Moyjuvoz

Moyjuvoz (moy chiqaruvchi^[1] — „moy chiqarish“ soʻzidan) — bir oz nordon sut, qaymoq yoki smetanadan quvlash — ishlov berilayotgan mahsulotga mexanik taʼsir koʻrsatish orqali sariyogʻ olish uchun qurilma^[2].

Foydalanish

Protopopov A.F. Kampir sariyogʻ chayqalayapti. 1878-yil

Qaymoqni mexanik quvlashda sut yogʻi ajralib chiqadi. Yogʻ atrofini oʻrab turgan membranalar buziladi va yogʻ boʻlaklarini hosil qiladi^[3]. Moyjuvozda boʻlaklar bir-biriga yopishadi va yirikroq boʻlaklar hosil qiladi. Quvlashda havo pufakchalari yogʻ boʻlaklariga tushadi. Keyinchalik quvlaganda yogʻ tobora zichlashib boradi, havo pufakchaları esa chiqib ketadi. Natijada, yogʻ qolgan suyuqlikdan ajraladi^[4].

Tarixiy faktlar

Yogʻ quvlash haqidagi eng erta eslatmani Bibliyada topish mumkin, u taxminan miloddan avvalgi 2000-yilga tegishli. Moyjuvoz VI asrda mavjud boʻlgan boʻlishi mumkin, chunki Shotlandiyada shu vaqt belgilangan moyjuvoz qopqogʻi topilgan.

Yevropa anʼanalarida, boshqa uy ishlari bilan bir qatorda, moyjuvoz yordamida yogʻ quvlash, asosan, ayollarning ishi boʻlgan^[5].

Manbalar

↑ Даль В.И. „Пахтать“, . Толковый словарь живого великорусского языка, 3-е изд, СПб.-М.: Т-во М.О. Вольф, 1907.
↑ Русская изба 2004.
↑ Columbia Electronic Encyclopedia, 6th Edition. 2009 pg:1 −1. «Butter.»
↑ National Museums of Scotland, «Churn Lid.» http://nms.scran.ac.uk/database/record.php?usi=000-100-103-159-C
↑ Jensen, Joan M. What’s in a Butter Churn? Objects and Women’s Oral History. 1983. https://www.jstor.org/stable/3345974

Adabiyotlar

Баранов Д.А., Баранова О.Г. и др. „Маслобойка“, . Русская изба : Иллюстрированная энциклопедия.
И. И. Шангина „Маслобойка“, . Русский традиционный быт: Энциклопедический словарь, 5000 экз — 420—421-bet. ISBN 5-352-00337-X.

Havolalar

Менделеев Д. И., Руднев В. М. Маслобойное и маслоэкстракционное производства // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
Several types of butter churn illustrated and described (Wayback Machine saytida 2021-03-03 sanasida arxivlangan)
Traditional Czech butter churn (Wayback Machine saytida 2011-07-20 sanasida arxivlangan)

[1] Даль В.И. „Пахтать“, . Толковый словарь живого великорусского языка, 3-е изд, СПб.-М.: Т-во М.О. Вольф, 1907.

[FOOTNOTEРусская_изба2004-2] Русская изба 2004.

[3] Columbia Electronic Encyclopedia, 6th Edition. 2009 pg:1 −1. «Butter.»

[4] National Museums of Scotland, «Churn Lid.» http://nms.scran.ac.uk/database/record.php?usi=000-100-103-159-C

[5] Jensen, Joan M. What’s in a Butter Churn? Objects and Women’s Oral History. 1983. https://www.jstor.org/stable/3345974

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]