Mary Teresa Barra (née Makela; 1961-yil 24-dekabrda tugʻilgan) – amerikalik ishbilarmon ayol. U 2014-yil 15-yanvardan boshlab General Motors Kompaniyasining boshqaruv raisi va bosh boshqaruvchisi va u katta avtomobil ishlab chiqaruvchilaridagi birinchi ayol bosh boshqaruvchisi boʻldi[1][2][3]. 2013-yil 10-dekabrda, Meri Barra nomzodi Dan Akersondan keyingi General Motorsning bosh boshqaruvchisi etib tasdiqlandi, ungacha, Barra honim General Motorsning Global mahsulotlar ishlab chiqarish, sotib olish va yetkazib berish zanjiri boʻyicha vitse presidenti lavozimida ishlaydi.

Hayotining dastlabki-yillari

tahrir

Barra Michigan shtatining Royal Oak shahrida tugʻilgan. Barraning ota-onasining kelib chiqishi finlandiyalik[4][5]. Barraning ota-bobolari Finlandiyaning Satakunta viloyatdagi Kankaanpää qishlogʻi[6], sobiq Köyliö shaharchasidan. Uning bobosi, Viktor Mäkelä, Amerika Qoʻshma Shtatlariga koʻchib va Teuvalik fin immigrant Mariya Luoma bilan turmush quradi. Ular Minnesota shtatidagi, kichik kon shahri boʻlmish shahar Mountain Ironda yashashadi. Ular 3 farzand dunyoga keltirgan, shu jumladan Reino(uni Ray deb atashardi) ismli oʻgʻil bor edi[7]. Uning otasi Ray esa ikkinchi avlod fin immigranti boʻlgan, Eva Pyykkönenga uylangan va Meri 1961-yilda tugʻilgan. Ray 39-yil davomida Detroytdagi Pontiac avtomobil zavodida ishlagan va ular Michigan shtatidagi Waterford shahrida yashagan. Barra shu shahardagi maktabda oʻqigan va Waterford Mott Oliy Maktabini tamomlagan.

Taʼlim

tahrir

Barra General Motors Instituti(hozirgi Kettering Universiteti)ni tugatgan boʻlib, u elektrotexnika boʻyicha bakalavr Ilmiy darajasini olgan. Barra Tau Beta Pi nomli fahrli muhandislik jamiyatiga qabul qilingan edi[8]. U keyin General Motors stipendiyasini yutib olib, Stanford Graduate School of Businessga oʻqishga kirdi va 1990-yilda Biznes Boshqaruvi Magistri darajasini qoʻlga kiritdi[9].

Faoliyati

tahrir

General Motors

tahrir

Barra 1980-yilda General Motorsda 18 yoshida[10] boshlab oʻz oʻqish pulini toʻlash uchun, koperativ talaba, mashinaning qanot panellari va kapotlarini tekshiruvchi boʻlib ishlay boshladi[11]. Va u ketma-ket injenerlik va boshqaruv lavozimlarida ishladi, shu bilan birga Detroit/Hamtramck yigʻish zavodi boshqaruvchisi sifatida ham ishlaydi[9].

2008-yil fevral oyida u Global ishlab chiqarish va muhandislik vitse-prezidenti etib tayinlandi. 2009-yil iyul oyida esa u Global Inson Resurslari vitse prezidenti lavozimiga koʻtarildi. 2011-yil fevral oyiga kelib esa u Global mahsulot ishlab chiqish boʻyicha ijro etuvchi vitse president etib tayinlandi[9][12]. Uning lavozimi vazifalarini avtomobil dizaynlari edi; u General Motorsda avtomobil platformalarini kamaytirish borasida ishladi[1]. 2013-yil avgustda, uning ijrochi vitse presidentlik vazifalari Global xarid qilish va yetkazib berish zanjiri bilan kengaytirildi[13]

Barra 2014-yil yanvar oyida General Motors bosh boshqaruvchisi lavozimini oldi va avtomobil ishlab chiqaruvchi kompaniyalarda birinchi ayol bosh boshqaruvchi boʻldi[14].Bosh boshqaruvchilikning dastlabki-yilida, General Motors 84 million avtomobilni oʻz ichiga olgan 30 xavfsizlik tekshiruvlarini eʼlon qildi[15]. Barra xavfsizlik tekshiruvlari va oʻt oldirishdagi nosozlik tufayli yuzaga kelgan oʻlim holatlari boʻyicha Senatga koʻrsatma bergani chaqirilgan.[16] Barra va General Motors, oʻsha vaqtlarda bosh direktor va korporatsiyasi imidjini koʻtarish uchun mukufot olish uchun pora berilgan degan gumonlar ostida boʻldi[17]. Ushbu xavfsizlik tekshiruvlari ishchilarni korporativ madaniyatni oʻzgartirish uchun yuzaga kelgan muammolar haqida xabar berishga daʼvat qiluvchi yangi siyosat yaratishga olib keldi[18].

Bosh direktor sifatida Barra General Motorsning kompaniya sifatidagi eʼtiborini texnologik maydondagi haydovchisiz avtomatlshtirilgan avtomobillarga qaratd[19]. Barra 2017-yilda GM Chevy Bolt EV rivojlantirishiga turtki berdi va birinchi 40 ming AQSh dollaridan arzon va 200 millik masofani bosib oʻtadigan elektr avtomobilni yaratishda Teslani ortda qoldirdi[20].

2017-yilda Barra Detroyt Uchligi boshqaruvchilari orasida eng koʻp, 21,96 mln AQSh dollari miqdorida ragʻbatlantirish oldi.[21] 2018-yilning noyabr oyida, Barra Shimoliy Amerikadagi 5 ta zavodning yopilishi va 14 mingta ishchi oʻrni qisqartirilishini eʼlon qildi[22]. Uning bu qarori AQSh presidenti Trump tomonidan tanqid qilindi va kompaniyaning davlat subsidiyalarini bekor qilinishi bilan tahdid qilindi.

Disney

tahrir

2017-yil avgustda, Barra Disney kompaniyasining boshqaruv kengashiga saylandi[23]. U bu kengashning 12-azosi va 4 ayol azosi edi[24].

Boshqa kengashlari va deputatlik

tahrir

Barra General Dynamics kompaniyasi direktorlar kengashi azosi hisoblanadi. Bundan tashqari u, Detroyt Iqtisodiy Klubi va Detroyt Mamlakat Kuni Maktab direktorlari kengashida ham oʻz oʻrniga ega[25][26][27]. U The Business Council aʼzosi sifatida ham xizmat qiladi[28]. Barra Stanford Universityning vasiylik kengashi va Stanford Graduate School of Businessning maslahat kengashi aʼzosi hamdir[28].

Mukofotlar va eʼtiroflari

tahrir

Barra 2013-yilda Forbesning Eng Kuchli Ayollar roʻyxatida 35 oʻrinni egallagan va 2018-yilda 2-oʻringacha koʻtarilgan[29].

2014-yilning May oyida, Michigan stadionida Michigan universitetining Ann Arbordagi boʻlimiga kirish nutqini eʼlon qildi va faxriy unvonga ega boʻldi[30]. 2018-yilda esa u Dyuk Universitetida faxriy doktorlik maqomini qabul qilib oldi.

Barufuzli Fortune ayollar roʻyxatida birinchi boʻlib, bir-yil avval ikkinchi oʻrinni egalladi[31].

U 2017-yilda ham roʻyxatida yetakchilik qildi[32] va oʻsha-yili, Forbes Dunyoning 100 Eng Kuchli Ayollar Roʻyxatida 5-oʻrinni egalladi.[33].

2014-yilning aprelida, Barra Time' jurnalining „Dunyoning Eng Nufuzli 100 Odami“ sonining muqovasida chiqdi[34].

2016-yilning dekabr oyida, Barra prezident Donald Trump tomonidan tuzilgan iqtisodiy masalalar boʻyicha strategik va siyosiy maslahat forumiga qoʻshildi[35]. Biroq, Trumpning Charlottesvildagi noroziliklarga bergan javobidan soʻng, u 2017-yilda forumni tark etdi.

Barra 2018-yilning fevral oyida Milliy Muhandislik fanlar Akademiyasiga saylandi[36]. 2018-yilning sentyabr oyida, Barra boshqaruv yoʻnalishi boyicha Yale Bosh Ijroiya Rahbarlik Institutining Afsona mukofoti bilan taqdirlandi[37].

2019-yilda All-America Executive Team tomonidan oʻtkazilgan Institutsional Investorning yuqori menejerlari-yillik soʻrovida Barra avtomobil va avtomobil qismlari sohasida birinchi oʻrinni egalladi[38].

Shaxsiy hayot

tahrir

Barra Kettering Universitetida oʻqiyotganida uchrashgan maslahatchi Toni Barra bilan turmush qurgan va ikkita bola va ikkita iti bor[1]. Ular Detroyt chetidagi, Northville shaharchasida yashashadi va ularning Detroytda ham kvartirasi bor[39].

Barra oʻzining sevimli mashinalari deb Chevrolet Camaro va Pontiac Firebirdlarni hisoblaydi[10]. Undan tashqari, Barra bir oz finlandcha gapira oladi[40].

Maʼlumotnomalar

tahrir
  1. 1,0 1,1 1,2 Vlasic, Bill. „G.M. Names First Female Chief Executive“ (10-dekabr 2013-yil). Qaraldi: 11-dekabr 2013-yil.
  2. „Dan Akerson to Retire as GM CEO in January 2014 Mary Barra to Become Next CEO; Dan Ammann Named President“. General Motors. Qaraldi: 10-dekabr 2013-yil.
  3. Wayland. „GM swings to a loss in the fourth quarter as 40-day strike erodes profits“ (en). CNBC (2020-yil 5-fevral). Qaraldi: 2020-yil 6-fevral.
  4. Taylor, Alex. „Mary Barra: GM's next CEO?“ (17-dekabr 2012-yil). 14-dekabr 2013-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11-dekabr 2013-yil.
  5. Niskakangas. „New CEO of automotive icon is of Finnish descent“. Helsinki Times (16-dekabr 2013-yil).
  6. Tapio. „Trumpin uusi neuvonantaja on moottorimimmi – osaa sanoa suomeksi ”Onks tankissa bensaa?”“ (fi). Aamulehti (13-dekabr 2016-yil). — „Amerikkalaisen autojätin toimitusjohtajan Mary Barran sukujuuret ovat Mäkelän torpassa Köyliön Kankaanpään kylässä.“. 2019-yil 8-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-iyul 2019-yil.
  7. „A Look at Mary Barra, GM’s First Female CEO“ (10-dekabr 2013-yil). Qaraldi: 11-dekabr 2013-yil.
  8. „Tau Beta Pi - NAE class 2018“. Tau Beta Pi. — „Mary T. Barra, Michigan Zeta '85“. 2-aprel 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 2-aprel.
  9. 9,0 9,1 9,2 „Mary Barra: Executive Profile & Biography“. Bloomberg Businessweek. Qaraldi: 11-dekabr 2013-yil.
  10. 10,0 10,1 „Mary Barra, G.M.’s New Chief, Speaking Her Mind“ (10-dekabr 2013-yil). Qaraldi: 11-dekabr 2013-yil.
  11. „GM CEO Mary Barra says too many women quit their jobs for the wrong reason“ (en-US). Qaraldi: 2018-yil 13-aprel.
  12. Bunkley, Nick; Vlasic, Bill. „G.M. Names New Leader for Global Development“ (20-yanvar 2011-yil). Qaraldi: 11-dekabr 2013-yil.
  13. „About GM: Mary T. Barra“. General Motors. 2016-yil 21-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 10-dekabr 2013-yil. (Wayback Machine saytida 2016-01-21 sanasida arxivlangan)
  14. Rebuilding a Giant: Mary Barra, CEO, General Motors, New Corner, 5-iyun 2015-yil
  15. „General Motors (GM): Safety Recalls Add Up to 84 in 2014“. Zacks Equity Research. Qaraldi: 5-yanvar 2015-yil.[sayt ishlamaydi]
  16. „GM reverses openness pledge: Our view“. USA Today (23-iyul 2014-yil). Qaraldi: 23-iyul 2014-yil.
  17. „Is General Motors buying awards for Mary Barra?“. Autoblog. Qaraldi: 21-yanvar 2015-yil.
  18. „GM CEO Mary Barra says too many women quit their jobs for the wrong reason“ (en-US). Qaraldi: 26-fevral 2018-yil.
  19. Vlasic, Bill. „G.M. Acquires Strobe, Start-Up Focused on Driverless Technology“ (en-US) (9-oktabr 2017-yil). Qaraldi: 17-oktabr 2017-yil.
  20. Ross, Christopher. „A Day in the Life of GM CEO Mary Barra“ (en-US) (26-aprel 2016-yil). Qaraldi: 15-noyabr 2017-yil.
  21. „GM paid CEO Mary Barra nearly $22M in 2017“.
  22. Ferris. „GM to halt production at several plants, cut more than 14,000 jobs“ (26-noyabr 2018-yil).
  23. Golum. „Barra elected to Walt Disney board“. Automotive News (24-avgust 2017-yil).
  24. „Disney Adds General Motors CEO to Board of Directors“ (en). The Hollywood Reporter. Qaraldi: 2019-yil 26-iyul.
  25. „Dykema Chairman and CEO Peter Kellett Elected to the Detroit Economic Club Board of Directors“ (en). www.dykema.com. Qaraldi: 2020-yil 19-fevral.
  26. „Detroit Country Day School announces new trustees, including GM CEO Mary Barra“ (en). The Oakland Press. 2020-yil 20-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 19-fevral. (Wayback Machine saytida 2020-02-20 sanasida arxivlangan)
  27. Grossman. „GM CEO Mary Barra joins Detroit Country Day School Board of Trustees“ (en). HometownLife. Qaraldi: 2020-yil 19-fevral.
  28. 28,0 28,1 Burden. „GM CEO Barra joins Stanford University board“ (en). Detroit News. Qaraldi: 2020-yil 14-fevral.
  29. „The World's 100 Most Powerful Women“. Forbes. Qaraldi: 26-iyun 2018-yil.
  30. Goudreau, Jenna. „Mary Barra“. Qaraldi: 7-sentabr 2012-yil.
  31. „Mary Barra“. Fortune. 2015-yil 27-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-oktabr 2015-yil.
  32. „Mary Barra“. Fortune. Qaraldi: 3-aprel 2017-yil.
  33. „World's Most Powerful Women“ (en). Qaraldi: 29-mart 2018-yil.
  34. Iacocca, Lee. „Mary Barra: The World’s 100 Most Influential People“.
  35. Bryan, Bob. „Trump is forming an economic advisory team with the CEOs of Disney, General Motors, JPMorgan, and more“. Business Insider (2-dekabr 2016-yil). Qaraldi: 1-iyun 2017-yil.
  36. „Class of 2018 Elected : New Members“. The Bridge. 48-jild, № 1. Washington, D.C.: National Academy of Sciences. Spring 2018. 47-bet. ISSN 0737-6278. 2-aprel 2020-yilda asl nusxadan arxivlandi.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  37. „Chief Executive Leadership Institute Honors Mary T. Barra with Legend in Leadership Award“ (en). Yale School of Management (2018-yil 24-sentyabr). Qaraldi: 2019-yil 19-iyul.
  38. Whyte, Amy. „These Are America’s Top Executives Jamie Dimon, Tim Cook, and Mary Barra are among members of II’s 2019 All-America Executive Team“ (13-noyabr 2018-yil). Qaraldi: 29-mart 2019-yil.
  39. Bennett, Jeff; Murray, Sara. „Longtime Insider Is GM's First Female CEO“ (11-dekabr 2013-yil), s. A1, A10. Qaraldi: 11-dekabr 2013-yil.
  40. „Barra's Finnish roots“ (en). Yle Uutiset (16-dekabr 2013-yil). Qaraldi: 2019-yil 11-iyun.
Biznes pozitsiyalari
Oʻtmishdoshi:
Daniel Akerson
General Motors bosh boshqaruvchisi
2014-yil 15-yanvardan beri
Vorisi:
-
Oʻtmishdoshi:
Tim Solso
General Motors boshqaruv raisi
2016-yil 4-yanvardan beri
Vorisi:
-