Kiyim o'lchamlari

Kiyim oʻlchamlari — bu sotuvda sotiladigan kiyimlarning etiketkalari boʻlgan oʻlchamlar. Oʻlchov tizimlari mamlakat va kiyim turiga qarab farqlanadi, masalan, koʻylaklar, toplar, yubkalar va shimlar. Kiyim oʻlchamlarini aniqlashda quyidagi uchta yondashuv mavjud:

Tana oʻlchamlari: yorliqda mahsulot ishlab chiqilgan tana oʻlchovlari oraligʻi koʻrsatilgan. (Masalan: „bosh atrofi: 56-60 sm“ koʻrsatilgan velosiped dubulgʻasi yorligʻi.)
Mahsulot oʻlchamlari: Yorliq mahsulotning xarakterli oʻlchamlarini bildiradi. (Masalan: jinsi shimlarning ichki oyoq uzunligini santimetr yoki dyuymda koʻrsatuvchi jinsi shimlar yorligʻi (bu oʻlcham kiyuvchining oyogʻining ichki oʻlchami emas).)
Ad hoc oʻlchamlar: Yorliq hech qanday oʻlchov bilan aniq aloqasi boʻlmagan oʻlcham raqami yoki kodini bildiradi. (Masalan: 12 oʻlcham, XL.) Bolalar kiyimlari oʻlchamlari baʼzan bolaning yoshi yoki chaqaloqlar uchun vazni bilan tavsiflanadi^[1]^[2].

Anʼanaga koʻra, kiyimlar turli xil maxsus oʻlchamli tizimlar yordamida etiketlanadi, buning natijasida turli mamlakatlar uchun ishlab chiqarilgan turli ishlab chiqaruvchilar oʻrtasida demografik oʻzgarishlar va semirib ketish sur’atlarining ortib borishi sababli turli xil oʻlchamlarni belgilash usullari paydo boʻldi. Bu mamlakatga va sotuvchiga xos belgilar qoʻshimcha xarajatlarga olib keladi va internet yoki pochta orqali buyurtma berishni qiyinlashtirishi mumkin. Shunday qilib, ishlab chiqilayotgan kiyim oʻlchamlari uchun baʼzi yangi standartlar tana oʻlchamlariga asoslanadi, masalan, EN 13402 „Kiyim oʻlchamlarini belgilash“.

Kiyim oʻlchamlari quyidagilarga asoslangan:

Gorizontal torso oʻlchovlari, jumladan, boʻyin atrofi, yelkaning kengligi, koʻkrak chizigʻi oʻlchovlari — koʻkrak qafasi atrofi, toʻliq koʻkrak aylanasi, koʻkrak nuqtasini ajratish va koʻkrak ostidagi (qovurgʻa qafasi) atrofi — tabiiy bel atrofi, yuqori son atrofi va pastki son atrofi.
Vertikal torso oʻlchovlari, ular orasida orqa (boʻyin-bel) uzunligi, yelka-bel uzunligi (yelkaning qiyaligi tufayli orqa uzunlik bilan bir xil emas), koʻkrak-yelka uzunligi, koʻkrak-bel uzunligi va ikki son-bel uzunligi.
Qoʻl osti va qoʻl ustidagi uzunliklarni, oldingi qoʻl uzunligini, bilak atrofini va bikeps aylanasini oʻz ichiga olgan yeng oʻlchovlari .

Standartlar

Xalqaro

ISO

Kiyimlarning oʻlchamini belgilash uchun bir nechta ISO standartlari mavjud, ammo ularning aksariyati qayta koʻrib chiqilmoqda va ISO 8559 ning Yevropa standarti EN 13402 ga juda oʻxshash qismlaridan biri bilan almashtirilmoqda:

ISO 3635: 1981, Kiyim oʻlchamini belgilash — Taʼriflar va tanani oʻlchash tartibi (olib tashlangan)
ISO 3636: 1977, Kiyimlarning oʻlchamini belgilash — Erkaklar va oʻgʻil bolalar uchun tashqi kiyimlar. (olib tashlangan)
ISO 3637: 1977, Kiyimlarning oʻlchamini belgilash — Ayollar va qizlarning tashqi kiyimlari. (olib tashlangan)
ISO 3638: 1977, Kiyimlarning oʻlchamini belgilash — Chaqaloqlar uchun kiyimlar. (olib tashlangan)
ISO 4415: 1981, Kiyimlarning oʻlchamini belgilash — Erkaklar va oʻgʻil bolalar ichki kiyimlari, tungi kiyimlar va koʻylaklar. (olib tashlangan)
ISO 4416: 1981, Kiyimlarning oʻlchamini belgilash — Ayollar va qizlarning ichki kiyimlari, tungi kiyimlari, poydevor kiyimlari va koʻylaklar. (olib tashlangan)
ISO 4417: 1977, Kiyim oʻlchamini belgilash — Bosh kiyimlar. (olib tashlangan)
ISO 4418: 1978, Kiyim oʻlchamini belgilash — Qoʻlqoplar. (olib tashlangan)
ISO 5971: 1981, Kiyim oʻlchamini belgilash — Koltuk.
ISO 7070: 1982, Kiyim oʻlchamini belgilash — Paypoq.
ISO 8559: 1989, kiyim-kechak konstruktsiyasi va antropometrik tadqiqotlar — Tana oʻlchamlari (olib tashlangan)
- ISO 8559-1: 2017, Kiyim oʻlchamini belgilash — 1-qism: Tana oʻlchovi uchun antropometrik taʼriflar
- ISO 8559-2: 2017, Kiyim oʻlchamini belgilash — 2-qism: Birlamchi va ikkilamchi oʻlchov koʻrsatkichlari
- ISO 8559-3: 2018, Kiyim oʻlchamini belgilash — 3-qism: Tana oʻlchov jadvallari va intervallarni yaratish metodologiyasi
ISO/TR 10652: 1991, Kiyimlar uchun standart oʻlchamlar tizimi (olib tashlangan)

Osiyo

Xitoy

GB 1335-81
GB/T 1335.1-2008 Kiyimlarning oʻlchamini belgilash — Erkaklar
GB/T 1335.2-2008 Kiyimlarning oʻlchamini belgilash — Ayollar
GB/T 1335.3-2008 Kiyimlarning oʻlchamini belgilash — Bolalar
GB/T 2668-2002 Paltolar, kurtkalar va shimlar uchun oʻlchamlar
GB/T 14304-2002 Junli kiyimlar uchun oʻlchamlar

Yaponiya

JIS L 4001 (1997) Chaqaloqlar kiyimlari uchun oʻlchov tizimlari
JIS L 4002 (1997) Oʻgʻil bolalar kiyimlari uchun oʻlchov tizimlari
JIS L 4003 (1997) Qizlar kiyimlari uchun oʻlchov tizimlari
JIS L 4004 (1997) Erkaklar kiyimlari uchun oʻlchov tizimlari
JIS L 4005 (1997) Ayollar kiyimlari uchun oʻlchov tizimlari
JIS L 4006 (1997) Ichki kiyimlar uchun oʻlchov tizimlari
JIS L 4007 (1997) Paypoq va pantyhose uchun oʻlchov tizimlari

Janubiy Koreya

KS K 0050 (2009) Erkaklar kiyimlari
KS K 0051 (2004) Ayollar kiyimlari
KS K 0052 Chaqaloqlar
KS K 0059 Bosh kiyim
KS K 0070 Brassier
KS K 0037 koʻylaklar
KS K 0088 paypoq

Avstraliya

L9 — Ayollar kiyimlari — NSW kiyim-kechak ishlab chiqaruvchilar uyushmasi — 1959-1970
AS1344-1972, 1975, 1997 Ayollar kiyimlari uchun oʻlchamlarni kodlash sxemasi
AS1182 — 1980 — Chaqaloqlar va bolalar kiyimlari uchun oʻlchamlarni kodlash sxemasi

Yevropa

CEN

Yevropa standartlari tashkiloti (CEN) EN 13402 prefiksli bir qator standartlarni ishlab chiqdi:

EN 13402-1: Atamalar, taʼriflar va tanani oʻlchash tartibi
EN 13402-2: Asosiy va ikkilamchi oʻlchamlar
EN 13402-3: Kiyimlarning oʻlchamini belgilash. Tana oʻlchovlari va intervallari (2004)

33 ta aʼzo davlatning mavjud milliy standartlarini almashtirish uchun moʻljallangan. Hozirda u bolalar kiyimlari uchun keng tarqalgan, ammo hali kattalar uchun emas. EN 13402-3 uchinchi standarti ISO 3635 standartiga muvofiq kiyimning mos keladigan oʻlchamlarini ham tasviriy tasvirlaydigan SI birligiga asoslangan etiketkalash tizimini taklif qilish orqali tartibsiz yoki Vanity oʻlchamlari muammosini hal qilishga intiladi.

Germaniya

DOB-Verband (1983)

Fransiya

AFNOR EXP G 03-002 (1977) — Ayollar oʻlchamlari
AFNOR EXP G 03-003 (1977) — Erkaklar oʻlchamlari
AFNOR EXP G 03-006 (1978) — Chaqaloqlar va yosh bolalarning oʻlchovlari
AFNOR EXP G 03-007 (1977) — Erkaklar, ayollar va bolalar uchun kiyimlarning oʻlchamini belgilash
AFNOR NF G 03-008 (1984) — Boʻyinbogʻlar

Rossiya Federatsiyasi

GOST R 53230-2008 (ISO 4415-1981) Kiyimlarning oʻlchamini belgilash. Erkaklar va oʻgʻil bolalar ichki kiyimlari, tungi kiyimlar va koʻylaklar

Birlashgan Qirollik

EN bilan kiyim oʻlchami yorligʻi 13402-3 piktogrammasi va tana oʻlchamlari santimetrda (Buyuk Britaniyada sotiladigan kurtkadan).

BS 3666:1982 Ayollar kiyimlarining oʻlchamini belgilash uchun spetsifikatsiya
BS 6185: 1982 Erkaklar kiyimining oʻlchamini belgilash uchun spetsifikatsiya

BS 3666:1982 ayollar kiyimlari standarti ishlab chiqaruvchilar tomonidan kamdan-kam qoʻllanadi, chunki u son va koʻkrak oʻlchovlari boʻyicha oʻlchamlarni faqat cheklangan miqdorda belgilaydi. Bu ishlab chiqaruvchilar oʻrtasidagi farqlarga va turli xiloʻlchamlarga olib keldi^[3].

Sobiq Yugoslaviya

Sloveniya, Xorvatiya, Bosniya va Gertsegovina, Makedoniya va Serbiya hali ham sobiq Yugoslaviyada ishlab chiqilgan JUS (F.G0.001 1979, F.G0.002 1979, F.G0.003 1979) standartlardan foydalanadilar^[4].

Qoʻshma Shtatlar

CS-151-50 — Chaqaloqlar va bolalar kiyimlari
CS 215-58 — Ayollar kiyimlari (1958)
PS 36-70 — Oʻgʻil bolalar kiyimlari (1971)
PS 42-70 Ayollar kiyimlari (1971)
PS 45-71 — Yosh erkaklar kiyimlari,
PS 54-72 — Qizlar kiyimlari
ASTM D5585-95, (2001)
ASTM D6829-02, (2008)
ASTM D5585-11, (2011) (olib tashlangan, 2020)
ASTM D6240-98,
ASTM D6960-04, Ayollar uchun katta oʻlchamli kiyimlar (2004)

1930-yillardan beri bir qator ixtiyoriy standartlar mavjud boʻlsa-da, AQShda majburiy kiyim oʻlchami yoki markalash standarti mavjud emas. Biroq, AQSh hukumati 1958-yilda Milliy standartlar byurosi „Ayollar kiyimlarini oʻlchash uchun tana oʻlchovlari“ ni nashr etganida, ayollar kiyimlari tizimini yaratishga harakat qildi. Kitobning koʻrsatmalari tijorat standartiga aylandi va hatto 1970-yilda yangilandi. Yoʻriqnoma oxir-oqibat ixtiyoriy standartga aylantirildi.Keyin u 1983-yilda butunlay bekor qilindi^[5]. ASTM International xususiy tashkiloti 1990-yillarda oʻzining tavsiya etilgan oʻlchamdagi mahsulotlarini chiqarishni boshladi.Oʻshandan beri AQShning umumiy oʻlchamlari barqaror oʻlchamlarga ega emas edi. Kiyim brendlari va ishlab chiqaruvchilari oʻz mahsulotlari oʻlchamlarini oʻzlari belgilaydilar. Masalan, turli kompaniyalarning yoki hatto bir kompaniyaning 10 oʻlchamdagi ikkita koʻylagining oʻlchamlari mutlaqo boshqacha oʻlchamlarga ega boʻlishi mumkin.

Ayollar

Taqqoslash jadvallari

Ayollar liboslari va kostyumlari
Qoʻshma Shtatlar	0	2	4	6	8	10	12	14	16	18	20	22	24
Buyuk Britaniya	4	6	8	10	12	14	16	18	20	22	24	26	28
Germaniya	30	32	34	36	38	40	42	44	46	48	50	52	54
Fransiya	32	34	36	38	40	42	44	46	48	50	52	54	56
Italiya	36	38	40	42	44	46	48	50	52	54	56	58	60
Koreya	44	44	55	55	66	66	77	77	88	88

Ayollar kiyimlari oʻlchamlari
AQSH	4	6	8	10	12
Buyuk Britaniya	8	10	12	14	16
Fransiya	36	38	40	42	44
Yaponiya	7	11	15	17	21

Ayollar bluzkalari va kozoklari
Yevropa Ittifoqi	40	42	44	46	48	50
Buyuk Britaniya	34	36	38	40	42	44
AQSH	32	34	36	38	40	42

Oʻsmir qizlar koʻylaklar va paltolari
Yevropa Ittifoqi	28	30	32	34	36	38	40	42
Buyuk Britaniya	3	5	7	9	11	13	15	17
AQSH	1	3	5	7	9	11	13	15

Koreys kiyimlari va ichki kiyimlari (KS 051 — 2009)
Kiyim oʻlchami	3XS	XXS	XS	S	M	L	XL	XXL	3XL	4XL
Ko‘krak (sm)	70	75	80	85	90	95	100	105	110-115	120-125

Yapon liboslari oʻlchamlari (JIS L 4005 — 2001)
Kiyim oʻlchami	3	5	7	9	11	13	15	17	19	21	23	25	27	29	31
Ko‘krak (sm)	74	77	80	83	86	89	92	96	100	104	108	112	116	120	124

Yapon uzunligini oʻzgartiruvchi liboslari
Modifikator	PP (ikkita kichik)	P (mayda)	R (odatiy)	T (baland)
Balandligi (sm)	142	150	158	166
Qoʻshimcha son aylanasi (sm)	0	0	2

Nemis oʻlchamlari (DE/AT/NL/SE/DK)

Ayollar kiyimlari oʻlchamlari(DE/AT/NL/SE/DK)
Kichik oʻlchamlar < 164	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27
Standard oʻlchamlar < 170	32	34	36	38	40	42	44	46	48	50	52	54
Katta oʻlchamalr < 170	64	68	72	76	80	84	88	92	96	100	104	108
Xalqaro	XS		S		M		L		XL		XXL
EU bosh qismi	76	80	84	88	92	96	100	105	110	116	122	128
EU pastki qism	60	64	68	72	76	80	84	88	94	100	106	112
Yelka kengligi (sm)	12	12	12	12	13	13	13	13	14	14	14	14
Qoʻl uzunligi (sm)	58	59	59	60	60	61	61	61	61	62	62	62
Bel (sm)	58–61	62–64	65–68	69–72	73–77	78–81	82–85	86–90	91–95	96–102	103–108	109–114
Koʻkrak uzunligi (sm)	80–84	85–89	90–94	95–97	98–101	102–104	105–108	109–112	113–116	117–122	123–128	129–134
Oyoq (sm)	103	104	105	106	107	108	109	110	111	112	113	114
BH-Größe	65AA	70AA	70A	75A	75B	80B	85C	90C	90D	95D	100E	105E

Erkaklar

Taqqoslash jadvallari

Erkaklar koʻylagi
Buyuk Britaniya va Yevropa Ittifoqi	36	37	38	39	40	41	42	43	44	45	46
Buyuk Britaniya va AQSh	14	14½	15	15½	15¾	16¼	16½	17	17½	18	18½
Yaponiya^[6]	S	S	M	M	L	L	LL, XL	LL, XL	LL, XL
Koreya^[6]	90		95		100		105		110

Erkaklar ichki kiyimlari
EI	1	2	3	4	5
Buyuk Britaniya / AQSh	S	M	L	XL	XXL

Erkaklar jinsi shimlari
EI	64/68	68/72	72/76	76/80	80/84	84/88	88/92	92/96	96/100	100/104	104/108	108/112	112/116
Italiya	43	44	45	46	47	48	49	50	51	52	53	54	55
Buyuk Britaniya va AQSh	27	28	29	30	31	32	33	34	36	38	40	42	44

Manbalar

↑ „Children's size & fit chart“. www.boden.co.uk. Qaraldi: 2022-yil 5-iyun.
↑ „Size Guide: Girls' Clothing“. direct.asda.com. George.. Qaraldi: 2022-yil 5-iyun.
↑ Clifford. „One Size Fits Nobody: Seeking a Steady 4 or a 10“. The New York Times. Qaraldi: 2017-yil 14-iyun.
↑ Ujevi, Darko; Szirovicza, Lajos; Karabegovi, Isak (2005). Anthropometry and the Comparison of Garment Size Systems in Some European Countries. p. 73.
↑ Ingraham, Christopher. „The absurdity of women's clothing sizes, in one chart“ (en-US). Washington Post (2015-yil 11-avgust). Qaraldi: 2018-yil 18-may.
↑ ^6,0 ^6,1 „Men's Clothing, Size Conversion Chart – South-Korea“. korea4expats. 2012-yil 16-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 15-iyun.

[1] „Children's size & fit chart“. www.boden.co.uk. Qaraldi: 2022-yil 5-iyun.

[2] „Size Guide: Girls' Clothing“. direct.asda.com. George.. Qaraldi: 2022-yil 5-iyun.

[3] Clifford. „One Size Fits Nobody: Seeking a Steady 4 or a 10“. The New York Times. Qaraldi: 2017-yil 14-iyun.

[4] Ujevi, Darko; Szirovicza, Lajos; Karabegovi, Isak (2005). Anthropometry and the Comparison of Garment Size Systems in Some European Countries. p. 73.

[5] Ingraham, Christopher. „The absurdity of women's clothing sizes, in one chart“ (en-US). Washington Post (2015-yil 11-avgust). Qaraldi: 2018-yil 18-may.

[koreaexpat-6] 6,0 ^6,1 „Men's Clothing, Size Conversion Chart – South-Korea“. korea4expats. 2012-yil 16-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 15-iyun.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]