Mendoza

Mendosa- (ispancha: Mendoza, Mendoza del Nuevo Valle de La Rioja)-Argentinada joylashgan shahar, shu nomdagi viloyatning poytaxti.2009-yilga koʻra, Mendoza aholisi 112 900 kishi. Shahar atrofi bilan birgalikda shahar 848,660 kishi istiqomat qiluvchi (2001) Big Mendoza aglomeratsiyasini tashkil qiladi (2001), bu mamlakatning toʻrtinchi yirik aglomeratsiyasiga aylanadi. Qulay iqlim va vinochilikning rivojlanishi norasmiy nomning paydo boʻlishiga olib keldi: „quyosh shahri va yaxshi sharob“

Argentina
viloyat ahamiyatiga ega shahar
Gerb
32°53′00″S 68°49′00″W
Mamlakat	Argentina
Hukumat
• Intendant	Viktor Manuel Frederiko Fayad
Asos solingan	1561
Maydon	57 km2 (22 kv mi)
Markazi balandligi	746 m
Rasmiy til(lar)i	ispan
Aholisi  (2009)	112 900
Vaqt mintaqasi	UTC-3
Telefon kodi	+54261
Argentina

Geografiyasi

Mendoza Argentinaning gʻarbiy qismida, And orollarining Kordilerasi etagida joylashgan. Shahar gʻarbidan 112 km janubda Janubiy Amerikadagi eng baland tog '- Akonkagua choʻqqisi (6962 m). Eng yaqin yirik shaharlar: San-Luis — sharqda, Buenos-Ayresga yoʻlda, shimolda San-Xuan va gʻarbda — Chilining poytaxti Santyago.

Mendoza 57 km² maydonni oʻz ichiga oladi, oʻrtacha balandligi dengiz sathidan 767 m. Mamlakatning ushbu qismidagi landshaft qurgʻoq pampasidir, ammo shahar Mendoza va Tunuyana daryolari oʻrtasida hosil boʻlgan vohada joylashgan. Vohaning mikroiqlimi va shahar atrofidagi erlarni sugʻorish uzum etishtirishga imkon beradi.

Tarixi

Shahar 1561-yil 2-martda kapitan Pedro del Kastilo tomonidan tashkil etilgan boʻlib, uni Chili gubernatori va Peru vitse-prezidentining oʻgʻli Garsiya Xurtado de Mendoza sharafiga nomlagan. Taxminan bir yil oʻtgach, 1562-yil 28-martda alkalda Santyago Xuan Xoufre Mendoza buyrugʻi bilan yangi joyga — sharqqa, asl joyidan ikkita arquebus masofasiga koʻchirildi.

Uzoq vaqt davomida Mendoza tinch shaharchada — dam olish joyi yoki Andlarni kesib oʻtishdan oldin savdogarlarning qishki turar joyi boʻlib qoldi. 200 yildan ortiq vaqt mobaynida shahar Chiliga boʻysungan va Peru vorisliklarining ajralmas qismi boʻlgan. 1776-yilda u Rio-de-la-Plotaning yangi tashkil etilgan vitse-prezidentiga kirdi va u yerda 1810-yil May inqilobiga qadar qoldi. Undan keyin anarxiya davri davom etdi.

1887-yilda Mendoza shahriga San-Xuan va Vilyu-Mersedes orqali Buenos-Ayres bilan bogʻlaydigan temir yoʻl qurildi. 1910-yilda Transandin temir yoʻlining ochilishi bilan shahar Tinch okeani va Atlantika okeanlarini bogʻlaydigan transport koridorining muhim qismi boʻlib xizmat qildi.

Aholisi

Mendoza shahri aholisi yildan yilga oʻsishda davom etmoqda. 2009-yilgi maʼlumotlarda shaharning aholisi112 900 nafardir.

Sanoat ishlab chiqarishi

Vinochilik va shu bilan bogʻliq vinochilik iqtisodiyotning ustuvor tarmogʻi hisoblanadi. Undan keyin neft qazib olish va qayta ishlash amalga oshiriladi. Bundan tashqari, Mendoza Chili va uning Santyago-de-Chilidagi provintsiyasi uchun darvoza hisoblanadi va shuning uchun muhim sanoat markazi hisoblanadi. Aviatsiya sanoatida Puelce yengil samolyotlarini ishlab chiqaradigan Laviasa zavodi namoyish etilgan.

Transport

Mendoza shaharlararo transport yoʻl va havo orqali amalga oshiriladi. Buenos-Ayresdan uzunligi 1037 km boʻlgan avtobus 13 soat ichida, Chiliy Santyagodan 380 km masofada — 6-7 marotaba oʻtib ketadi. El-Plumerillo aeroporti, Argentinaning gʻarbiy qismida eng muhim aeroport boʻlib, Las-Herasning shimoliy chekkasida joylashgan. El-Plumerillodan Buenos-Ayresgacha parvoz davomiyligi 2 soat, Santyagoga bir soat.

2006-yilda Chili va Argentina hukumatlari oʻrtasida Mendozadan Santyagoga olib boruvchi hozirda faoliyat koʻrsatmayotgan Transandin temir yoʻlini qayta qurish toʻgʻrisida kelishuvga erishildi. 2006-yilda Chili hukumati uni iqtisodiy jihatdan foydasiz deb hisoblab loyihani tark etdi. 2009-yil may oyida yangi rekonstruktsiya rejasi taklif qilindi, unga koʻra argentinalik yoʻlning tiklangan qismi boʻylab harakatlanish Mendoza markazidan emas, balki shaharning Kacheti shahridan olib borilishi kerak.