Lázně Darkov

Lazne Darkov — Chexiya Respublikasi, Moraviya-Sileziya viloyati, Karvin tumanidagi maʼmuriy hududlardan biri hisoblanadi. 1948-yilgacha alohida munitsipalitet boʻlgan. Shahar Olza daryosi boʻyida, Cieszyn Silesia mintaqasida joylashgan. 2011-yil 1-yanvar holatiga koʻra munitsipalitet aholisi 301 nafarni tashkil qilgan^[1].

Etimologiyasi

Shahar nomi Darek ismidan olingan^[2]. Ikkinchi jahon urushidan keyin Lázně („kurort“ degan maʼnoni anglatadi) soʻzi qoʻshilgan.

Tarixi

Spa parkidagi spa uylari

Baʼzi manbalarga koʻra, qishloq birinchi marta Vrotslav monarxiyasining Lotin hujjatida, 1305-yildan boshlab Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis nomli Bertholdi villasi debent esse XLV mansi elementi sifatida tilga olingan^[2]^[3], ammo bu ehtimoldan yiroq va bahslidir^[4] ^{[lower-alpha 1]}. Va nihoyat shahar 1447-yilgi yozma manbalarda Darkow nomi bilan tilga olingan^[2]^[5]. Siyosiy jihatdan dastlab Teschen gersogligiga tegishli boʻlib, 1526-yildan keyin Gabsburg monarxiyasi tarkibiga kiritildi. 1573-yilda u oʻnlab qishloqlardan biri va Freyshtadt shahri sifatida sotildi va Teschen gersogligidan boʻlingan davlat davlatini tashkil etdi^[6].

1848-yilgi inqiloblardan soʻng Avstriya imperiyasida qayta tiklangan Avstriya Sileziyasida zamonaviy munitsipal boʻlinma joriy etildi. Qishloq munitsipalitet sifatida dastlab Teschen siyosiy hududiga va 1868yilda mustaqil siyosiy hududga aylangan Freyshtadt yuridik hududiga qoʻshilgan. 1880-1910-yillardagi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, munitsipalitet aholisi 1880-yildagi 614 kishidan 1910-yilda 2305 kishiga oʻsdi, aksariyat aholi polyak tilida soʻzlashuvchilarni tashkil etdi (1880-yildagi 97,4% dan 94,8% ga kamaydi, 1900-yilda esa 94,8% ga kamaydi, soʻngra 1991-1910-yillarda), nemis tilida soʻzlashuvchilar (1,8% dan 3,9% gacha) va chex tilida soʻzlashuvchilar (0,3% dan 1,3% gacha) boʻlgan. Munitsipalitet aholisi 1910-yilda koʻpchiligi Rim-katoliklari (2042 yoki 88,6%), keyin protestantlar (223 yoki 9,7%) va yahudiylar (39 yoki 1,7%) edi^[7]^[8]. Qishloqda anʼanaviy ravishda Sieszyn Silezya lahjasida gapiradigan Silezya Lachslari ham istiqomat qilishgan.

Birinchi jahon urushi, Avstriya-Vengriyaning qulashi, Polsha-Chexoslovakiya urushi va 1920-yilda Cieszin Sileziyasining boʻlinishidan keyin qishloq Chexoslovakiya tarkibiga kiritildi. Myunxen kelishuvidan soʻng, 1938-yil oktyabr oyida Zaolzie mintaqasi bilan birga qishloq Polsha tomonidan qoʻshib olindi, maʼmuriy jihatdan Silezya Voyvodaligi Frysztat huduida tashkil etilgan^[9]. Qishloq keyinchalik Ikkinchi jahon urushi boshida fashistlar Germaniyasi tomonidan bosib olingan. Va urushdan keyin yana Chexoslovakiyaga qaytarildi.

Iqtisodiyoti

Qishloq oʻzining 1866-yilda tashkil etilgan Darkov kurorti bilan mashhur boʻlib, bu joy turli kasalliklarni, asosan tayanch-harakat aʼzolari kasalliklarini, baxtsiz hodisalar va operatsiyalardan keyingi holatlarni va hokazolarni davolaydi. Bu yerda Markaziy Yevropadagi eng yaxshi yod-bromli shifobaxsh suvlardan biri mavjud.

Darkovn qoʻshni qishloqlar bilan birgalikda yaqin atrofdagi koʻmir konlari tufayli qazib olishdan aziyat chekishadi. Bu qishloq aholisining salomatligiga taʼsir koʻrsatdi va koʻplab aholi yaqin atrofdagi qishloq va shaharlarga koʻchib oʻtdilar, shu tariqa qishloq asta sekinlik bilan kichrayib bordi.

Diqqatga sazovor joylari

Munitsipalitetning diqqatga sazovor joyi—1922—1925-yillarda qurilgan Olzadagi Karvina-Darkov koʻprigi, bu koʻprik kurort yaqinida joylashgan. 1991-yilda u texnik yodgorliklarning davlat tarkibiga kiritilgan. 2000-yilda koʻprikda qayta rekonstruksiya ishlari olib borilgan.

Mashhur insonlari

Jozef Ondrusz, polshalik folklorist va yozuvchi.

Izohlar

↑ This leaves the question what happened to Bertholdi villa, as it indeed lay somewhere in the vicinity but is now considered lost. It was probably absorbed by another nearby village, but not necessarily by Darkov.^[4]

Manbalar

↑ „Historický lexikon obcí České republiky 1869–2011 – Okres Karviná“ (cs) 3–4. Czech Statistical Office (2015-yil 21-dekabr). 2022-yil 24-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 4-may.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Mrózek, Robert. Nazwy miejscowe dawnego Śląska Cieszyńskiego (pl). Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach, 1984 — 57-bet.
↑ Schulte, Wilhelm. Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis (de), Breslau, 1889.
↑ ^4,0 ^4,1 Panic, Idzi. Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528) (pl). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010 — 299-bet. ISBN 978-83-926929-3-5.
↑ Hosák, Ladislav. Místní jména na Moravě a ve Slezsku I, A-L. Prague: Academia, 1970 — 171-bet.
↑ Panic, Idzi. Śląsk Cieszyński w początkach czasów nowożytnych (1528-1653) (pl). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2011 — 226–227-bet. ISBN 978-83-926929-5-9.
↑ Piątkowski, Kazimierz. Stosunki narodowościowe w Księstwie Cieszyńskiem (pl). Cieszyn: Macierz Szkolna Księstwa Cieszyńskiego, 1918 — 273, 290-bet.
↑ Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien Webarxiv andozasida xato: |url= qiymatini tekshiring. Boʻsh., Troppau 1912.
↑ „Ustawa z dnia 27 października 1938 r. o podziale administracyjnym i tymczasowej organizacji administracji na obszarze Ziem Odzyskanych Śląska Cieszyńskiego“. Dziennik Ustaw Śląskich (polyakcha). 18/1938, poz. 35-jild. Katowice. 31 October 1938. Qaraldi: 1 July 2014.

Havolalar

Darkov spa sayti
(chexiya tilida) Tarixiy va zamonaviy fotosuratlar bilan Darkov maʼlumotlar Tarixiy va zamonaviy fotosuratlar bilan Darkov maʼlumotlari

[5] This leaves the question what happened to Bertholdi villa, as it indeed lay somewhere in the vicinity but is now considered lost. It was probably absorbed by another nearby village, but not necessarily by Darkov.^[4]

[1] „Historický lexikon obcí České republiky 1869–2011 – Okres Karviná“ (cs) 3–4. Czech Statistical Office (2015-yil 21-dekabr). 2022-yil 24-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 4-may.

[mrozek-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Mrózek, Robert. Nazwy miejscowe dawnego Śląska Cieszyńskiego (pl). Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach, 1984 — 57-bet.

[3] Schulte, Wilhelm. Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis (de), Breslau, 1889.

[panic-4] 4,0 ^4,1 Panic, Idzi. Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528) (pl). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010 — 299-bet. ISBN 978-83-926929-3-5.

[6] Hosák, Ladislav. Místní jména na Moravě a ve Slezsku I, A-L. Prague: Academia, 1970 — 171-bet.

[7] Panic, Idzi. Śląsk Cieszyński w początkach czasów nowożytnych (1528-1653) (pl). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2011 — 226–227-bet. ISBN 978-83-926929-5-9.

[8] Piątkowski, Kazimierz. Stosunki narodowościowe w Księstwie Cieszyńskiem (pl). Cieszyn: Macierz Szkolna Księstwa Cieszyńskiego, 1918 — 273, 290-bet.

[9] Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien Webarxiv andozasida xato: |url= qiymatini tekshiring. Boʻsh., Troppau 1912.

[10] „Ustawa z dnia 27 października 1938 r. o podziale administracyjnym i tymczasowej organizacji administracji na obszarze Ziem Odzyskanych Śląska Cieszyńskiego“. Dziennik Ustaw Śląskich (polyakcha). 18/1938, poz. 35-jild. Katowice. 31 October 1938. Qaraldi: 1 July 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]

[lower-alpha 1]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]