Marv uyezdi (1890-yilgacha Marv okrugi) – 1884—1925-yillarda mavjud boʻlgan Kaspiyorti viloyati, Turkman viloyati va Turkmaniston SSR tarkibidagi maʼmuriy-hududiy birligi. Uyezd markazi – Marv shahri.

Marv uyezdi
ruscha: Мервский уезд

Gerb
Gerb
Uyezd
Tegishli Kaspiyorti viloyati
Maʼmuriy markazi Marv
Asos solingan sanasi 1884-yil
Aholi (1897-yil) 119 300 kishi
Maydoni 126,1 ming km² (1897) km²
Xaritada
Murgʻob mulkida (1913-yil)

Tarixi va maʼmuriy-hududiy boʻlinishi

tahrir

Kaspiyorti (1921-yildan Turkman) viloyati tarkibidagi Marv okrugi 1884-yilda Rossiyaning yangidan bosib olingan hududlarida tashkil qilingan. 1890-yilda okrug Marv uyezdi shaklida qayta tashkil etiladi va pristavlikka boʻlingan: Iolatan, Pendin va Saraxs. 1891-yilda Saraxs pristavligi Tajan uyezdiga oʻtkaziladi. 1917-yilda pristavlik uchastka komissarligi deb atala boshlaydi. Oʻsha yilning oxirida Murgʻob mulki (bungacha imperatorga tegishli boʻlgan) Bayramali uchastka komissarligi shaklida uyezdga qoʻshib olinadi.

1919-yilda uchastka komissarligi tugatiladi. Marv uyezdida 6 ta tuman tashkil etiladi:

  • Bayramali (markazi – Bayramali);
  • Iolotan (markazi – Iolotan);
  • Kushka ((markazi – Kushka);
  • Taxtabozor (Pendin) (markazi – Taxtabozor);
  • Toʻxtamish.

1920-yil aprelda tumanlar boʻlislar shaklida qayta tashkil etiladi. 1920-yil avgustdan oktyabrgacha Kushka va Taxtabozor boʻlislarini oʻz ichiga olgan Kushka tumani vaqtinchalik Marv uyezdidan chiqib ketadi. 1922-yil oktyabrda Kushka boʻlisi tugatiladi.

1924-yil oktyabrda Marv uyezdi Turkmaniston SSR tarkibiga, oʻsha yilning dekabr oyida Marv okrugining qismiga aylanadi. 1925-yil yanvarida uyezd tugatiladi, uning hududida tumanlar tashkil etiladi[1].

Aholisi

tahrir

1897-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, uyezdda 119,3 ming kishi yashagan. Shu jumladan turkmanlar – 99,0%; ruslar – 4,5%; tatarlar – 1,5%, ukrainlar – 1,3%. Marv shahrida 8533 kishi yashagan[2].

Manbalar

tahrir