Marvon ibn Abu Hafsa
Marvon al-Akbar ibn Sulaymon ibn Yahyo ibn Abu Hafsa (arabcha: مروان بن أبي حفصة) (723 – tax. 797/8) – 8-asr arab shoiri. Abbosiylar xalifaligi saroyida mashhur boʻlgan. Arab boʻlmagan oilada tugʻilgan[1].
| Marvon ibn Abu Hafsa | |
|---|---|
| Tavalludi |
723 |
| Vafoti | taxminan 797/8 |
| Ijod qilgan tillari | Arab |
| Janr | Nazm |
| Qarindoshlari |
|
Biografiyasi
tahrirMarvon 11-asr adabiyotshunosi Saolibiy „Islomdagi eng sheʼriyatga boy oilalardan biri“ deb atagan oilada tugʻilgan. Chunki uning oilasida oltita shoir bor boʻlgan. Shoirlik Marvonning bobosi Abu Hafsa Yaziddan boshlangan. U fors yoki yahudiy boʻlgan va Umaviylar xalifasi Marvon I ning mavlosi edi[2][3].
Marvon 723-yilda al-Yamomada tugʻilgan[4]. Oʻz faoliyatini davom ettirish uchun oilasini tark etib, Bagʻdodga ketdi va u yerda saroyda mashhurlikka erishdi[2]. Marvon oʻz mavqeidan foydalanib, xohlagan tashqi koʻrinishda boʻlar edi: arab sheʼriyati mutaxassisi Jamel Eddine Bencheikh uni „xasis, qoʻpol va vijdonsiz“ deb taʼriflaydi, u xalifalar unga sheʼrlari uchun juda katta mablagʻ ajratganiga qaramay, eski kiyimda saroyga kelardi[2]. Oʻzining martabasini oshirishga oʻta ehtiyotkorlik bilan intilib, mashhur arab sarkardasi Maʼn ibn Zaʼida ash-Shayboniyga yaqin boʻlib oldi. Homiysining mahorati va notiqligi uchun shu qadar koʻp maqtovlar aytganki, bir marta Abbosiy xalifalari al-Mansur (h. 754–775) va al-Mahdiy (h. 775–785) dabdabali maqtovdan ranjigan va keyin bir yil davomida uni oʻz huzurlaridan chetlatgani aytiladi[2]. Shunday boʻlsa-da, u doimo hurmat-eʼtiborga sazovor boʻlardi. Bunga, ayniqsa, oilasining Alilar (shialar) ga boʻlgan dushmanlik munosabatini qoʻllab-quvvatlashi va Abbosiylar hokimiyatining qonuniyligini qatʼiyat bilan targʻib qilishi sabab boʻlgan[2]. U tax. 797/8-yilda oʻldirilgan[2]. Qotili Alilar tarafdori boʻlib, ularning xalifalikka boʻlgan daʼvolariga qilgan hujumlaridan gʻazablangani haqidagi hikoya haqiqat boʻlmasligi mumkin. Ammo tarixchi H. Kilpatrickning qayd etishicha, bu „uning sheʼriyatidagi taʼsirdan dalolat beradi“[4].
Adabiyotlar
tahrir- Bencheikh, J.E. (1991). "Marwān al-Akbar b. Abī Ḥafṣa and Marwān al-Aṣg̲h̲ar b. Abi ’l-D̲j̲anūb". in Bosworth, C. E.. Encyclopaedia of Islam. Volume VI: Mahk–Mid (2nd nashri). Leiden: E. J. Brill. 625–626 b. doi:10.1163/1573-3912_islam_SIM_4981. ISBN 978-90-04-08112-3. https://referenceworks.brillonline.com/search?s.q=Marw%C4%81n+al-Akbar+b.+Ab%C4%AB+%E1%B8%A4af%E1%B9%A3a+and+Marw%C4%81n+al-A%E1%B9%A3g%CC%B2h%CC%B2ar+b.+Abi+%E2%80%99l-D%CC%B2j%CC%B2an%C5%ABb&s.f.s2_parent=s.f.book.encyclopaedia-of-islam-2&search-go=Search.
- Kilpatrick, H. (1998). "Marwān ibn Abī Ḥafṣa (105–c.182/723–c.798)". in Julie Scott Meisami. Encyclopedia of Arabic Literature. 2. Routledge. p. 511. ISBN 0-415-18572-6. https://books.google.com/books?id=DbCFBX6b3eEC&pg=PA511.
Manbalar
tahrir- ↑ Binmayaba, Mustafa (2021). "Marwān b. Abī Ḥafṣa". in Fleet, Kate; Krämer, Gudrun; Matringe, Denis et al.. Encyclopaedia of Islam (3rd nashri). Brill Online. ISSN 1873-9830. https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/marwan-b-abi-hafsa-COM_36248.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Bencheikh 1991.
- ↑ Binmayaba, Mustafa (2021). "Marwān b. Abī Ḥafṣa". in Fleet, Kate; Krämer, Gudrun; Matringe, Denis et al.. Encyclopaedia of Islam (3rd nashri). Brill Online. ISSN 1873-9830. https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/marwan-b-abi-hafsa-COM_36248.
- ↑ 4,0 4,1 Kilpatrick 1998.