Mamlakatlar tanazzuli sabablari

Ushbu sahifa nomi mavzuning rasmiy tarjimasidir. Iltimos, uni oʻzgartirmang.

Mamlakatlar tanazzuli sabablari: qudrat, farovonlik va kambagʻallik manbalari — birinchi marta 2012 yilda nashr etilgan, iqtisodchilar Daron Acemoglu va Jeyms A. Robinsonning kitobidir. Kitobda institutsional iqtisod, rivojlanish iqtisodiyoti va iqtisodiy tarixga oid tushunchalar keng koʻlamli tarixiy misollar yordamida xalqlar nega turlicha rivojlanayotganini, baʼzilari kuch va farovonlikni toʻplashda muvaffaqiyat qozongan, boshqalari esa muvaffaqiyatsizlikka uchraganini tushunish uchun qoʻllanadi.

Mamlakatlar tanazzuli sabablari: qudrat, farovonlik va kambagʻallik manbalari

Muallif(lar)	Daron Acemoglu va Jeyms A. Robinson
Tarjimon(lar)	Sirotulloxon Muhammadsoliyev
Til	o'zbek
Nashriyot	Asaxiy Books
Oʻzbek tilida nashr etilgan sanasi	2021
Sahifalar soni	694

Kontekst

Kitob Daron Acemogluning iqtisodiy oʻsish nazariyasi va Jeyms Robinsonning Afrika va Lotin Amerikasi iqtisodiyotiga oid koʻp yillik tadqiqotlari hamda boshqa koʻplab mualliflarning tadqiqotlari sintezi natijasidir. Unda turli mamlakatlar tarixining yangi institutsional maktab nuqtai nazaridan yoʻqolgan va zamonaviy talqini mavjud. Koʻpgina mualliflar asarlarining markaziy gʻoyasi — bu mamlakatlar farovonligining yuqori darajasiga erishishda institutlarning hal qiluvchi roli. Mualliflarning avvalgi „Diktatura va demokratiyaning iqtisodiy kelib chiqishi“ kitobi ham xuddi shu mavzuga bag‘ishlangan, ammo unda ko‘p sonli turli tarixiy misollar yo‘q edi.

Mualliflar global tengsizlikni tushuntiruvchi boshqa nazariyalar mualliflari bilan bilvosita polemik bahsga kirishadilar: geografik nazariya talqini mualliflari Jeffri Saks va Jared Diamond, elitaning johillik nazariyasi vakillari Abhijit Banerji. va Ester Duflo, Seymur Martin Lipset va uning modernizatsiya nazariyasi, shuningdek, turli xil madaniy nazariyalar bilan: Devid Landesning Shimoliy Yevropa aholisining maxsus madaniy tuzilishi haqidagi nazariyasi. Devid Fisherning Britaniya madaniyatining ijobiy taʼsiri haqida, Maks Veberning protestant axloqining iqtisodiy rivojlanishga taʼsiri haqidagi nazariyasi bilan Ular geografik nazariyani „nafaqat global tengsizlikni, balki koʻplab mamlakatlar uzoq vaqt turgʻunlikda boʻlganini, keyin esa maʼlum bir davrda tez iqtisodiy oʻsishni boshlaganini ham tushuntirib bera olmaydi“, deb eng qattiq tanqid qildilar.

Taqriz

O'zbekiston Respublikasi Iqtisodiy taraqqiyot va kambag'allikni qisqartish vaziri Jamshid Qo'chqorov ushbu kitobdagi nazariyalar mantiqan asoslanganligini e'tirof etib, kitobga taqrizida shunday qayd etadi:

"... mazkur kitobda taniqli iqtisodchi olimlar - Daron Ajemo'g'li va Jeyms Robinson o'zlarining ko'p yillik ilmiy tadqiqotlariga asoslanib, mamlakatlar nima uchun rivojlanishi yoki tanazzulga yuz tutishi sabablarini tushinish uchun yuqorida keltirilgan qarashlar yetarli emasligini va aksar hollarda iqlim, joylashuv va "mentalitet" kabi omillar u qadar muhim bo'lmasligini bir nechta davlatlar misolida dalillar bilan ko'rstaib berishga harakat qilgan. Umuman, kitobning tarixiy komponenti juda mustahkam. Faktlar bir-biriga bog'langan holda juda qiziqarli va izchil keltirilganligi, turli nazariyalar mantiqan asoslangani e'tiborga loyiqdir."

Kitobning oʻzbek tiliga tarjimasi

Kitob dunyoning 40 dan ortiq tillariga, shuningdek oʻzbek tilliga ham tarjima qilingan. Uning tarjimasi Behzod Hoshimov muharrirligi ostida Sirotulloxon Muhammadsoliyev tomonidan amalga oshirilgan va ilk bor 2021 yili Asaxiy Books tomonidan nashrdan chiqarilgan.