MRT artefaktlari

MRT artefaktlari (lotincha: artefaktum-sunʼiy ravishda yaratilgan)-MRT tekshiruvi jarayonida sunʼiy xatolar, tasvir sifatini sezilarli darajada yomonlashtiradi. MRT artefaktlari mutaxassisning tasvirni yetarli darajada baholash qobiliyatiga yomon taʼsir koʻrsatadi (olinayotgan tasvir sifatin pasaytiradi), shuningdek, tasvirdagi kasalik illyuziyasini yaratishi mumkin [1][2]

Artefaktlar guruhlari

MRT artefaktlari 4 asosiy guruhlarga boʻlinadi:

1. Magnit maydonida yuz beradigan xatoliklar
2. Radiochastota artefaktlarining gradient bilan bogʻliq
3. Harakat va oqim yonalish artefaktlari
4. Tasvirni qaytadan ishlash va yaratish artefaktlari

Magnit maydonida yuz beradigan bilan bogʻliq artefaktlar

Bu MR tomogrammalarining artefaktlari boʻlib, ular atrofdagi ferromagnitli narsalarning tomografning magnit maydoniga taʼsiridan kelib chiqadi, ular yaqin joyda turgan mashinalar, liftlar va shunga oʻxshash narsalar boʻlishi mumkin. Ushbu turdagi artefaktlar yuzaga kelmaslik uchun tomograf joylashgan xonani siljitish va ekranlash kerak.

Mahalliy heterojenlik artefaktlari

Magnit maydonning notoʻgʻriligi yaqin atrofdagi ferromagnit narsalardan kelib chiqadi. Bunga sabab boʻluvchi narsalar metall narsalar boʻlib tasr doirasidagi intensivligini buzilishi mumkin. Buning uchun tomografiya tekshiruvidan oʻtayotgan insonlarga birinchi navbatda barcha tashqi metall buyumlarni (zargarlik buyumlari, soatlar va metall dan ishlangan.. hk) olib tashlash tavsiya etiladi. Shu bilan birga, baʼzi qotishmalar tomograflarda foydalanish uchun noqulaydir, masalan, zamonaviy implantlar.

Sezuvchanlik artefaktlari (susceptibility)

Toʻqima va organlarning magnitlanishning yuqori darajasi tufayli yuzaga keladi. Bu tasir magnit sezuvchanlik sifatida aniqlanadi. Odatda, toʻqimalar uchun bu koʻrsatkichning qiymatlari kichikdir, ayrim hollada qon ketish holatlari yuz bergan boʻlsa, gemoglobin kontsentratsiyasi yuqori darajada oshadi va ferromagnit boʻlgani sabab maydon sifatini yomonlashtiradi. Bu esa taʼsir toʻqimalar va havo chegarasida (oʻpka, sinuslar, nazofarenks) paydo boʻlishiga olib kelishi mumkin. Shu sababli, maydondagi signal kuchayishi yoki yomonlashishi mumkin. Tasirchanlik effekti gradient aks sado ketma-ketliklariga nisbatan spin ketma-ketligi bilan osonroq yoʻq qilinadi.

R artefaktlari va gradiyant artefaktlari

Bir biri bilan natijasida kel

chiqadi – bir boʻlak uchun moʻljallangan radiochastota impulslarining yonidagi boʻlakning siljishi bilan aralashuvi. Tasvir kontrastida oʻzgarishlar yuz beradi. Ushbu turdagi artefaktdan himoya qilish uchun interslise intervallarni oshirish yoki anatomik jihatdan qoʻshni boʻlaklarning nomuvofiq qoʻzgʻalishi qoʻllanadi

Chiziqli artefaktlar

Tasvirning markazida fazani kodlash yoʻnalishi boʻyicha yoʻnaltirilgan yuqori intensivlikdagi chiziqlar paydo boʻlishi bilan ifodalanadi. Transmitterdan qabul qilgichga RF aralashuvidan kelib chiqadi. Pikap har bir proyeksiyaning markazida paydo boʻladi, chunki pikap rezonans chastotasida. Har bir proyeksiyadagi pikap miqdorining kichik oʻzgarishlari fazani kodlash yoʻnalishi boʻyicha koʻrish maydoni boʻylab tarqalgan artefaktni keltirib chiqaradi. Artefaktni qoʻzgʻalish pulsining fazasini almashtirish bilan birga ikkita oʻrtacha bajarish orqali yoʻq qilish mumkin. Tasvirning markazidan uzoqda, fazani kodlash yoʻnalishidagi chiziqning artefakti odatda aniq chastotadagi shovqinning natijasidir. Bu odatda, masalan, tijorat radio va televidenie stantsiyalarining soxta radio chastotasi tufayli yuzaga keladi. Tijoriy tizimlar bilan taʼminlangan RF qalqoni odatda etarli, lekin eshik kontaktlari vaqti-vaqti bilan tekshirilishi va tozalanishi kerak.

Harakat artefaktlari

Koʻpincha qorin boʻshligʻini. MRI tasviri harakatlanayotganda xiralashadi, „arvohlar“paydo boʻlishi mumkin. Anatomik tuzilmalarning chegaralari noaniq boʻlib qoladi, chunki tasvirlar harakatlanayotganda oʻrtacha boʻladi. Kichik jarohatlar qorayishi mumkin. „Arvohlar“ – bu turli joylarda paydo boʻlishi mumkin boʻlgan asosiy tasvirning qisman nusxalari paydo boʻladigan artefaktlar. Artefaktlarning sababi – „arvohlar“ – pulsatsiyalanuvchi suyuqlik oqimlari[2].

Oqim

Manba – qon va miya omurilik suyuqligining pulsatsiyalanuvchi oqimlari. Tomogrammaning chiziqlarida oqim tezligi bir xil boʻlmaudi. Oqiuvchanlik artefaktlari qon tomirlarining pozitsiyalaridan oqib oʻtuvchi ustunlar kabi kuzatiladi. Venoz qon oqimi artefaktlarni hosil qilishiga sabab boʻladi, ammo ular ancha kuchsiz, chunki venoz pulsatsiya zaifroq.

MRI artefaktlari – bu oʻrganilayotgan hududning toʻqimalar parametrlariga mos kelmaydigan tasvirdagi notoʻgʻri signal intensivligi. Shuni taʼkidlash kerakki, deyarli har qanday MRIda maʼlum artefaktlar mavjud. Barcha turdagi artefaktlar uch guruhga boʻlingan:

1) fiziologik (fiziologik harakatlar tufayli);

2) tizimli (uslubiy);

3) apparat (oʻlchash).

Artefaktlarning mavjudligi usulning diagnostika imkoniyatlarini pasaytiradi, maʼlumotlarni toʻgʻri talqin qilishni qiyinlashtiradi. Materialni taqdim etish jarayonida biz ham uslubiy, ham apparat, ham fiziologik artefaktlarning paydo boʻlish sabablarini muhokama qildik va endi biz har xil turdagi artefaktlarni yoʻq qilish yoki minimallashtirishning asosiy usullarini tizimlashtirdik (jadval).

Oʻlchov uskunasi toʻgʻri sozlanganda apparat artefaktlari yoʻq qilinadi.

Ularning paydo boʻlishida siz muhandislik xizmatiga murojaat qilishingiz kerak.

Tizim artefaktlarini yoʻq qilishning asosiy usullari:

a) PP hajmini oʻzgartirish;

b) xom maʼlumotlar matritsasining oʻlchamini oshirish (tasvir matritsasining oʻlchamiga nisbatan Nx yoʻq (ortiqcha namuna olish);

c) IP takrorlash sonining ortishi (NEX).

„Qoʻngʻiroq“ ni (turli toʻqimalar orasidagi chegaralarda tasvirning xiralashishini) bartaraf qilish uchun fazali kodlashlar sonini koʻpaytiring yoki IP protokolini oʻrnatayotganda „xom“ maʼlumotlarni qayta ishlash uchun ogʻirlik funktsiyasi/filtr turini oʻzgartiring.

Kimyoviy siljish va begona metall buyumlar tufayli tizim artefaktlari faqat kuchli magnit maydonga ega boʻlgan mashinalarda paydo boʻladi; ular zaif magnit maydonlarda koʻrinmaydi.

Fiziologik artefaktlar tashxis uchun eng muhim hisoblanadi. Tasvirda ular toʻqimalardan, masalan, qon oqimining tez harakatlanuvchi qismidan yoki koʻz harakatidan yoki metall mavjudligidan signalning „toʻlqinlari“ yoki „yoʻqolishi“ koʻrinishida koʻrinadi.

Davriy artefaktlar „arvohlar“ ning paydo boʻlishi bilan tavsiflanadi – fazalarni kodlash yoʻnalishidagi anatomik tuzilmalarning bir nechta konturlari, chunki fazalarni kodlash fiziologik harakatlar vaqtlari bilan taqqoslanadigan TR oraligʻida sodir boʻladi. Bunday buzilishlarni minimallashtirish uchun quyidagi usullar qoʻllanadi:

a) dastlabki toʻyinganlik (nafas olish harakatlaridan kelib chiqadigan artefaktlar, katta tomirlarda qon pulsatsiyasi va suyuqlik pulsatsiyasi);

b) fiziologik sinxronizatsiya (nafas olish va yurak);

c) qoʻshimcha gradient impulslar (qon oqimi va CSF oqimidan kelib chiqqan artefaktlar) yordamida toʻqimalar harakatining kompensatsiyasi;

d) fazalarni kodlash gradienti yoʻnalishini oʻzgartirish (koʻz harakati tufayli artefakt).

Signalni qayta ishlash va tasvirlash artefaktlari

Kimyoviy siljish artefaktlari

Rezonansli chastotalarning bir-biridan ajralib turadigan muhitdagi farqlaridan kelib chiqqan chastotaga bogʻliq artefakt. Yogʻli va suvli muhitda protonlarning chastotalari 3,5 m ga farq qiladi. Yuqorin kuchli maydonlar oqish yoʻnalishi boʻyicha bir necha pikselga siljishini yuzga keltiradi.