniya	</img> Qoʻshma Shtatlar
Lambersart, Nord-Pas-de-Kale	</img> Fransiya
Człuchow	</img> Polsha

Yana qarang

Ukraina shaharlari ro'yxati

Galereya

Yan Bogumi Plersz tomonidan "Ketrin II sharafiga 1787 yilgi otashinlar"
Ketrin II Kanivni 1787-yilda tark etadi, Yan Bogumil Plersch .
19-asrdagi otkritkada rus tilida "Bizning Ukraina. Shevchenko qabridan manzara" deb yozilgan.
Kanivdagi Dnepr daryosi
Kaniv xalq ijodiyoti muzeyi (sobiq Buyuk Avliyo Bazil ordeni maktabi)
Taras Shevchenko muzeyi

Manbalar

↑ „Канівська територіальна громада“ (uk). decentralization.gov.ua.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 Vermenych, Ya., Bon, O. Kaniv (KANІV).
↑ „Про утворення та ліквідацію районів. Постанова Верховної Ради України № 807-ІХ.“ (uk). Голос України (2020-yil 18-iyul). Qaraldi: 2020-yil 3-oktyabr.
↑ „Нові райони: карти + склад“ (Ukrainian). Міністерство розвитку громад та територій України.

Bibliografiya

(1972) Historía míst í issil Ukraínskoí̈ CCP — Cherkaska oblast (Ukraina SSR shaharlari va qishloqlari tarixi — Cherkas viloyati), Kiyev. (ukraincha)
Korsun-Shevchenkivskiy Ukraina entsiklopediyasida

Havolalar

Volodimir Kubijovich, Kaniv Ukraina entsiklopediyasida
JewUa.org — Kanivdagi yahudiy jamiyati tarixi

Andoza:Cherkasy Oblast

[admreform_2020_kaniv-1] „Канівська територіальна громада“ (uk). decentralization.gov.ua.

[eohou-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 Vermenych, Ya., Bon, O. Kaniv (KANІV).

[3] „Про утворення та ліквідацію районів. Постанова Верховної Ради України № 807-ІХ.“ (uk). Голос України (2020-yil 18-iyul). Qaraldi: 2020-yil 3-oktyabr.

[4] „Нові райони: карти + склад“ (Ukrainian). Міністерство розвитку громад та територій України.

[1]

[2]

[3]

[4]