Kompleks IV

Kompleks IV, Sitoxrom-c-oksidazasi (sitoxromoksidaza), Sitoxrom-c-kislorod-oksireduktazasi yoki Sitoxrom aa₃ - mitoxondriyaning elektron transport zanjirining oxirgi multioqsil kompleksi, sitoxrom c ni oksidlaydi, elektronlarni kislorodga tashish natijasida suv hosil boʼlish reaksiyasining katalizatori sifatida ishlaydi. Sitoxromoksidaza xar bir eukariotlarning mitoxondriyalarining ichki membranasida uchraydi hamda koʼp bakterialar ham oʼz hujayra membranalarida sitoxromoksidazaga ega.

Reaksiya

Sitoxromoksidazaning ishlash sxemasi.

Kompleks IV toʼrta sitoxrom c molekulalarini oksidlaydi va 4ta elektron qabul qilib, O₂ni 2H₂Ogacha qaytaradi. O₂ni qaytarish reaksiyasi natijasida mitoxondrial matriksdan suv hosil qilish uchun 4ta proton olinadi. Shu bois sitoxromoksidaza mitoxondriyada elektrokimyoviy potentsial hosil qilishda va ATF sintezlashda ishtirok etadi. Bundan tashqari kompleks IV butun mitoxondriyaning elektron transport zanjirining ishlashini nazorat qilib turadi.

4sitoxrom c²⁺ + O₂ + 8H⁺_ichkari → 4sitoxrom c³⁺ + 2H₂O + 4H⁺_tashqari

Sitoxromoksidazada kislorod qaytarilish reaksayasi Cu va Fe atomlarida (biyaderli markaz) boʼlib oʼtadi.

Sitoxromoksidazaning ingibitorlari

Sianidlar, sulfidlar, azidlar, CO va NO hujayraga tushib mitoxondriyada sitoxromoksidazaning biyader markazi bilan bogʼlanib hujayra oʼlimiga olib kelishlari mumkin. Metanol (texnik spirt) organizmga tushib sitoxromoksidazaning ingibitorlash xususiyatiga ega chumoli kislotasiga aylanadi.

DNK-barkoding

Sitoxrom c-oksidazaning I subbirligining gen ketma-ketligi (600 nukleotid uzunligiga ega) DNK-barkodingda (muayyan organizm qaysi taksonga tegishliligini DNK nukleotidlarini ketma-ketligini tekshirish asosidagi metod) ishlatiladi

Yana koʼring

Adabiyotlar

Aльбертс Б. и др. Молекулярная биология клетки в 3 томах. Т1. 2015
Носов М.А. Физиология растений - курс лекций - лекция 1 - 2016