Madagaskar — Turkiya munosabatlari

Madagaskar — Turkiya munosabatlari Madagaskar va Turkiya oʻrtasidagi ikki tomonlama diplomatik munosabatlar hisoblanadi.

2010-yil 21-apreldan beri Turkiyaning Madagaskar poytaxti Antananarivuda elchixonasi mavjud. Madagaskarning Rimdagi (Italiya) elchixonasi Turkiyada akkreditatsiyadan oʻtgan[1]. Madagaskarning Istanbulda faxriy konsulligi ham mavjud.

Tarixi

tahrir

Mamlakatlar oʻrtasidagi munosabatlar 1970-yillarni hisobga olmaganda, umuman olganda iliq edi[2].

1972-yilda Madagaskarning tashqi siyosati prezident Philibert Tsiranana[3][4] rejimi qulaganidan keyin keskin oʻzgardi. Hokimiyatga kelishi bilan mamlakatning yangi prezidenti Gabriel Ramanantsua SSSR va KXDR bilan aloqalarni yanada mustahkamladi, bu Madagaskar va Turkiya oʻrtasidagi ikki tomonlama munosabatlarning keskin sovuqlashishiga sabab boʻldi.

Ramanantsua hukumati oʻsha paytda Turkiyaning Yaqin Sharqdagi eng yaqin ittifoqchisi boʻlgan Isroil[2] bilan diplomatik aloqalarni toʻxtatib, 1976-yilda Antananarivoda Shimoliy Koreyaning Juche mafkurasiga bagʻishlangan xalqaro konferentsiyani oʻtkazgach, munosabatlar yomonlashdi[2].

1980-yillarda aloqalar yaxshilandi[3] Madagaskar Gʻarb bilan[5] yaqinroq hamkorlik qila boshladi, ayniqsa Madagaskar[3] Mozambik kanalining gʻarbiy sohilidagi sovet stansiyalarini demontaj qilgandan keyin.

Tashriflar

tahrir

2016-yilning 23-24 may kunlari Madagaskarning sobiq prezidenti Eri Radzaunarimampianina Butunjahon gumanitar sammitida ishtirok etish uchun Istanbulga tashrif buyurdi. Turkiya prezidenti Rajab Toyyib Erdo‘g‘on bilan ikki tomonlama uchrashuv o‘tkazdi[1].

2017-yilning 24-25 yanvar kunlari Turkiya Prezidenti Rajab Toyyib Erdo‘g‘on Madagaskarda Tashqi ishlar vaziri, Iqtisodiyot vaziri, Energetika va tabiiy resurslar vaziri, deputatlar hamda 150 dan ortiq ishbilarmonlar bilan birga rasmiy tashrif bilan bo‘ldi[1].

Insonparvarlik yordami

tahrir

Turk hamkorlik va muvofiqlashtirish agentligi va Sogʻliqni saqlash vazirligi Madagaskarga texnik va gumanitar yordam koʻrsatmoqda. Turkiya stipendiyalari dasturi doirasida Turkiya Madagaskardan kelgan talabalarga universitetda taʼlim olish uchun stipendiya ajratdi 1992-yildan beri 130 dan ortiq talaba ana shunday stipendiyalarga ega boʻldi[1].

Ikki davlat oʻrtasidagi tovar ayirboshlash hajmi 2019-yilda 76,5 million dollarni, 2020-yilda esa 88 million dollarni tashkil qilgan. Turkiyaning asosiy eksport tovarlari don, temir-poʻlat, elektron asbob-uskunalar, transport uskunalari va turli tayyor mahsulotlar sanaladi. Turkiyaning asosiy import tovarlari esa sabzavot, ziravorlar, charm, metall boʻlmagan foydali qazilmalardir eksport sotadi[1].

Manbalar

tahrir
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 „Relations between Turkey and Madagascar“. Ministry of Foreign Affairs of Turkey. 2012-yil 10-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 25-iyul.
  2. 2,0 2,1 2,2 Murphy, Dervla. Muddling Through in Madagascar. New York: Overlook Press, 1990.
  3. 3,0 3,1 3,2 Rabenoro, Cesaire. Les relations exterieures de Madagascar: De 1960 a 1992. Paris: Harmattan, 1996.
  4. Jolly, Alison. Madagascar. Tarrytown, New York: Pergamon Press, 1984.
  5. Pryor, Frederic L. Malawi and Madagascar. New York: Oxford University Press, 1990.