Mariya-Fransua de Burbon

Fransuaza Mari de Burbon (fransuzcha: Françoise Marie de Bourbon, de Blois — nikohdan oldin; 4-may 1677, Chateau Maintenon — 1749-yil 1-fevral, Parij) — Fransiya qiroli Lui XIV va uning rasmiy bekasi Markiz de Montespanning noqonuniy farzandi (kenja qizi). Qirol bolani qonuniylashtirgandan soʻng, Fransuaza-Mari Fransiyaning qonuniylashtirilgan qizi maqomini oldi (fransuzcha: fille légitimée de France). Qonuniylashtirilgandan soʻng, qirol uni ikkinchi Mademoiselle de Blois unvoni bilan taqdirladi va shuning uchun u Fransuaza-Mari de Blois deb ataldi.1692-yilda, 14-yoshida, birinchi amakivachchasi boʻlgan Orleanlik Filippga turmushga chiqdi. Bu nikohda 8 ta farzand bor edi, ulardan toʻrttasi oʻz merosxoʻriga ega edi. Magʻrur, shoshqaloq va jozibali, u asosan oʻz singlisi, Burbon gertsogi Luiza Fransuaza bilan raqobatlashib, koʻplab qizlari uchun foydali turmush qurishga qaratilgan intrigalarni muvaffaqiyatli boshqardi. Biroq, u oʻsha tarixiy davrdagi fransuz hukumatiga yaqinligi tufayli unchalik siyosiy taʼsirga ega emas edi.1718-yilda Sellamare fitnasida ishtirok etgan, uning maqsadi oʻz eri Filippni Orleanlik qirollik regenti lavozimidan chetlatish va oʻzining sevimli akasi, Meyn gertsogiga siyosiy taʼsirni qaytarish edi. Markiz d’Argenson oʻzining onasi Montespan xonimga juda oʻxshashligini esladi, lekin ayni paytda u otasi Lui XIVning intizomli ongi va uning kamchiliklari — adolatsizlik va shafqatsizlikka ega edi.

Biografiyasi

Château de Maintenon, Fransuaza-Mari tugʻilgan Parijdan 63 km.

Fransuaza-Mari, shuningdek, uning ukasi Lui-Aleksandr xonim Montchevreuil, Kolber va Jussac tomonidan tarbiyalangan. Bolaligida u ota-onasini koʻrish uchun vaqti-vaqti bilan Versalga olib kelingan. Katta opasi Luiza Fransuaza singari, u onasining goʻzalligini meros qilib oldi. Madam de Quelus oʻz xotiralarida Fransuaza-Mari „tugʻilishdan uyatchan va maftunkor“, shuningdek, „chiroyli yuzi va chiroyli qoʻllari bilan bir oz goʻzallik; toʻliq mutanosib.“ Onasidan u Mortemarts ning mashhur oilaviy ham meros qilib oldi. Shuni taʼkidlash kerakki, u oʻzining qirollik kelib chiqishi va otasidan burbonlar qonini meros qilib olganligi bilan faxrlanardi. Voyaga etganidan keyin ham odamlar uni masxara qilishadi va „u har doim malika ekanligini, hatto hojatxonada oʻtirganini ham eslagan“ (fransuzcha: chaise percée).

Madmuazel de Bloisning bolaligi

Fransuaza Mari 22 qirol Lyudovik XIV tomonidan qonuniylashtirildi yilda 4,5 yoshida va odobli mademoiselle de Blois unvonini oldi, uni ilgari uning katta opasi Mariya Anna de Burbon, qirol Lui XIV va Luiza de La Valyerning qonuniylashtirilgan qizi kiygan. Qonuniylashtirish aktida onasining ismi koʻrsatilmagan, chunki Montespan xonim Markiz de Montespan bilan rasman turmush qurgan, u Lui XIVdan xotinining farzandiga qonuniy huquqlarni talab qilishi mumkin edi.

Opa-singillar va raqiblar, Fransua-Mari (chapda) va Luiza-Fransua (oʻngda)

Nikohi

Qirol Lyudovik XIV oʻzining jiyani va uning amakivachchasi Shartr gertsogi Filippni (keyinchalik Fransiyaning regenti Orleanlik Filipp II), ukasi Orleanlik Filipp I ning yagona oʻgʻlini Fransua-Mariga er qilib tanladi. Qirolning bu qarori kuyovning onasi, Lui XIV ning koʻplab noqonuniy farzandlariga boʻlgan notoʻgʻri munosabati yaxshi maʼlum boʻlgan malika Palatinni hayratda qoldirdi . Kichkina oʻgʻlining bu nikohga rozi boʻlganini bilgach, u butun saroy huzurida uni urdi va podshohdan yuz oʻgirdi, shoh esa uning oldida taʼzim qildi.

Fransuaza-Mari 1692-yilda turmush qurishidan biroz oldin

Yoshlarning turmush qurishi munosabati bilan qirol Lui XIV Parijdagi Pale-Qirollik saroyini kuyovning ota-onasi, Orleanlik Filipp va uning rafiqasi malika Palatinning mulkiga topshirdi. Oʻsha vaqtga qadar orleanlar saroydan qarorgoh sifatida foydalangan, ammo unga egalik qilmagan. Dastlab bu saroy Kardinal saroyi (Kardinallar saroyi) deb atalgan va uni qurgan kardinal Rishelyening vasiyatiga koʻra 1642-yilda tojga oʻtkazilgan. Qirol Lyudovik XIV ham kuyovga yuqori harbiy mavqega ega boʻlishni vaʼda qildi va gʻaznadan 100 000 livrni kuyovning otasining sevimlisi Chevalier de Lorrainga berishni buyurdi.

Fransuaza-Mari boʻlajak turmush oʻrtogʻining kimligini bilib, shunday dedi: „U meni sevadimi, menga farqi yoʻq; Muhimi, unga turmushga chiqish.“

Fransuaza-Marining qaynonasi, malika Palatin

Orlean gersoginyasi

Filipp d’Orlean, Fransuaza-Marining eri

1701-yilda, „qirolning yagona ukasi“ Orleanlik Filipp I vafotidan soʻng, uning 27 yoshli oʻgʻli va eri Fransuaza-Mari Orlean gertsogi unvonini, shuningdek, uning boshqa barcha unvonlari va mulklarini meros qilib oldi. ota, shu tariqa Orlean palatasi rahbari boʻldi . Orleanning yangi gersoginyasi sud boʻysunishida qaynonasini ortda qoldirdi va qirollikdagi ikkinchi ayol boʻldi, faqat Burgundiya gertsogi Daupindan keyin. Filipp d’Orlean Marli shahrida qirol Lui XIV bilan boʻlib oʻtgan qizgʻin janjaldan soʻng , Château Saint-Cloud’da vafot etdi, yosh Chartr gertsogi Fransuaza-Mari va homilador sevimli ayoli oldida ochiq yurishga yoʻl qoʻyilmasligi haqida. Mari-Luiza de Seri. Qaynotasi va amakisi Filippning Fransuaza-Mariga nisbatan yumshoq his-tuygʻulari yoʻq edi.

Yangi Orlean gertsogi va gertsoginyasi Parijdagi Royal Paleda, shuningdek, Parijdan 10 kilometr gʻarbda joylashgan Sent-Klutli qasrda dabdabali hayot kechirgan. Pale-Royaldagi gersog va gertsoginyaning shaxsiy kvartiralari Jan Berin nomi bilan bezatilgan va bezatilgan.

„Ermitaj“ paviloni; Chateau Bagnoletdan bizning davrimizgacha yetib kelgan

Soʻnggi yillari

1739-yilda Fransuaza-Marining katta oʻgay singlisi Mari-Anne de Burbon, Konti malikasi 72 yoshida vafot etdi. Uch yil oʻtgach, 1742-yilda uning toʻrtinchi qizi Luiza Elizabet Parijdagi Lyuksemburg saroyida vafot etdi. Luiza Elizabetning dafn marosimi Parijdagi Sen-Sulpisda boʻlib oʻtdi. Ajabo, dafn marosimi 1663-yilda Fransua-Marining onasi Markiz de Montespan bilan qonuniy nikohda boʻlgan cherkovda boʻlib oʻtdi. Cherkov episkopi Fransuaza-Mari erining noqonuniy oʻgʻli Lui-Sharl de Sent-Albain edi.

Farzandlari

1. Mademoiselle de Valua (17 yil — 17); goʻdakligida vafot etgan.
2. Orleanlik Mari Luiza Elizabet (20 yil — 21); Berri gersogi Charlz bilan turmush qurgan (merosxoʻrlari bor edi).
3. Orleanlik Luiza Adelaida (13 yil — 10); abbess Shell.
4. Sharlotta Aglaya d’Orlean (20 — 19); Franchesko III d’Estega turmushga chiqdi (merosxoʻrlari bor edi).
5. Lui de Burbon, Orlean gertsogi (04 yil — 04); Baden-Badenlik Avgustaga turmushga chiqdi (ularning merosxoʻrlari bor edi).
6. Orleanlik Luiza Elizabet (11 yil — 16); boʻlajak Ispaniya qiroli Lui I ga turmushga chiqdi (merosxoʻrsiz)
7. Orleanlik Filippa Elizabet (18 yil — 21); (merosxoʻrlarsiz).
8. Orleanlik Luiza Diana (27 yil — 26); Konti shahzodasi Lui Fransua bilan turmush qurgan (merosxoʻrlari bor edi).

Adabiyotlar

• Antonia (Lady) Fraser. Love and Louis XIV: The Women in the Life of the Sun King. Orion, 2008. ISBN 0297857924. 
• Claude Dufresne. Les Orléans. Criterion, 1991. ISBN 2903702578. 
• Christine Pevitt. Phillipe, Duc D'Orléans: Regent of France. Pgw, 1997. ISBN 0871136953. 
• Ézéchiel Spanheim. Relation de la cour de France en 1690. Mercure de France, 1973.