Lilias Armstrong

britaniyalik fonetik tilshunos olima

Lilias Eveline Armstrong (1882-yil 29-sentyabr, Pendlebury, Lancashire, Angliya — 1937-yil 9-dekabr, Shimoliy Finchley, Middlesex, Birlashgan Qirollik) — angliyalik fonetik olima. London universiteti kollejidagi faoliyati davomida kitobxon darajasiga erishgan. Armstrong ingliz tilidagi intonatsiyalar, shu bilan birga, somali va kikuyu tillarining fonetikasi hamda ohangiga oid bir qancha ishlari bilan mashhur. Ida C. Ward bilan hamkorlikda yozilgan ingliz tili intonatsiyasi haqidagi kitobi 50 yil davomida toʻxtovsiz tarzda nashr etilgan. U, shuningdek, somali va kikuyu tillarida ohangning batafsil tavsiflari ustida ishlagan dastlabki olimalardan biri hisoblanadi.

Lilias E. Armstrong
Tavalludi
Lilias Eveline Armstrong

29-sentyabr 1882-yil
Vafoti 9-dekabr 1937-yil(1937-12-09)
(55 yoshda)
Shimoliy Finchley, Middlesex, Angliya
Fuqaroligi Birlashgan Qirollik
Kasbi Fonetik tilshunos
Turmush oʻrtogʻi Simon Charles Boyanus (24.09.1926 — 9.12.1937)

Armstrong Shimoliy Angliyada oʻsib ulgʻaygan. Lids universiteti bakalavriatini tamomlagan. U yerda fransuz va lotin tillari boʻyicha tahsil olgan. Bir muncha vaqt davomida London chekkasidagi boshlangʻich maktabda fransuz tilidan dars bergan. Biroq, keyinchalik, Daniel Jones boshchiligida London universiteti kolleji fonetika fakultetida ishlay boshlaydi. Koʻzga koʻringan eng mashhur asarlari 1926-yilda Ward bilan hamkorlikda yozilgan „A Handbook of English Intonation(Ingliz tili intonatsiyasi boʻyicha qoʻllanma), 1934-yilda nashr etilgan „The Phonetic Structure of Somali(Somalining fonetik tuzilishi) kitobi hamda vafot etganidan soʻng (1937-yil, 55 yoshida, insult sababli), 1940-yilda nashr etilgan „The Phonetic and Tonal Structure of Kikuyu“ (Kikuyu tilining fonetik va tonal tuzilishi) kitoblari boʻlgan.

Xalqaro fonetika assotsiatsiyasining Le Maître Phonétique jurnalining muharriri sifatida oʻn yildan koʻproq vaqt davomida faoliyat olib borgan. O‘z karyerasi davomida o‘quv davridan tashqari yozgi taʼtil davomida ham dars oʻtganligi uchun koʻplab maqtovlarga sazovor bo‘lgan. Jones oʻzining nekrologida Armstrong „dunyodagi eng yaxshi fonetiklardan biri“, deya qayd etgan[1].

Yoshligi

tahrir

Lilias Eveline Armstrong 1882-yilning 29-sentyabr sanasida Pendlebury (Lancashire) shahrida erkin metodistlar vaziri James William Armstrong hamda Mary Elizabeth Armstrong (qizlik familyasi: Hunter)lar oilasida tavallud topgan[2]. Uning nutqida tarbiyasi tasirida yuzaga kelgan ingliz tili shimoliy shevasining baʼzi xususiyatlari oʻzini namoyon qilgan[3]. Armstrong Lids universitetida fransuz va lotin tillarini oʻrgangan[4]. U, shuningdek, qirollik akademiyasi olimalaridan biri boʻlgan[2]. 1906-yilda oliygohning oʻqituvchilik boʻyicha bakalavriatini tamomlagan[5][6].

Universitetni tamomlagandan soʻng, bir necha yil davomida East Ham tumanidagi maktabda fransuz tilidan dars bergan. Faoliyati davomida bir qancha muvaffaqiyatlarga erishdi. U yerni 1918-yilda tark etgunga qadar ishlagan, hattoki direktor lavozimiga ham koʻtarilgan[7]. Katta yordamchi boʻlib ishlagan paytlarida fransuz tili talaffuzini oʻrgatish boʻyicha mahoratini yaxshilash maqsadida universitet kollejining fonetika boʻlimida kechki payt fonetikani oʻrganishni boshlagan[8]. Armstrong 1917-yilda fransuz tili fonetikasi boʻyicha, keyingi yil esa ingliz tili fonetikasi boʻyicha imtiyozli diplomni qoʻlga kiritdi[6].

Akademik faoliyati

tahrir

Oʻqitish

tahrir

Mehnat tarixi

tahrir
 
21 Gordon Square, „Arts Annexe I“. 1922-yildan boshlab universitet kollejining fonetika boʻlimiga tegishli uy[9].

Armstrong ilk marta 1917-yilda Daniel Jonesning missionerlar uchun moʻljallangan yozgi kursida fonetikadan dars bergan. Bundan oldin Jones uni London universitet kollejining fonetika boʻlimida toʻliq ish vaqti bilan biror lavozimga tayinlashni rejalashtirib yurgan edi[9]. London graflik kengashi oktyabr oyida kafedra uchun byudjetni oshirishga qarshi qaror qabul qilganda, Jonesning rejalari vaqtincha toʻxtab qoldi. Biroq, 1917-yil noyabrda Armstrong vaqtinchalik (1918-yil fevral oyida rasman), yarim ish kuni vaqti hisobida maʼruzachi sifatida ishga qabul qilinish boʻyicha nomzod qilib koʻrsatildi[9].

Tanlangan ishlari

tahrir
  • Armstrong, L. E.. An English Phonetic Reader, The London Phonetic Readers. London: University of London Press, 1923. 
  • Armstrong, L. E.; Pe Maung Tin. A Burmese Phonetic Reader: With English translation, The London Phonetic Readers. London: University of London Press, 1925. 
  • Armstrong, L. E.; Ward, I. C.. Handbook of English Intonation. Cambridge: Heffer, 1926.  [Second edition printed in 1931.]
  • Armstrong, L. E.. The Phonetics of French: A Practical Handbook. London: Bell, 1932. 
  • Armstrong, L. E. (1934). "The Phonetic Structure of Somali". Mitteilungen des Seminars für orientalische Sprachen zu Berlin 37 (Abt. III, Afrikanische Studien): 116–161.  [Reprinted. Farnborough: Gregg. 1964. Andoza:HdlAndoza:Free access. Archived from the original on 18 October 2017.]
  • Coustenoble, H. N.; Armstrong, L. E.. Studies in French Intonation. Cambridge: Heffer, 1934. 
  • Armstrong, L. E.. The Phonetic and Tonal Structure of Kikuyu. London: International African Institute, 1940.  [Reprinted. London: Routledge. 2018. Template loop detected: Andoza:Doi
    This citation will be automatically completed in the next few minutes. You can jump the queue or expand by handLilias Armstrong]]]

Manbalar

tahrir
  1. Jones (1938).
  2. 2,0 2,1 Asher (2015).
  3. Armstrong (1923); Jones, Daniel. Everyman's English Pronouncing Dictionary, 12th, London: Dent, 1963 — xxix-bet.  Windsor Lewis, Jack (1985). "British Non-Dialect Accents". Zeitschrift für Anglistik und Amerikanistik 33 (3): 248. Archived from the original on 1 July 2017. https://web.archive.org/web/20170701072108/http://www.yek.me.uk/brndaccents.html. 
  4. Asher (2015); Collins & Mees (2006), s. 478.
  5. "Bachelor of Arts". The University of Leeds Calendar 1906–1907: 375. 1906. Archived from the original on 21 October 2017. https://web.archive.org/web/20171021012255/http://digital.library.leeds.ac.uk/10444/1/LUA-PUB-003-3-31_000.pdf;  Andrzejewski (1993–1994); and Gimson (1977). Compare Asher (2015), which gives 1908 as the year she got her B. A.
  6. 6,0 6,1 Andrzejewski (1993–1994).
  7. Andrzejewski (1993–1994); Collins & Mees (1999).
  8. The Times (11 Dec 1937); Asher (2015).
  9. 9,0 9,1 9,2 Collins & Mees (1999).

Adabiyotlar

tahrir

Qoʻshimcha oʻqish

tahrir

Havolalar

tahrir