Mariya Batrakova
Mariya Stepanova Demidova née Batrakova (ruscha: Мария Степановна Батракова 1922-yil 21-noyabr – 1997-yil 16-iyun) - Ikkinchi Jahon urushi davrida Qizil Armiyada siyosiy instruktor bo‘lib ishlagan. 1944-yilda oʻz safdoshlarini “Bir qadam ham ortga chekinmaymiz!” deb janga chorlagani uchun Sovet Ittifoqi Qahramoni unvoni bilan taqdirlangan.
Batrakova 1922-yil 21-noyabrda Petrogradda rus ishchi oilasida tug'ilgan, u yerda o'rta maktabni va Qizil Xochning ikki yillik hamshiralik kursini tugatgan. Qishki urush paytida Qizil Armiyada ko'ngilli bo'lish uchun san'at kollejini tugatgandan ko'p o'tmay urush paytida u 18-piyoda diviziyasida shifokor bo'lib ishga kirgan va Kareliya istmusida joylashgan. Finlandiya bilan urush tugab qisqa vaqt o‘tganidan keyin san'at maktabiga qaytdi[1][2].
Ikkinchi jahon urushi
tahrirGermaniyaning Sovet Ittifoqiga bostirib kirishi bilan u harbiy xizmatga qaytdi va darhol 118-piyoda polkida shifokor sifatida urush frontiga yuborildi. Dastlab u Shimoliy va Kareliya jabhalarida Kareliyani himoya qilish uchun jang qildi, 1942-yil fevral oyida jarohat oldi, jarohat sababli maygacha kasalxonada qolishga majbur bo'ldi. Keyingi oy u 117-gvardiya artilleriya polkida shifokor sifatida frontga qaytib keldi va polkda 1943-yil avgustigacha qoldi.
Keyin u 463-piyoda polkida komsomol tashkilotchisi bo'lib, jang paytida shaxsiy namuna ko'rsatish uchun askarlarni yig'ishga bordi Donbas hujumi paytida u qo'nish operatsiyasi uchun oldinga siljish bo'yicha tank bo'linmasiga biriktirilgan avtomat o'qotar kompaniyasiga qo'shildi. Ularning uchta tanki va komandiri olib chiqib ketilgandan so'ng, avtomatchilar oldinga siljishni to'xtatgandan so'ng, u yaroqsiz tanklardan biriga sakrab chiqdi va askarlarni davom ettirish uchun yig'di va ular oxir-oqibat nemislarni xandaqlaridan haydab chiqarishdi. Melitopol hujumi paytida uning bataloni 1943-yil 30-sentabrda Molochnaya daryosidan o'tishi kerak edi bir qancha askarlar iflos suvga kirib, dushmanga yaqinlashishga ikkilanishdi, lekin u ularni o'zi bilan oldinga siljishga undadi. Rota komandiri tankga qarshi chuqurga tushib ketib halok boʻlgach, Batrakova besh kundan keyin qoʻshimcha kuchlar kelguniga qadar jangni davom ettirdi. O'sha jangda batalyon 53 ta piyoda va 18 ta havo hujumini boshdan kechirdi, og'ir talofatlarga uchradi va Batrakova yarador bo'ldi. Bir marta, havo hujumidan keyin ruhiy holati tushib ketgan guruh oldida turib, taslim bo'lishdan voz kechish uchun "Bir qadam ham orqaga chekinmaymiz" deb qichqirdi. Jangda ikki marta yaralangan boʻlsa-da, u qoʻshimcha kuchlar kelguniga qadar jang maydonini tark etmadi, shunda ham u gospitalda atigi uch kun boʻlganidan soʻng harbiy xizmatga qaytdi. Oʻsha jangda koʻrsatgan jasorati va yetakchiligi uchun 1943-yil 27-oktabrda Sovet Ittifoqi Qahramoni unvoniga nomzodi koʻrsatilgan, 1944-yil 19-martda Oliy Kengash qarori bilan bu unvon berilgan.
Keyinchalik Lvov-Sandomierz hujumi paytida u og'ir miya chayqalishini boshdan kechirdi, bu esa nutqini bir muddat zaiflashtirdi. Jarohatdan keyin u jangovar frontdan boshqa joyga ko'chirildi. 1944-yil noyabr oyida u Aleksandr Demidov ismli artilleriya zobitiga turmushga chiqdi va keyinchalik uning familiyasini oldi. 1944-yil iyuldan sentabrgacha Leningrad havo mudofaasi armiyasining komsomol siyosiy bo'linmasida ishlagan, so'ngra 1945-yil fevralgacha 22-Kareliya okrugi siyosiy bo'limi boshlig'ining yordamchisi bo'lib ishlagan. O'sha yili u urushda olgan ko'plab yaralari tufayli sog'lig'i yomonlashgani uchun demobilizatsiya qilindi. Urush davomida u Shimoli- g'arbiy, Stalingrad, 4-Ukraina va 1-Ukraina jabhalarida bo'ldi.[1][3]
Keyinchalik hayot
tahrirUrush tugaganidan keyin u eri bilan Sestroretskga ko'chib ketdi. Urushda olgan jarohatlari tufayli nogiron boʻlib qolgani sababli shifokor boʻlish orzusiga erisha olmadi. Sog'lig'i biroz yaxshilanganidan keyin 1947-yil iyun oyida mahalliy fabrikada sotuvchi bo'lib ishga kirdi. Biroq, u u yerda uzoq vaqt qolmadi va 1948-yil yanvar oyida birinchi o'g'li Nikolayni tug'ishidan biroz oldin ishdan bo'shadi. Ikki yil o'tgach, uning Vladimir ismli yana bir o'g'li tug'ildi. 1966-yil avgust oyida u chilangar bo'ldi, lekin tez orada ishdan bo'shab, 1972-yil sentabr oyida nafaqaga chiqquniga qadar zavodda sotuvchi bo'lib ishladi. U umrining oxirigacha Leningradda yashadi, u yerda 1997-yil 1- iyunda vafot etdi va Volkovskoye lyuteran qabristoniga dafn qilindi.[3][1]
Mukofotlar
tahrir- Sovet Ittifoqi Qahramoni
- Lenin ordeni
- Qizil yulduz ordeni
- 1-darajali Vatan urushi ordeni
- "Jasorat uchun" medali
- kampaniyasi va yubiley medallari
Manbalar
tahrir- ↑ 1,0 1,1 1,2 Simonov & Chudinova 2017.
- ↑ Герои Советского Союза: краткий биографический словарь I, Абаев - Любичев Shkadov: . Moscow: Voenizdat, 1987. ISBN 5203005362. OCLC 247400113.
- ↑ 3,0 3,1 Cottam 1998.